داستان دلار 80 هزار تومانی چیست؟

بررسی دلایل افزایش قیمت ارز در بازار طی هفته های اخیر نشان میدهد؛ عوامل برون زا و درون زایی موجب افزایش قیمت ارز و رسیدن به نرخ های فعلی شده است!

به گزارش تابناک به نقل از تسنیم؛ قیمت دلار در هفته های اخیر با نوسانات زیادی همراه شد و همین امر باعث ثبت رکورد تازه ای برای قیمت ارز در بازار شده است.

قیمت دلار در آخرین روز هفته گذشته برای اولین بار وارد کانال 80 هزار تومان شد؛ افزایش قیمت دلار موجب ثبت رکورد جدیدی برای سکه هم شد، سکه در بازار تهران روز پنج شنبه در کانال 56 میلیون تومان قیمت خورد و هر گرم طلای 18 عیار نیز با قیمت 5 میلیون و 120 هزار تومان معامله شد.

عوامل متعددی بر افزایش قیمت ارز اثر دارند و تشخیص اینکه کدام عامل به تنهایی در تشدید نوسانات صعودی موثر بوده، نمی تواند بعنوان تحلیل دقیقی مورد پذیرش قرار گیرد. بنابراین نمی توان افزایش قیمت دلار را به یک متغییر تقلیل داد.

وقتی قیمت ارز با موج صعودی همراه می شود در حقیقت برایند دلایل متعددی است که شاید در این میان یک دلیل بعنوان شوکی تلقی شود برای تشدید فشار افزایشی نرخ.

دلایل افزایش اخیر قیمت ارز نیز ناشی از عوامل برون زا و درون زایی است که در این گزارش به آنها می پردازیم.

* نگرانی از کاهش درآمدهای ارزی به دلیل تشدید تحریم‌ها؟!

ازمهمترین دلایل برون زای افزایش قیمت دلار در هفته های اخیر، افزایش نگرانی از تنش های سیاسی-نظامی و همچنین افزایش نگرانی ناشی از تشدید تحریم هاست که به  نگرانی ها درباره کاهش درآمدهای ارزی دامن زده است.

این مباحث بعنوان دلایل غیراقتصادی افزایش قیمت ارز محسوب می شود و ضروری است که سیاسیون مردم را از نگرانی در این خصوص خارج کنند.

* رشد نرخ ارز نیما با هدف یکسان سازی نرخ ارز

تصمیم دولت به افزایش نرخ ارز نیما و نزدیک کردن آن به نرخ بازار شاید یکی از مهمترین سیگنال‌هاب منفی به بازار ارز برای رشد نرخ دلار در بازار آزاد باشد.

در راستای این تصمیم، نرخ ارز نیما که شش ماه پیش حدود 42 هزار تومان بوده، با انتقال نرخ ارز نیما به بازار توافقی در حال حاضر به بالای 64 هزار تومان رسیده که در این راستا برخی کارشناسان افزایش نرخ ارز نیما را دلیل مهمی برای رشد نرخ دلار در بازار آزاد عنوان می کنند.

* نقش تقاضای فصلی در افزایش نوسانات ارزی/ تقاضای کریسمس تمام شد؟

اما از مهمترین دلایل درونزای افزایش قیمت ارز در روزهای اخیر، اثرات فصلی در بازار ارز است؛ اثرات فصلی معمولا در بعضی دوره های زمانی موجب افزایش تقاضا در بازار می شود که عمدتا ناشی از تسویه های مالی و تعطیلات است.

در شهریورماه معمولاً تقاضای فصلی به دلیل افزایش سفرهای مردم زیاد می شود و افزایش تقاضای خرید ارز مسافری موجب افزایش تقاضا برای خرید اسکناس در بازار می شود.

هر ساله از 15 آذرماه تا 5-6 دی ماه (ایام قبل از شروع سال نو میلادی) تقاضا برای خرید ارز از سوی شرکت ها برای انجام تسویه های مالی و مردم به دلیل سفرهای پیش رو، افزایش می یابد.

این تقاضا معمولا از 15 آذرماه در بازار ایجاد می شود و هر سال هم تکرار می شود. در این ایام تقاضای حواله و اسکناس در بازار ارز افزایش می یابد.

* سال نوی چینی هم در راه است

علاوه بر افزایش تقاضا به دلیل سال نو میلادی، در سال های اخیر شاهد افزایش تقاضا در ایام قبل از سال نوی چینی هم هستیم؛ که این امر به دلیل افزایش معاملات و مراودات مالی بین فعالان اقتصادی ایران و چین است.
 
از 8 تا 19 بهمن ماه نیز تقاضا به دلیل سال نو چینی در بازار افزایش خواهد یافت که این موضوع به این دلیل است که در تعطیلات سال نو چینی، تسویه با یوان به مشکل می خورد و برهمین اساس در روزهای قبل از آغاز تعطیلات، تقاضا برای خرید ارز افزایش می یابد.

* افزایش تقاضای خرید ارز برای تأمین اجناس شب عید

افزایش تقاضای خرید ارز به منظور تأمین اجناس شب عید تجار و بازرگانان از دیگر عوامل موثر در افزاش خریدهای فصلی سه ماه پایانی سال است. معمولاً در سه ماه پایانی سال شمسی به دلیل نزدیک شدن به ایام نوروز و خریدهای آخر سال مردم، تقاضای خرید ارز از سوی تجار و فعالان اقتصادی افزایش می یابد تا کالاهای مد نظر خود را خریداری به شب عید برسانند.
 
همزمانی این تقاضاها و رخدادهای بیرونی معمولا در سه ماه پایانی سال موجب افزایش تقاضا و در نتیجه افزایش قیمت ارز می شود. البته از روز شنبه 8 دی ماه به دلیل آغاز تعطیلات سال نو میلادی، تقاضای فصلی سال نو میلادی هم تخلیه خواهد شد و شاهد کاهش تقاضا برای خرید ارز خواهیم بود.هر اتفاقی که از این محل باید می افتاد تا امروز افتاده ودیگر نباید تقاضای جدیدی از سوی شرکت ها برای تسویه و ... داشته باشیم چرا تعطیلات آغاز شده است.

* رفع تعهد ارزی صادرکنندگان و انتقال معاملات نیما به تجاری

هر زمانی موعد رفع تعهد ارزی صادرکنندگان به پایان می رسد شاهد تشدید تقاضا برای خرید ارز در بازار غیررسمی هستیم؛ امسال هم این اتفاق افتاده است. صادرکنندگانی که ارز خود را پیش فروش کرده یا قبلا فروخته اند برای تأمین ارز به منظور رفع تعهد ارزی به دنبال خرید ارز از بازار غیررسمی هستند وهمین امر با افزایش تقاضا همراه می شود.
 
از آنجایی که آخرین مهلت برای انتقال معاملات از نیما به سامانه ارز تجاری، 30 دی ماه است، در این ایام تقاضا برای خرید ارز در بازار غیررسمی از سوی برخی صادرکنندگان افزایش می یابد؛ این صارکنندگان که قبلاً ارز خود را فروخته اند ناچارند برای تأمین ارز از بازار غیررسمی ارز بخرند و همین امر تقاضا خرید ارز را بالا برده است.
 
بیشترین فشار خرید ارز صادرکنندگان و تجار در این بخش روی درهم امارات است و تقاضا برای خرید درهم در روزهای اخیر به همین دلیل افزایش یافته است. پیش بینی می شود با افزودن پتروشیمی ها در هفته آتی به بازار ارز تجاری، ارز پتروشیمی ها وارد بازار ارز تجاری شود و همین امر افزایش عرضه در بازار را به همراه داشته باشد.

با اضافه شدن پتروشیمی ها به بازار ارز تجاری، تقاضای فصلی در خصوص سال نو چینی و شمسی هم به راحتی پاسخ داده می شود. 

* شوک های بنزینی به بازار ارز/ دولت "مردم" را اقناع کند

از دیگرعوامل اثر گذار در تشدید نوسانات ارزی در ماه های اخیر، خبرهای مربوط به افزایش قیمت حامل های انرژی است؛ نگرانی ها از افزایش قیمت حامل های انرژی عاملی برای تشدید انتظارات تورمی شده است.
 
تکرار گمانه زنی های رسانه ای از برنامه دولت برای قیمت حامل های انرژی و تکذیب های دولت، عاملی شده تا در هفته های اخیر، بازار ارز هم با شوک های افزایشی همراه شود.
 
دولت باید به صورت کامل و جامع برنامه خود درباره حامل های انرژی را با مردم بازگو کند تا نگرانی های مردم در این خصوص رفع شود؛ باید اقناع سازی مردم صورت گیرد تا آثار منفی از بازار حذف شود.
 
شفاف سازی دولت در این حوزه و ابهام زدایی موجب مدیریت انتظارات تورمی خواهد شد و از شوک های وارده به بازار ارز نیز جلوگیری می شود.