در حال حاضر، هیچ درمان ضدویروسی تأییدشدهای برای آبله میمون وجود ندارد. البته، همانطور که پیشتر نیز به آن اشاره کردیم، آبله میمون بیماری خودمحدودشونده است و اصلا به درمان نیاز ندارد. تنها درمانی که برای این بیماری وجود دارد، مراقبت از بثورات پوستی ناشی از آن، استفاده از مسکن برای کاهش درد و همچنین، جلوگیری از افزایش عوارض جانبی ناشی از این بیماری است. همچنین، برخی از داروهای ضدویروسی میتوانند در درمان این بیماری مؤثر باشند.
هرچند که هنوز واکسنی برای جلوگیری از آبله میمون تولید نشده است، اما استفاده از واکسن مخصوص آبله میتواند جایگزین خوبی برای درمان باشد. این واکسن را باید حداکثر تا ۴ روز بعد از تماس با منبع آلوده به فرد تزریق کرد. تزریق واکسن در این فاصله زمانی، میتواند بهطور کامل از بروز بیماری جلوگیری کند.
چنانچه واکسن بین ۴ تا ۱۴ روز بعد از ابتلا تزریق شود، نمیتواند بهطور کامل جلوی بروز بیماری را بگیرد، اما میتواند تا حد بسیار زیادی از شدت علائم آبله میمون بکاهد. روش درمان آبله میمون در ایران نیز دقیقا به همین شکل انجام میشود.
آبله میمون معمولا خودبهخود درمان میشود و علائم آن ۲ تا ۴ هفته باقی میمانند. بیشتر افراد به درمان خاصی نیاز ندارند. پزشک پس از تشخیص بیماری، شرایط شما را تحت نظر میگیرد و برای بهبود علائم و پیشگیری از کمآبی بدن تلاش میکند و آنتیبیوتیکهایی تجویز میکند که عفونتهای باکتریایی ثانویه را، در صورت بروز، درمان میکنند.
در حال حاضر هیچ داروی ضدویروسی برای درمان آبله میمون تأیید نشده است. داروهای ضدویروس میتوانند در بهبودی کمک کنند، اما تا به حال بهعنوان درمانی برای این بیماری مورد پژوهش قرار نگرفتهاند.
نکات مراقبت از خود حین ابتلا به آبله میمون
درصورتیکه فرد به بیماری آبله میمون مبتلا شده باشد، لازم است نکات مراقبتی خاصی را انجام دهد. این نکات برای کمک به فرایند درمان خود فرد و همچنین، جلوگیری از ابتلای اطرافیان واجب است. ازجمله نکات مراقبتی در زمان ابتلا به بیماری آبله میمون، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
تا جای ممکن در خانه (در یک اتاق دربسته) بمانید و استراحت کنید.
دستان خود را بهصورت مکرر با آب و صابون بشویید؛ بهخصوص قبل و بعد از دست زدن به ضایعات ناشی از این بیماری.
در زمان حضور در میان افراد دیگر، از ماسک استفاده کنید و همچنین، ضایعات بیماری را بپوشانید.
زمانی که در خانه تنها هستید، پوست خود را خشک نگه دارید و ترجیحاً روی زخمها و ضایعات را نپوشانید.
فضاهای مشترک را بهصورت مکرر ضدعفونی کنید و از دست زدن به اشیای موجود در فضاهای مشترک خودداری کنید.
برای شستوشوی ضایعات ناشی از آبله میمون، ترجیحاً از ترکیب آبنمک یا سرمهای نمکی استفاده کنید؛ بهخصوص، اگر ضایعات در دهان باشد.
برای بهبود بثورات پوستی از حمام سیتز (حمام نشیمن) یا حمام جوششیرین استفاده کنید. همچنین، حمام با آب ولرم و نمک اِپسوم نیز مفید خواهد بود.
برای کاهش درد ناشی از این بیماری، میتوانید از قرصهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید.
تاولهای ناشی از بیماری را دستکاری نکنید، نترکانید و نخارانید؛ این کار باعث میشود که تاول به نقاط دیگر پوست نیز سرایت کند و باعث عفونت شود. همچنین، روند درمان بیماری نیز طولانی و کند خواهد شد.
از اصلاح موهای زائد در نواحی تاولها خودداری کنید؛ این کار میتواند موجب زخم شدن آن نواحی و انتقال تاولها به نقاط سالم پوست شود.
پیشگیری از آبله میمون
بهترین راهکار برای پیشگیری از ابتلا به آبله میمون، تزریق واکسن آبله است. همانطور که در بخشهای قبلی اشاره کردیم، واکسن آبله میتواند تأثیر بسزایی در درمان و همچنین، کاهش علائم این بیماری داشته باشد. در کنار آن، افراد میتوانند راهکارهای پیشگیرانه زیر را نیز انجام دهند تا احتمال ابتلا به این بیماری را به حداقل ممکن برسانند:
خودداری از نزدیک شدن به حیوانات مبتلا به این بیماری یا لمس کردن آنها؛
اجتناب از تماس فیزیکی با ملحفه و سایر اشیایی که ممکن است به ویروس آلوده باشند؛
پخت کامل گوشت یا سایر مواد غذایی در زمان آشپزی؛
شستوشوی مداوم دستها با آب و صابون در طول روز؛
خودداری از تماس فیزیکی یا نزدیک شدن به افرادی که ممکن است آلوده باشند؛
خودداری از رابطه جنسی با شرکای نامطمئن و برقراری رابطه جنسی امن و استفاده از لوازم مراقبتی مانند کاندوم؛
استفاده از ماسک در زمان حضور در مکانهای عمومی؛
تمیز کردن و ضدعفونی سطوحی که افراد بهطور مکرر آن را لمس میکنند؛
استفاده از لوازم حفاظت شخصی در زمان مراقبت از افرادی که به این ویروس مبتلا شدهاند.
طول بیماری و خطر آن
معمولا بهبودی این بیماری ۲ تا ۴ هفته طول میکشد. لازم است فرد مبتلا تا التیام جوشها تحت نظر پزشک باشد. در حال حاضر، بیماری آبله میمون بر اثر ویروس غرب آفریقا ایجاد شده، که شدت کمتری دارد.
در بیشتر موارد، علائم این بیماری بدون نیاز مداخله از بین میروند. با این حال، در بعضی افراد، ممکن است یک عفونت ثانویه باعث بروز عارضههای دیگر یا حتی مرگ شود. نوزادان، کودکان و افرادی که ضعف ایمنی زمینهای دارند، بیشتر در معرض علائم شدید و مرگ ناشی از آبله میمون هستند.
عارضههای ناشی از این بیماری شامل عفونت ثانویه پوست، ذاتالریه، گیجی و بیماریهای چشمی است. در گذشته، ۱ تا ۱۰ درصد افراد مبتلا به آبله میمون جان خود را از دست دادهاند. البته باید در نظر داشته باشید که میزان مرگومیر بیماری ممکن است در شرایط مختلف و وابسته به عواملی مانند دسترسی به مراقبت پزشکی، متفاوت باشد. در کشورهایی که بهتازگی با همهگیری این بیماری مواجه شدهاند هنوز مرگومیری ناشی از آبله میمون مشاهده نشده است.
چه افرادی در معرض ابتلا به آبله میمون قرار دارند؟
افرادی که با فرد مبتلا به این بیماری زندگی میکنند یا با او تماس نزدیک (از جمله تماس جنسی) دارند، یا افرادی که دائما با حیواناتی که ممکن است آلوده باشند سروکار دارند، بیشتر در معرض ابتلا هستند. کادر درمان نیز باید اقدامات پیشگیری و مدیریت عفونت را انجام دهند تا هنگام مراقبت از مددجویان مبتلا از خود محافظت کنند. نوزادان، کودکان و افرادی که دارای ضعف ایمنی هستند بیشتر در معرض تجربه علائم شدید و در موارد نادر، مرگ هستند.
افرادی که واکسن آبله را دریافت کردهاند ممکن است دربرابر آبله میمون نیز ایمنی داشته باشند. البته، افراد جوان کمتر این واکسن را دریافت کردهاند زیرا واکسیناسیون گسترده علیه آبله، پس از ریشهکن شدن آن در سال ۱۹۸۰، متوقف شد. البته حتی افرادی که واکسن آبله را دریافت کردهاند نیز باید برای محافظت از خود و دیگران نکات بهداشتی و ایمنی را رعایت کنند.
آبله میمون در چه کشورهایی دیده میشود؟
برای دهههای متوالی، آبله میمون اغلب در آفریقا یافت میشد. با اینحال، گاهی اوقات نیز در کشورهای دیگر، از جمله ایالات متحده آمریکا، دیده میشد. در بهار سال ۲۰۰۳، اولین همهگیری آبله میمون در خارج از آفریقا و در ایالات متحده آمریکا دیده شد. صادرات حیوانات آلوده از غنا به آمریکا باعث گسترش عفونت شد.
در حال حاضر این ویروس در چندین کشور دنیا گسترش یافته، در حالی که در گذشته در این مکانها، که شامل اروپا، قاره آمریکا، آفریقا، غرب اقیانوس آرام و کشورهای شرق مدیترانه میشود، یافت نمیشد. آمار ابتلا به آبله میمون حتی در قسمتهایی از آفریقا نیز نسبت به قبل شروع بیشتری یافته، مثلا نیجریه، کنگو و جمهوری مرکزی آفریقا. بنابر گزارش ایرنا تاکنون (مرداد ۱۴۰۱) موارد رسمی از شیوع آبله میمون در ایران گزارش نشده است.
آیا باید نگران آبله میمون باشیم؟
ویروسهای DNA مانند آبله میمون معمولا ثابت هستند و نسبت به ویروسهای RNA مانند کرونا، با سرعت بسیار کمتری تکامل مییابند. دانشمندان هنوز در تلاشند که با مطالعه توالی ژنتیکی بیماران مبتلا، به تغییراتی که در ویژگیهای ویروس، مثلا شدت یا واگیر بودن آن پی ببرند.
بنا بر باور دانشمندان، انتقال ویروسها از طریق حیوانات به انسانها شیوع بیشتری پیدا کرده است. دلیل این امر میتواند گسترش شهرسازی و ارتباط بیشتر انسانها با حیوانات وحشی باشد. در واقع این مسئله باعث شده تا عوامل بیماریزای نادر، فرصتهای بیشتری برای گسترش در جوامع داشته باشند و راحتتر به مکانهای جدید سفر کنند.
همچنین اخیرا نسبت به دهه پیش، افراد بیشتر سفر میکنند و به قسمتهای جدیدی از جهان میروند. یکی از دلایل گسترش آبله میمون به سایر نقاط دنیا نیز همین است. مبتلایان جدید ممکن است هیچگاه به کشورهای آفریقایی سفر نکرده باشند و این ویروس را از اطرافیان خود بگیرند.
نکته مهم این است که با رعایت نکات بهداشتی مربوط به کرونا، یعنی حفظ فاصله اجتماعی، استفاد از ماسک و شستن دستها و سطوح، میتوانید خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید.
سخن پایانی
دو سال اخیر بهدلیل همهگیری ویروس کرونا برای همه سخت بودهاند و حالا که افراد در حال بازگشت به زندگی عادی خود هستند، به نظر میرسد که آبله میمون در حال گسترش باشد. البته خوب است در نظر داشته باشید که این بیماری بسیار نادر است و عموما از طریق روابط نزدیک منتقل میشود. اگر از تماس با افراد مبتلا یا ناقل دوری کنید، دستهای خود را بشویید و در مناطق شلوغ ماسک بزنید، میتوانید بهسادگی از آبله میمون نیز پیشگیری کنید. علائم اولیه این بیماری شامل تب، لرز و بدندرد است. اگر پس از چند روز متوجه جوشهای پوستی نیز شدید، با پزشک خود تماس بگیرید.