«آزادسازی واردات خودرو» با صادرات خودرو و قطعات آن؛ طرحی جدید اما پر ابهام!

در مرداد ماه سال ۱۳۹۷ بود که رسما صنعت خودروسازی ایران تحریم شد. با تحریم صنعت خودروسازی ایران، شرکت‌های خودروسازی خارجی بازار ایران را ترک کردند. همچنین واردات خودرو به همراه واردات بسیاری از کالا‌های دیگر، به دلیل تحریم‌های گسترده و دلاری ایران و به منظور حفظ تعادل در عرضه و تقاضای بازار ارز، ممنوع اعلام شد.

به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ تمام این شرایط موجب شد تا عرضه خودرو در بازار رو به کاهش بگذارد و در نتیجه تعادل در بازار خودرو به لحاظ عرضه و تقاضا به نفع تقاضا برهم بخورد و قیمت ها افزایشی شود.

پس از گذشت دو سال و شش ماه از ممنوعیت واردات خودرو، حالا به منظور به تعادل کشاندن بازار خودرو، مجلسی ها پیشنهادهایی برای واردات خودرو داده اند.

روح الله ایزدخواه، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس طی گفتگویی در ۲۵ آبان ماه ۱۳۹۹ با اشاره به تصویب کلیات طرح ساماندهی تولید و عرضه خودرو، گفت: در طرح ساماندهی عرضه و تولید خودرو، واردات خودرو تحت شرایطی دیده شده است؛ می توان از محل صادرات خودرو و قطعات آن یا صادرات نفت خام یا ارز بدون منشا خودرو وارد کرد که شرایط فنی و کیفی خودرو را وزارت صنعت، معدن و تجارت تعیین می کند.

همچنین در خبرها آمده بود که انجمن واردکنندگان خودرو نیز پیشنهادات نهگانه ای را برای آزاد شدن واردات خودرو ارائه کرده اند. این پیشنهادها را می توانید از اینجا بخوانید.

به هر حال آزادسازی واردات خودرو می تواند مزایا و معایبی به همراه داشته باشد و محتاج مجموعه تصمیمات غیرقابل تغییر است.

مزایای آزادسازی واردات خودرو

شاید اولین مزیت آزادسازی واردات خودرو، افزایش عرضه خودرو در بازار ایران باشد و باید گفت، این مساله می تواند روی قیمت های خودرو تاثیرگذار باشد؛ برای نمونه، مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو طی مصاحبه ای اعلام کرد، چنانچه با نرخ ارز فعلی واردات خودرو خارجی آزاد شود، قیمت خودرو‌های سه میلیارد تومانی، به کمتر از یک میلیارد تومان می‌رسد.

دومین مزیت آزادسازی واردات خودرو، شکستن انحصار و رقابتی تر شدن عرضه خودروست. این مساله می تواند به تولید خودروهای باکیفیت تر توسط خودروسازان داخلی کمک کند.

سومین مزیت این است که بسیاری از افرادی که در کار واردات خودرو مشغول بودند و در این مدت ممنوعیت واردات خودرو بیکار شدند، می توانند دوباره به کار خود بازگردند. مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان در این باره گفت: با رفع ممنوعیت واردات خودرو حدود چهارده هزار نیروی انسانی ـ که به سبب اجرای طرح واردات خودرو از سوی نمایندگی‌ها تعدیل شدند ـ دوباره به چرخه فعالیت خود باز خواهند گشت.

چهارمین مزیت این که با توجه به کیفیت بالای خودروهای خارجی و کم مصرف بودن آن ها، در مصرف سوخت اندکی صرفه جویی خواهد شد. همچنین با توجه به اینکه این خودروها آلایندگی کمتری دارند، می توانند به بهبود وضعیت هوا کمک کنند؛ هر چند این بهبود اندک باشد.

پنجمین مزیت این است که با آزادشدن واردات خودرو، یک منبع درآمد جدیدی برای دولت از محل مالیات ستانی از واردات خودرو شکل خواهد گرفت.

معایب آزادسازی واردات خودرو

شاید مهمترین عیب آزادسازی واردات خودرو این باشد که یک تقاضای مازادی بر بازار ارز خواهد آمد که این مساله می‌تواند موجب جهش دوباره قیمت ارز شود؛ هر چند در طرح‌های مذکور راهکار‌هایی برای این مساله ارائه شده است و برخی کارشناسان موافق آزادسازی واردات خودرو، این موضوع را رد می‌کنند؛ برای نمونه در همین طرح ساماندهی عرضه و تولید خودرو مجلس چند راهکار برای تامین ارز مورد نیاز برای واردات خودرو ارائه شده است و یا مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان اعلام کرده است که حتی بدون انتقال یک دلار، واردکنندگان رسمی امکان واردات خودرو‌های خارجی را دارند.

دومین عیب این است که شاید به تولید داخلی ضرباتی وارد شود. در شرایطی که دو سال است خودروسازان داخلی تحریم هستند، این آزادسازی واردات خودرو، آن‌ها را در موقعیت نابرابر رقابت قرار می‌دهد. این مساله می‌تواند به زیان انباشته خودروسازان بیفزاید و شرایط ورشکستگی آن‌ها را مهیاتر از گذشته کند.

در پایان اشاره به این نکته ضروری به نظر می‌رسد که اگر تصمیم به آزادسازی واردات خودرو گرفته شد، باید این تصمیم به گونه‌ای باشد که اولاً شخصی نتواند به تنهایی تصمیم به ممنوعیت دوباره آن بگیرد. یادمان نرفته است که لغو یکباره واردات خودرو به دستور نعمت زاده، وزیر وقت صمت چه هزینه‌هایی را به مردم وارد و چه پرونده‌هایی را روانه دادگاه‌ها کرد که هنوز هم متقاضیان خودرو‌های خارجی درگیر این پرونده‌ها هستند.

ثانیاً باید نظارت کامل بر شرکت‌های واردکننده و پیش فروش کننده خودرو‌های خارجی باشد تا به میزان مجوز‌هایی که برای پیش فروش خودرو‌های خارجی صادر می‌شود، این خودرو‌ها را پیش فروش کنند و مازاد بر آن پیش فروشی نداشته باشند. ثالثاً نظارت بر نحوه تامین ارز واردکنندگان خودرو باید به شدت انجام گیرد، چون هر گونه تامین ارزی از بازار داخلی می‌تواند بر بازار ارز و قیمت ارز در مسیر صعودی شدن تاثیرگذار باشد.