یکی از بخش‌های خدماتی سازمان پزشکی قانونی کشور، بخش تشریح است و چیزی حدود ۳-۵ درصد فعالیت‌های این سازمان مربوط به این بخش می‌شود. مثلاً در سال ۹۷ حدود ۶۱ هزار جسد برای بررسی به این سازمان ارجاع شده است.
به گزارش «تابناک» در بسیاری موارد به خصوص مرگ‌های غیرطبیعی یعنی در مواردی که متوفی ناشناس باشد و یا در خصوص فوت شکایتی مطرح باشد ویا اینکه مشمول موارد ۱۹ گانه ارجاع جسد به پزشکی قانونی باشد (مثل مرگ به دنبال قتل، خودکشی، حوادث ترافیکی، حوادث کار، مسمومیت، مواد مخدر، سقوط از بلندی، خفگی، تصادف، سوختگی یا هر دلیل غیرطبیعی دیگر و ...)، لازم هست جسد با دستور مراجع قضایی به سازمان پزشکی قانونی ارجاع بشود. صدور جواز دفن و در صورت نیاز بستگان متوفی گواهی فوت به عهده پزشکی قانونی است، یعنی کارشناسان پزشکی قانونی باید با معاینه جسد دلایل مرگ فرد را مشخص کنند تا حقوقی از متوفی ضایع نشود و یا اتهام احتمالی وارده به افراد، رد یا تأیید بشود.
روند معاینه اجساد و انتقال به پزشکی قانونی به چه شکل انجام می‌شود؟
اگر فرد به دلایل طبیعی مثل داشتن سابقه یک بیماری مشخص، در بیمارستان و یا خانه فوت کند و شکایتی هم در مورد نحوه وفات او مطرح نباشد وهویت فرد مشخص باشد، در صورت داشتن پزشک معالج، گواهی فوت او توسط پزشک معالج صادر و متوفی دفن می‌شود.
اما اگر مرگ فرد طبیعی نباشد یا مشمول موارد مرگ‌های غیرطبیعی و مشکوک شود باید جسد طبق دستور مراجع قضایی به پزشکی قانونی ارجاع تا علت مرگ تعیین و پس از آن جواز دفن برای متوفی صادر شود.
در صورتی که فردی بدون داشتن بیماری زمینه‌ای در منزل فوت کند بازماندگان می‌توانند با دادپزشک استان خود تماس بگیرند. دادپزشک ضمن ارائه مشاوره و معاینه جسد، در صورت لزوم جسد را به پزشکی قانونی منتقل می‌کند، اما اگر به بررسی بیشتر نیاز نباشد گواهی فوت توسط دادپزشک صادر خواهد شد.
در مواردی که فرد بر اثر حوادث رانندگی جان خود را از دست بدهد ویا با هر فاصله زمانی بعد از تصادف فوت کند و بستگان اعتقاد داشته باشند که فوت وی منتسب به تصادف است، حتما باید جسد متوفی توسط پزشکی قانونی معاینه و جواز دفن صادر شود در غیر این صورت، برای انتساب فوت به تصادف وگرفتن دیه و خسارات دچار مشکل خواهند شد.
فرایند تعیین علت فوت در پزشکی قانونی چگونه است؟
اول جسد با نامه مرجع قضایی و یا کلانتری به پزشکی قانونی تحویل داده می‌شود. بعد از کنترل نامه، اخذ تعرفه و دریافت مدارک که شامل مدارک شناسایی متوفی و تحویل گیرنده جسد (منظور بستگان درجه اول ویا در صورت عدم حضور ایشان نماینده قانونی که جسد را تحویل می‌گیرد) است، برای متوفی پرونده تشکیل شده و کار معاینه جسد توسط پزشک معاین سالن آغاز می‌شود.
جسد مورد معاینه ظاهری قرار گرفته و در صورت لزوم کالبدگشایی و نمونه برداری برای انجام آزمایشات صورت می‌گیرد.
بعد از این مرحله جواز دفن برای متوفی صادر و در صورت دستور مرجع قضایی مبنی بر تحویل جسد به بستگان ودفن، جسد متوفی با دستور مقام قضایی برای خاکسپاری تحویل داده می‌شود.
اگر در همین مرحله تعیین علت انجام شود گزارش کامل معاینه که علت فوت نیز در آن درج شده برای مرجع قضایی ارسال خواهد شد. در غیر این صورت پزشکی قانونی بررسی‌های تکمیلی نظیر آزمایشات سم شناسی، آسیب شناسی وسرولوژی و DNA را انجام می‌دهد و پرونده بالینی و یا کیفری متوفی را درخواست می‌کند. اخذ توضیح از بستگان و یاکادر معالج نیز از دیگر مراحل تکمیل اطلاعات پرونده است. انجام این بررسی‌ها زمان بر بوده وبدلیل دخالت عوامل بیرون از سازمان گاه ۲ تا ۳ ماه به طول می‌انجامد. در پایان بررسی‌ها گاهی هنوز ابهاماتی وجود دارد که نیاز به تشکیل کمیسیون پزشکی و استفاده از نظرات پزشکان متخصص سایر رشته‌های مرتبط با موضوع فوت است؛ لذا پرونده به کمیسیون پزشکی ارجاع می‌شود. در این صورت فرآیند باز هم طولانی‌تر شده که بسته به زمان کمیسیون متفاوت است.
بعد از وصول پاسخ بررسی‌های تکمیلی تعیین علت فوت، علت مرگ مشخص و گزارش برای مقام قضایی ارسال می‌شود.
کسی که برای تحویل گرفتن جسد به پزشکی قانونی مراجعه می‌کند، لازم است ضمن به همراه داشتن مدارک شناسایی معتبر خود و متوفی، حتماً از بستگان درجه اول متوفی باشد و در غیر اینصورت باید نام فرد به عنوان تحویل گیرنده در نامه مرجع قضایی ذکر شده باشد.پذیرش و معاینه اجساد تنها با ارائه نامه از مرجع قضایی امکان‌پذیر است.در موارد تصادف وحوادث ناشی از کار ویا حتی سایر مرگ‌های غیر طبیعی و فوت بدنبال آن با هر فاصله زمانی که احتمال کوتاهی فرد یا افرادی در این مرگ مطرح است، حتما بستگان تقاضای انتقال جسد به پزشکی قانونی را مطرح کنند.
یکی از بخش‌های خدماتی سازمان پزشکی قانونی کشور، بخش تشریح است و چیزی حدود ۳-۵ درصد فعالیت‌های این سازمان مربوط به این بخش می‌شود. مثلاً در سال ۹۷ حدود ۶۱ هزار جسد برای بررسی به این سازمان ارجاع شده است.
خدایا به تو پناه میبرم از مرگ نا بهنگام و بد فرجام و ...