چند کلیپ اخیر از سخنان آیت الله جوادی آملی، درباره نقش فردوسی در تشیع و ضرورت پرداختن به هنر حماسی در شرایط امروز کشور، به جای گریه صرف برای بزرگان، در حالی بازنشر می‌شود که سال‌ها پیش‌تر از این سخنان، وی در برابر گرایشهای خاص به ایران باستان تاکید داشت: آنچه کشور را در جنگ نجات داد، مرز پر گهر نبود، بلکه شعار یا حسین یاحسین بود.
به گزارش سرویس فرهنگی تابناک، مبتنی بر بازنشر این فیلم و نیز اهمیت و کارکردی که می تواند داشته باشد مروری داریم به سابقه مواضع و بیانات این مرجع تقلید در این مورد.
در برابر ایران گرایی و مکتب ایرانی
شاید اولین بار در مقدمه کتاب مربوط به یکی از کنگره‌های شعر آیینی و صفحات مربوط به دیدار عوامل این کنگره با آیت الله جوادی آملی بود که برای اولین بار، بیانات وی درباره اهمیت و نقش اسلام و تشیع در مقاومت مردم ایران منتشر شده بود. همچنین در ۲۸ خرداد سال ۱۳۹۱ و در واکنش به طرح مکتب ایرانی از سوی احمدی نژاد و اعوان و انصارش، به صورت رسمی‌تر این مواضع بیان شده بود. در آن روزگار تیم دولت مهرورزی، از خواندن دعای فرج در سازمان ملل متحد و دیدن هاله نور، به مکتب ایرانی رسیده بودند.
در همان ۲۸ خرداد آیت‌الله جوادی‌آملی در دیدار با دبیرکل، جمعی از اعضای شورای مرکزی و خانواده شهدای حزب موتلفه اسلامی گفت: در زمان جنگ تحمیلی در خاکریز‌ها سرود مرز پرگهر خوانده نمی‌شد بلکه شعار یا حسین مطرح بود، باید مرز‌ها مشخص شود.
آیت‌الله جوادی آملی با بیان اینکه زمانی که مسجد و حسینیه توسط مرجعیت و متدینین سنگر شد شعار مرگ بر شاه نیز ماندنی شد، گفت: بهترین و فداکارترین شهداء را همین روحانیت تقدیم کشور و اسلام کردند و هم‌اینک نیز اینگونه است چراکه وقتی نام دین مطرح باشد مردم تا آخرین نفس ایستادگی می‌کنند.
این عالم دینی سرشناس بار دیگر در آبان ماه سال ۱۳۹۱ در مراسم گرامیداشت علامه طباطبایی، همین مواضع را بیان کرد: آیت‌الله جوادی آملی تصریح کرد: «تمام عملیات از خط اول تا آخر آن یا حسین (ع) بود و هرگز نام مرز پر گهر مطرح نبود؛ این کشور را امام حسین (ع) اداره کرد، اگر شهادت و عشق امام حسین (ع) نبود کسی حاضر نمی‌شد کشته شود... ما در کنار سفره اهل بیت (ع) نشسته‌ایم وگرنه مملکت ما همچون افغانستان و عراق می‌شد؛ هرکدام از این کشور‌های کوچک عربی در کنار ما از پایگاه‌های نظامی مجهز برخوردار هستند و اگر فرصت پیدا کنند به ما مهلت نخواهند داد.
تعدیل یا تکمیل مواضع
به نظر می‌رسد یک بخش مهمی از این مواضع، در حالت اعتراضی به طرح مکتب ایرانی بیان شده که بعد‌ها رفته رفته، تعدیل شد. شاید هم، فرصتی برای بیان جامع و کامل نظر وی پیش نیامده بود. چرا که در فرودین همان سال وی اشاره‌ای به نقش فردوسی در خدمت به تشیع کرده بود.
در سال ۱۳۹۸، اما خیلی ویژه‌تر به فردوسی پرداخت و از جای خالی فردوسی برای تبیین حماسه‌های ایرانی – اسلامی سخن گفت.
«در فرمایش‌های نورانی علی (صلوات ا... و سلامه علیه) این است که «أَنَا لَا أَفِرُّ مِمَّنْ کَرَّ عَلَیَّ وَ لَا أَکِرُّ عَلَی مَنْ فَرَّ مِنِّی» این حماسه، فردوسی زمان می‌خواهد، یک فردوسی عصر انقلاب می‌خواهد که شعر را از آیینی به حماسه‌ای درآورد. به امیرالمؤمنین عرض کردند که شما فرمانده کل قوا هستید، بودجه‌های فراوانی در مملکت هست، اسب‌های رزمنده فراوان برای میدان رزم آماده است شما که تمام دشمنان برای از بین بردن شما صف‌آرایی کرده‌اند، باید یک اسب رزمنده تناور تندرو در میدان جنگ داشته باشید، این مرکَبی که شما دارید مرکَب رزم نیست. حضرت فرمود برای من همین مرکبی که عادی است، کافی است. زیرا مرکب رزمی، رزمجو، بدو، برای یک سوارکاری است که او بخواهد در میدان جنگ بدود، نه من از میدان جنگ فرار می‌کنم و نه کسی که فرار کرد، او را تعقیب می‌کنم، این علی است! فرمود: «أَنَا لَا أَفِرُّ مِمَّنْ کَرَّ عَلَیَّ وَ لَا أَکِرُّ عَلَی مَنْ فَرَّ مِنِّی»، آن کسی که به طرف من حمله کرد، من که فرار نمی‌کنم، وقتی جنگاوری کرد، دید پیروز نمی‌شود، فرار می‌کند، من که فراری را تعقیب نمی‌کنم. جای فردوسی خالی است که این حرف‌ها را برای ایران اسلامی شهید داده تبیین کند با آن زبان گویای حماسی.
اگر چنان چه روشن شد ایران اسلامی در جنگ جهانی سوم پیروز شد، این یک زبان کارآمد فردوسی می‌خواهد.... خدا یک اصل کلی را در قرآن کریم به ما فرمود، این که شما که قصد حمله به بیگانه ندارید، آن جهاد ابتدایی حرف دیگری دارد، فرمود در جریان دیگر شما که نمی‌خواهید به دیگری حمله کنید؛ ولی آن‌قدر ستبر و نیرومند و قوی و قدر باشید که دشمن از شما بهراسد: (وَ لْیَجِدُوا فیکُمْ غِلْظَةً)، این (وَ لْیَجِدُوا) امر غایب است، ناظر به بیگانگان است، بیگانگان نه امر حاضر را گوش می‌دهند نه امر غایب را، ولی در قرآن کریم فرمود حتماً دشمنان باید از شما بترسند، این یعنی چه؟ یعنی شما آن‌قدر از نظر موشک و غیر موشک باید غنی و قوی باشید که دشمن هوس حمله و امثال آن را نکند. این که می‌بینید مقتدرانه جواب ترامپ را می‌دهد برای همین است. این آیه قرآن یک بیان حماسی می‌خواهد، یک فردوسی می‌خواهد که بگوید ایران این‌قدر باید قوی باشد که آمریکا هراس داشته باشد؛ یعنی حمله نکند؛ یعنی بی‌ادبی نکند؛ یعنی جسارت نکند؛ یعنی کاری در حریم حرم امن ایران با شکوه نفوذ نکند....»
در هر حال این روز‌ها مواضع این مرجع تقلید درباره فردوسی و اهمیت مرز پر گهر برای کشور بازنشر می‌شود. نظراتی که کمتر از علمای دینی و مراجع دیگر شنیده ایم.
