به گزارش «تابناک»، دکتر مصطفی رضایی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره برنامه‌های وزارت بهداشت برای گسترش پزشکی خانواده در سال ۱۴۰۲، اظهار کرد: در سال جاری تصمیم بر این شد که برنامه پزشکی خانواده در مناطق روستایی و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر را که از سال‌ها قبل شکل گرفته بود، تکمیل کرده و نظام ارجاع آن را با برطرف کردن ضعف‌ها، تقویت کنیم.
وی افزود: توسعه برنامه پزشکی خانواده به مناطق شهری پیش از نیازهای مالی و بودجه‌ای، نیازمند تعهد تمام ارکان نظام از دولت، مجلس و... برای اجرای کامل است. با شکل‌گیری این تعهد و تخصیص بودجه متناسب، ان‌شاءالله از اردیبشهت ۱۴۰۲ با برنامه‌ریزی صورت گرفته، توسعه برنامه پزشکی خانواده به مناطق شهری رقم خواهد خورد.
تحقق اجرای طرح پزشکی خانواده برای ۵۵ میلیون جمعیت شهرنشین
وی با اشاره به اینکه برای اجرای طرح در شهرهای بالای ۲۰ هزارنفر جمعیت روش‌های مختلفی در نظر گرفته شده است، بیان کرد: بخشی از تصمیم وابسته به این است که سازمان برنامه و بودجه چه اعتباری را برای اجرای طرح در نظر گرفته است، قرار است کار از استانهایی که بالاترین آمادگی را در اجرا دارند آغاز شود. هدف نهایی این است که پوشش برنامه پزشکی خانواده برای همه جمعیت شهری بالای ۲۰ هزار نفر که بالای ۵۵ میلیون نفر جمعیت را شامل می‌شود، محقق شود.
او ادامه داد: یکی از پیشنهادها این است که از استانهایی کار را شروع کنیم که بالاترین سهم جمعیت بیمه شدگان بیمه سلامت را دارند؛ چون چالش‌های اجرای این برنامه در دانشگاه‌های علوم پزشکی این شهرها کمترخواهد بود. در ادامه نیز می‌توان اجرای برنامه را در استان‌های محروم و مرزی برنامه ریزی کرد ودر نهایت سایر استان‌ها وارد برنامه شوند.
پرداخت از جیب کاهش می‌یابد
وی افزود: با توجه به اینکه نظر ریاست محترم جمهور بر برنامه ریزی در جهت کاهش پرداخت از جیب جمعیت قرار گرفته است، پیش‌بینی می‌شود با اجرای این طرح پرداخت از جیب مردم کاهش یابد. با توجه به اینکه کاهش فرانشیز می‌تواند بر هزینه اجرای برنامه اثر بگذارد، بنابراین عدد نهایی بودجه مورد نیاز گسترش طرح پزشکی خانواده را هنوز به صورت قطعی نمی‌توان تعیین کرد.
فاز "استقرار"؛ مهم‌ترین بخش اجرای پزشکی خانواده
او در پاسخ به این سوال که آیا طرح پزشکی خانواده تا پایان سال ۱۴۰۲ به کل کشور تسری خواهد یافت یا خیر؟، تصریح کرد: این موضوع به این بازمی‌گردد که تخصیص اعتبارات و میزان آمادگی استان‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشکی برای اجرای برنامه به چه میزان باشد، چون فاز «استقرار» در برنامه پزشکی خانواده بسیار مهم است ولیکن پیش‌بینی این است که در سال ۱۴۰۲ پوشش اکثریت جمعیت تحت پوشش محقق شود.
نیاز به ۱۹ هزار پزشک عمومی
وی درباره تعداد پزشکان مورد نیاز برای گسترش طرح پزشکی خانواده، توضیح داد: در قالب این برنامه قرار شده است که به ازای هر ۳۰۰۰ نفر یک پزشک عمومی و دو مراقب به کار بگیریم و این یعنی ۱۹ هزار پزشک برای اجرای طرح نیاز داریم که بخشی از این تعداد در بخش دولتی وجود دارد.
تبدیل مطب‌ها به پایگاه پزشکی خانواده
او تاکید کرد: اما تعداد قابل توجهی را باید از طریق عقد قرارداد با پزشکان عمومیِ بخش خصوصی فراهم کنیم که مطب این پزشکان تبدیل به پایگاه پزشکی خانواده شود و این پزشکان جمعیتی را تحت پوشش قرار دهند و بسته‌های خدمتی مورد نظر وزارت بهداشت را ارائه کنند.
امکان انتخاب پزشک خانواده فراهم است
رییس مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت با اشاره به اینکه برابر با دستورالعمل‌های تعیین شده، امکان انتخاب پزشک خانواده توسط خود افراد وجود دارد، تصریح کرد: ترجیح این است که فرد، نزدیک‌ترین پزشک به محل سکونت خود را انتخاب کند، اما اجباری برای افراد وجود نخواهد داشت و افراد می‌توانند پزشک مورد نظر خود را در شهر محل سکونت برگزینند.
او درخصوص برنامه‌های وزارت بهداشت برای تشویق پزشکان عمومی به مشارکت در این طرح، گفت: دو استان فارس و مازندران در اجرای طرح چالش‌هایی داشتند و باید از تجربیات اجرای این دو استان استفاده کرد تا در توسعه پزشکی خانواده در سایر استان‌ها مجددا دچار آزمون وخطا نشویم؛ بنابراین باید مشوق‌ها و برنامه‌های انگیزشی برای همکاران ایجاد شود.
تامین اعتبار از منابع پایدار لازمه توسعه طرح
وی افزود: پرداخت ما به پزشکان متناسب با سرانه جمعیتی است و اگر هزینه‌ها در سرانه لحاظ شده باشد و پرداخت‌های به موقع داشته باشیم و تیم سلامت درآمد تضمین شده داشته باشند، قطعا اعضاء تیم سلامت در طرح همکاری بهتری خواهند داشت؛ بنابراین موضوع تامین اعتبار از منابع پایدار، بسیار حائز اهمیت است.
رضایی با اشاره به اینکه عدم پایداری منابع و نامتناسب بودن آن در مقابل هزینه‌های اجرای طرح سبب شد تا همکاران پزشک و مراقبین سلامت استان فارس و مازندران نارضایتی‌هایی داشته باشند، تصریح کرد: بر این اساس توصیه این است که با اعتبارات کافی و تخصیص به موقع، شرایطی فراهم شود که پزشکان در سایر استان‌ها نسبت به ورود به طرح استقبال کنند.
او تاکید کرد: همه تلاش این بوده است که در لایحه بودجه، ردیف مشخصی تحت عنوان اجرای برنامه پزشکی خانواده و توسعه آن لحاظ شود و منابعی مانند یک درصد مالیات بر ارزش افزوده یا مالیات بر دخانیات به عنوان منابع مالی پایدار دولت برای این امر لحاظ شود. اگر این منابع تخصیص یابد چالش کمی در اجرای برنامه خواهیم داشت.
زیرساخت‌های گسترش پزشکی خانواده کامل نیست
رییس مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت درباره وضعیت زیرساخت‌های الکترونیکی برای گسترش طرح، توضیح داد: زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم افزاری در قالب پرونده الکترونیک فراهم است. در واقع بعد از طرح تحول سلامت کلیه خدمات سطح یک در قالب پرونده الکترونیک ارائه می‌شود، اما استمرار این خدمات نیازمند تامین هزینه‌های جاری پرونده الکترونیک است که در پیش‌بینی‌ها این امر لحاظ شده است.
وی افزود: می‌دانیم که برای گسترش پزشکی خانواده زیرساخت‌ها ۱۰۰ درصد نیست و در زیرساخت اینترنتی در برخی نقاط شهری هم مشکلاتی داریم و در نقاطی هم باید زیرساخت سخت افزاری را ارتقا دهیم اما، با این وجود می‌توان برنامه را شروع کرد.
چه مشوق‌هایی برای مردم در نظر گرفته می‌شود؟
او درخصوص برنامه‌های وزارت بهداشت برای اقناع افکار عمومی برای استقبال از طرح، اظهار کرد: راهبرد این است که مشوق‌هایی برای گیرندگان خدمت ایجاد کنیم که جمعیت به سمت بهره‌مندی از مزایای پزشکی خانواده بیایند. در این راستا کاهش پرداخت از جیب مردم یک بحث اساسی است که دولت پیگیر آن است. موضوع اولویت‌دهی در نوبت‌دهی و ارجاع صحیح بیماران مطرح است تا بیمار برای ارجاع به سطوح بالاتر مشکلی نداشته باشد.
وی در ادامه تصریح کرد: اولویت فعلی این است که تیم پزشکی خانواده نوبت را اخذ کند تا از مشکلات بیمار کاسته شود. پیگیری بیمار توسط پزشک خانواده از برنامه‌های دیگر است تا بعد از دریافت خدمت توسط پزشک متخصص، بیمار رها نشود و ادامه روند درمانی توسط پزشک خانواده رصد شود. همچنین اگر بسته خدمتی ما جامع‌تر شود، استقبال بیشتر خواهد شد.
نسخه ۰۲ پزشکی خانواده کامل اجرا نشد
وی در خاتمه درباره تدوین نسخه ۰۳ برنامه پزشکی خانواده، بیان کرد: بازدیدهای متعددی از دو استان فارس و مازندان برای بررسی اجرای طرح داشتیم؛ از طرفی با توجه به نتایج مطالعات سعی شد نظر همه ذی‌نفعان شامل پزشکان، مراقبان سلامت و... در جلسات جمع بندی لحاظ شود و تغییرات نسخه ۰۳ در جهت رفع مشکلات نسخه ۰۲ ایجاد شده است. اگرچه به نظر ما نسخه ۰۲ در استان‌های فارس و مازندران به شکل کامل اجرا نشده است و نتیجه فعلی برنامه، نتیجه اجرای ۰۲ نیست اما در نسخه ۰۳ سعی شده چالش‌ها برطرف شود.
فايده اي ندارد. فقط تبليغات است. تجربه فارس و مازندران حاكي از اين است كه هرگز اين طرح موفق نخواهد بود