تانک؛ تلفیق مدرن زره و شمشیر و منجنیق؛ همه چیز درباره تانک؛ ایران چه تانک هایی در اختیار دارد؟

به گزارش سرویس سیاسی تابناک، تانک ستون فقرات نیروی زمینی یکی از مهمترین ابزار نظامی جهان است، تانک یک خودروی جنگی زرهی است که به عنوان سلاح تهاجمی اصلی در نبرد‌های زمینی طراحی شده است. شاید بتوان تانک را حاصل تکامل جمعی اسب و زره و  شمشیر و منجنیق دانست!

تانک آلمانی جنگ جهانی اول

تانک به طور خاص برای ترکیب قدرت آتش، زره قوی و تحرک مناسب در میدان جنگ ساخته شده است. تانک‌ها معمولاً دارای یک توپ اصلی با کالیبر بزرگ هستند که در یک برجک گردان نصب می‌شود و به چندین سلاح دیگر مانند مسلسل نیز مجهز هستند.

ویژگی‌های عمومی تانک
 تانک‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در شرایط مختلف جنگی عملکرد خوبی داشته باشند. آنها می‌توانند از موانع عبور کنند و در زمین‌های ناهموار حرکت کنند.زره تانک‌ها از ورق فولادی ساخته شده و معمولاً ضخامت آن در قسمت جلو بیش از ۱۲ سانتیمتر است، که این زره آنها را در برابر گلوله‌ها و ادوات دشمن محافظت می‌کند.علاوه بر توپ اصلی، تانک‌ها معمولاً به سلاح‌های ثانویه نیز مجهز هستند که شامل مسلسل‌های مختلف می‌شود.

تاریخچه تانک:
اولین تانک‌ها در طول جنگ جهانی اول توسعه یافتند و به عنوان ابزاری برای عبور از سنگر‌ها و موانع دشمن طراحی شدند. تانک Mark I، که توسط بریتانیا ساخته شد، اولین نمونه عملیاتی بود که در سپتامبر ۱۹۱۶ به میدان نبرد آمد. با گذشت زمان، انواع مختلفی از تانک‌ها به وجود آمدند که شامل تانک‌های سبک، متوسط، سنگین و فوق سنگین می‌شوند. پس از جنگ جهانی دوم، گرایشی به سمت استفاده از تانک‌های اصلی میدان نبرد (MBT) ایجاد شد که قابلیت انجام مأموریت‌های متنوع را داشتند. 

تانک‌ها به عنوان ستون فقرات نیرو‌های زمینی مدرن شناخته می‌شوند و نقش حیاتی در جنگ‌های معاصر ایفا می‌کنند. طراحی پیشرفته آنها باعث شده تا بتوانند در شرایط مختلف جنگی مؤثر واقع شوند و به عنوان یک ابزار کلیدی در استراتژی‌های نظامی مدرن مطرح باشند.

تانک‌ها در تاریخ جنگ‌ها به موفقیت‌های مهمی دست یافته‌اند که برخی از آنها شامل نبرد‌های زیر است:

۱. نبرد کورسک (۱۹۴۳)

نبرد کورسک، که در تابستان ۱۹۴۳ در جبهه شرقی جنگ جهانی دوم رخ داد، به عنوان بزرگترین نبرد تانک‌ها در تاریخ شناخته می‌شود. در این نبرد، حدود ۶۰۰۰ تانک از دو طرف آلمان و شوروی به میدان آمدند. هدف آلمان‌ها از این عملیات، جداسازی و تسخیر ناحیه کورسک و انتقام از شکست در نبرد استالین‌گراد بود. با وجود تلفات سنگین، پیروزی شوروی در این نبرد به آنها اجازه داد تا ابتکار عمل را در جنگ به دست آورند و به تدریج نیرو‌های آلمانی را به عقب برانند.

۲. نبرد فلرز-کورسلت (۱۹۱۶)
این نبرد، که اولین استفاده عملیاتی از تانک‌ها را نشان داد، در تاریخ ۱۵ سپتامبر ۱۹۱۶ انجام شد. اگرچه تنها تعداد کمی از تانک‌ها موفق به عبور از خطوط دشمن شدند، اما این نبرد باعث افزایش امیدواری بریتانیایی‌ها برای تولید بیشتر تانک‌ها و ادامه توسعه آنها گردید.

۳. نبرد نورفولک (۱۹۹۱)
در طول جنگ خلیج فارس، نبرد نورفولک به عنوان دومین بزرگترین نبرد تانک‌ها در تاریخ ایالات متحده شناخته می‌شود. در این نبرد، نیرو‌های آمریکایی و بریتانیایی بیش از ۷۵۰ تانک عراقی را نابود کردند و توانستند ضربه‌ای سنگین به ارتش عراق وارد کنند.

۴. نبرد پروخوروفکا (۱۹۴۳)
این نبرد بخشی از نبرد کورسک بود و به عنوان یکی از بزرگترین جنگ‌های زرهی تاریخ شناخته می‌شود. در اینجا، نیرو‌های شوروی موفق شدند جلوی پیشروی نازی‌ها را بگیرند و تلفات سنگینی به آنها وارد کنند.

تانک‌های شوروی در نبرد کورسک چه ویژگی‌هایی داشتند؟

تانک‌های شوروی در نبرد کورسک (۱۹۴۳) با ویژگی‌های خاصی به میدان آمدند که به آنها کمک کرد تا در این نبرد بزرگ زرهی موفق عمل کنند. مهم‌ترین این ویژگی‌ها عبارتند از:

۱. مدل T-۳۴
 تانک T-۳۴ به عنوان اصلی‌ترین تانک شوروی در این نبرد شناخته می‌شود. طراحی آن شامل زره‌ای با ضخامت مناسب بود که مقاومت خوبی در برابر گلوله‌های دشمن داشت.این تانک با موتور قدرتمند خود، حداکثر سرعتی نزدیک به ۵۶ کیلومتر در ساعت (حدود ۳۵ مایل در ساعت) داشت، که به آن اجازه می‌داد به سرعت در میدان جنگ حرکت کند.

تانک T34 روسی

۲. تسلیحات
 T-۳۴ با توپ ۷۶ میلی‌متری تجهیز شده بود که توانایی نابود کردن بسیاری از تانک‌های آلمانی را داشت و در شرایط مختلف جنگی عملکرد خوبی از خود نشان داد. علاوه بر توپ اصلی، این تانک معمولاً به مسلسل‌هایی نیز مجهز بود که به خدمه آن اجازه می‌دادند تا در برابر پیاده‌نظام دشمن دفاع کنند. شوروی‌ها قبل از آغاز حمله آلمان‌ها، تدابیر دفاعی موثری اتخاذ کردند. آنها با استفاده از میدان‌های مین و سنگر‌های تیربار، دفاعی مستحکم را ایجاد کردند که به کاهش تلفات و افزایش کارایی تانک‌های خود کمک کرد.

شوروی‌ها در این نبرد حدود ۳۵۰۰ تا ۴۰۰۰ تانک T-۳۴ را به میدان فرستادند، که تعداد بالای آنها به افزایش فشار بر نیرو‌های آلمانی کمک کرد. تانک‌های شوروی با وجود تلفات سنگین، توانستند مقاومت قابل توجهی را در برابر حملات آلمانی‌ها نشان دهند و با ضد حملات مؤثر، ابتکار عمل را به دست بگیرند.این ویژگی‌ها باعث شد تا تانک‌های شوروی نه تنها در نبرد کورسک بلکه در سایر نبرد‌های جنگ جهانی دوم نیز به عنوان یک نیروی مؤثر شناخته شوند.

تانک‌های تایگر آلمان در نبرد کورسک چه نقش‌هایی ایفا کردند؟

تانک‌های تایگر آلمان در نبرد کورسک (۱۹۴۳) نقش کلیدی و تأثیرگذاری ایفا کردند؛تانک تایگر با توپ ۸۸ میلی‌متری خود، قدرت آتش فوق‌العاده‌ای داشت که به آن اجازه می‌داد تا تانک‌های شوروی، به ویژه T-۳۴ را از فاصله‌های دور نابود کند. این ویژگی موجب شد تا تایگر به یکی از ترسناک‌ترین سلاح‌ها در میدان جنگ تبدیل شود؛ زره تایگر به گونه‌ای طراحی شده بود که در برابر گلوله‌های ضدزره شوروی مقاومت بالایی داشت. این زره قوی به خدمه اجازه می‌داد تا در نبرد‌ها با اطمینان بیشتری عمل کنند. 

تانک تایگر آلمانی جنگ جهانی دوم

 تایگر‌ها به عنوان بخشی از استراتژی آلمان برای محاصره نیرو‌های شوروی در منطقه کورسک مورد استفاده قرار گرفتند. آنها با پیشروی سریع و هدفمند، سعی در شکستن خطوط دفاعی شوروی داشتند . در برخی موارد، تانک‌های تایگر توانستند به تنهایی چندین تانک T-۳۴ را منهدم کنند. به عنوان مثال، یک فرمانده آلمانی با یک تانک تایگر موفق شد ۲۲ تانک شوروی را در یک درگیری نابود کند ؛حضور تانک‌های تایگر در میدان جنگ نه تنها تأثیر فیزیکی بر نبرد داشت، بلکه بر روحیه نیرو‌های شوروی نیز تأثیر منفی گذاشت. این تانک‌ها به عنوان نماد قدرت نظامی آلمان شناخته می‌شدند و موجب ایجاد ترس در صفوف دشمن می‌شدند

تانک‌های تایگر با ترکیب قدرت آتش، زره مقاوم و تاکتیک‌های مؤثر، نقشی حیاتی در تلاش‌های آلمان برای دستیابی به پیروزی در نبرد کورسک ایفا کردند. با این حال، این نبرد نشان‌دهنده آخرین تلاش‌ها برای بازپس‌گیری ابتکار عمل از شوروی بود و پس از آن، روند جنگ به نفع نیرو‌های شوروی تغییر کرد. 

نبرد کورسک (۱۹۴۳) تأثیرات عمیقی بر توسعه تانک‌ها و فناوری‌های زرهی در طول جنگ جهانی دوم و پس از آن داشت. این نبرد به عنوان بزرگ‌ترین نبرد تانک‌ها در تاریخ شناخته می‌شود و درس‌های مهمی برای طراحان و استراتژیست‌های نظامی به همراه داشت. تأثیرات اصلی آن عبارتند از:

 یکی از نتایج مستقیم نبرد کورسک، توسعه تانک پنتر بود. این تانک به عنوان نسخه‌ای سبک‌تر و ارزان‌تر از تایگر طراحی شد و ویژگی‌هایی نظیر سرعت بالاتر و زره مناسب‌تری داشت. پنتر به عنوان یک تانک اصلی میدان نبرد (MBT) در نظر گرفته شد که می‌توانست با تانک‌های شوروی، مانند T-۳۴، رقابت کند

دیدار خدمه تانک های جنگ جهانی دوم بعد از هفتاد سال/2 Wehrmacht Panzer and 2 allied Veterans of ww2 at Bovington Tank Museum

 طراحی تانک‌های خودکششی مانند Ferdinand (با نام مستعار Elefant) نیز از درس‌های این نبرد نشأت گرفت. این تانک‌ها برای مقابله با تهدیدات زرهی طراحی شدند و به عنوان سلاح‌های ضد تانک مؤثر مورد استفاده قرار گرفتند.شوروی‌ها در این نبرد موفق به پیاده‌سازی استراتژی دفاع در عمق شدند که به آنها اجازه داد تا حملات آلمانی‌ها را خنثی کنند. این تاکتیک به طراحان نظامی درس‌هایی درباره اهمیت استحکام دفاعی و آماده‌سازی برای حملات دشمن داد. آلمانی‌ها نیز با استفاده از تاکتیک‌های گازانبری تلاش کردند تا نیرو‌های شوروی را محاصره کنند، که نشان‌دهنده اهمیت هماهنگی بین یگان‌های مختلف بود.

نبرد کورسک نشان داد که نیاز به زره مقاوم‌تر و تسلیحات با دقت بالاتر ضروری است. این امر منجر به تحقیق و توسعه فناوری‌های جدید در زمینه زره و تسلیحات شد، که تأثیرات آن تا سال‌ها بعد ادامه یافت ، آلمان‌ها پس از این نبرد متوجه شدند که تولید انبوه تانک‌هایی مانند تایگر با مشکلاتی مواجه است، بنابراین تلاش کردند تا فرآیند‌های تولید را بهبود بخشند تا بتوانند تعداد بیشتری از تانک‌های مؤثر را تولید کنند .

 تأثیر بر استراتژی نظامی
تغییر در اولویت‌ها: با شکست آلمان‌ها در کورسک، استراتژی نظامی آنها تغییر کرد و بیشتر بر روی توسعه نیرو‌های زرهی متنوع تمرکز کردند. این تغییرات نه تنها بر روی طراحی تانک‌ها بلکه بر روی کلیه نیرو‌های زمینی تأثیر گذاشت نبرد کورسک نه تنها یک نقطه عطف در جنگ جهانی دوم بود، بلکه تأثیرات عمیقی بر توسعه فناوری‌های نظامی و استراتژی‌های جنگی داشت که تا سال‌ها بعد ادامه یافت.

نبرد کورسک تأثیرات عمیقی بر توسعه تانک‌های جدید و پیشرفته‌تر پس از خود داشت. تجربه‌های عملیاتی به دست آمده در این نبرد، نقاط قوت و ضعف تانک‌های موجود مانند T-۳۴ شوروی و تایگر آلمانی را نمایان کرد و به طراحان کمک کرد تا در طراحی تانک‌های جدید، بهبود‌هایی ایجاد کنند. همچنین، نیاز به فناوری‌های جدید برای زره مقاوم‌تر و قدرت آتش بیشتر احساس شد که منجر به توسعه تانک‌هایی با ویژگی‌های پیشرفته‌تری مانند تانک پنتر با توپ ۷۵ میلی‌متری گردید. تغییر در استراتژی‌های نظامی پس از شکست آلمان‌ها در کورسک، ضرورت تولید انبوه تانک‌های مؤثرتر را نمایان کرد و این تصمیم به افزایش تولید تانک‌هایی مانند تایگر و پنتر انجامید. در نهایت، فشار روانی ناشی از شکست در کورسک باعث شد تا مقامات نظامی آلمان بر روی توسعه سلاح‌هایی متمرکز شوند که بتوانند برتری را دوباره به دست آورند. 

کشور‌های مهم سازنده تانک در جهان شامل موارد زیر هستند:

 ایالات متحده
ایالات متحده با تانک M۱ Abrams به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین و مؤثرترین تانک‌های جهان شناخته می‌شود. این کشور بزرگترین ناوگان تانک را با بیش از ۲،۶۴۰ تانک اصلی میدان نبرد (MBT) در اختیار دارد.
 روسیه
روسیه با تانک‌های T-۹۰ و T-۱۴ آرماتا، یکی از تولیدکنندگان اصلی تانک در جهان است. T-۱۴ آرماتا به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین تانک‌های موجود، دارای فناوری‌های نوین در زمینه زره و سیستم کنترل آتش می‌باشد.
 آلمان
آلمان با تانک لئوپارد ۲، که به عنوان یکی از بهترین تانک‌های میدان نبرد شناخته می‌شود، در صنعت تولید تانک پیشرو است. این تانک به دلیل زره مقاوم و قدرت آتش بالا شهرت دارد.
چین
MBT-۳۰۰۰ که به عنوان یکی از سنگین‌ترین تانک‌ها در چین شناخته می‌شود. چین با تولید تانک‌های تایپ ۹۹ و تایپ ۹۰، به یکی از کشور‌های مهم در زمینه ساخت تانک تبدیل شده است. این تانک‌ها به فناوری‌های پیشرفته‌ای مجهز هستند و قابلیت‌های بالایی در میدان جنگ دارند. تانک‌های تایپ ۹۰ و تایپ ۹۹ به ترتیب تانک‌های اصلی میدان نبرد ژاپن و چین هستند که به فناوری‌های مدرن و طراحی‌های پیشرفته مجهز شده‌اند. تایپ ۹۰، با توپ ۱۲۰ میلی‌متری و زره کامپوزیت، در سال ۱۹۹۰ وارد خدمت شد، در حالی که تایپ ۹۹، با توپ ۱۲۵ میلی‌متری و سیستم‌های دفاعی پیشرفته، از سال ۱۹۹۹ به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین تانک‌های چین شناخته می‌شود. 
 بریتانیا
بریتانیا با تانک چلنجر ۲، که به خاطر زره مقاوم و سیستم تسلیحاتی پیشرفته‌اش شناخته می‌شود، یکی دیگر از کشور‌های مهم سازنده تانک است.
 کره جنوبی
کره جنوبی با تولید K۲ پلنگ سیاه، که به عنوان یک تانک جنگی نسل چهارم شناخته می‌شود، در صنعت دفاعی جهانی جایگاه ویژه‌ای دارد.
این کشور‌ها با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و تجربه‌های عملیاتی، به توسعه و تولید تانک‌هایی پرداخته‌اند که نقش حیاتی در نیرو‌های زمینی مدرن ایفا می‌کنند.

برترین تانک های جهان 
در فهرست برترین تانک‌های جهان، چندین تانک به دلیل ویژگی‌های برجسته خود شناخته شده‌اند. این تانک‌ها شامل:
۱. لئوپارد ۲ A۷
این تانک آلمانی به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین و مؤثرترین تانک‌های میدان نبرد شناخته می‌شود. لئوپارد ۲ A۷ دارای زره مقاوم و سیستم‌های کنترل آتش پیشرفته است که آن را در برابر تهدیدات مدرن محافظت می‌کند.
۲. M۱A۲ Abrams
تانک آمریکایی M۱A۲ Abrams به عنوان یکی از نماد‌های قدرت نظامی ایالات متحده مطرح است. این تانک با قدرت آتش بالا، زره مقاوم و تحرک مناسب، در میدان‌های جنگ مختلف عملکرد فوق‌العاده‌ای داشته است.
۳. تی-۱۴ آرماتا
این تانک روسی به عنوان نسل جدیدی از تانک‌ها معرفی شده و به فناوری‌های نوین زرهی و تسلیحاتی مجهز است. تی-۱۴ آرماتا به دلیل طراحی مدرن و قابلیت‌های دفاعی خود در رده برترین‌ها قرار دارد.
۴. K۲ پلنگ سیاه
تانک K۲ کره جنوبی به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین تانک‌ها در جهان شناخته می‌شود. این تانک دارای سیستم‌های زرهی پیشرفته و قدرت آتش بالا است که باعث افزایش کارایی آن در میدان نبرد می‌شود.
۵. مرکاوا مارک ۴
تانک مرکاوا مارک ۴ اسرائیل به خاطر طراحی خاص خود که شامل حفاظت از خدمه و قابلیت‌های دفاع فعال است، شهرت دارد. این تانک به عنوان یکی از بهترین گزینه‌ها در نبرد‌های شهری شناخته می‌شود.
۶. چلنجر ۲
تانک بریتانیایی چلنجر ۲ نیز به عنوان یکی از برترین تانک‌ها با زره مقاوم و قدرت آتش بالا مطرح است.
این تانک‌ها به دلیل ترکیب فناوری‌های پیشرفته، قدرت آتش و قابلیت‌های دفاعی، در فهرست برترین تانک‌های جهان قرار دارند و هر یک ویژگی‌های منحصر به فردی دارند که آنها را در میدان نبرد متمایز می‌کند.

ایران در ناوگان زرهی خود چه تانک‌هایی دارد؟

ایران در طول تاریخ خود، به ویژه پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، تلاش کرده است تا توانمندی‌های زرهی خود را تقویت کند. این تلاش‌ها شامل استفاده از تانک‌های مختلف و طراحی‌های جدید داخلی بوده است که هر یک به نوبه خود نقش مهمی در ناوگان زمینی کشور ایفا کرده‌اند.
تانک T-۵۵
یکی از قدیمی‌ترین و اصلی‌ترین تانک‌های موجود در نیرو‌های مسلح ایران، تانک T-۵۵ است. این تانک که در دهه ۱۹۵۰ توسط شوروی طراحی شده، به عنوان یک تانک متوسط با زره و قدرت آتش مناسب شناخته می‌شود. ایران حدود ۵۴۰ دستگاه از این تانک را در اختیار دارد. T-۵۵ به دلیل سادگی در نگهداری و قابلیت‌های خوبش، به یکی از عناصر کلیدی نیرو‌های زرهی ایران تبدیل شده است. این تانک‌ها در جنگ ایران و عراق به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار گرفتند و هنوز هم در برخی واحد‌ها به کار می‌روند.
تانک M۶۰A۱
در سال ۱۹۶۹، ایران ۴۶۰ عراده تانک M۶۰A۱ را از ایالات متحده خریداری کرد. این تانک آمریکایی با زره قوی و توپ ۱۰۵ میلی‌متری خود، یکی از بهترین گزینه‌ها برای نبرد بود. M۶۰A۱ در جنگ ایران و عراق نقش مهمی ایفا کرد و به دلیل قدرت آتش بالا و قابلیت‌های دفاعی‌اش، هنوز هم در برخی واحد‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تانک ذوالفقار:
در دهه ۱۹۹۰، ایران تصمیم به طراحی یک تانک کاملاً بومی گرفت که نتیجه آن تانک ذوالفقار بود. این تانک به فناوری‌های مدرن مجهز شده و دارای توپ ۱۲۵ میلی‌متری و سیستم کنترل آتش پیشرفته است. ذوالفقار به عنوان یک تانک مدرن با قابلیت‌های متنوع شناخته می‌شود و نشان‌دهنده توانمندی‌های صنعتی ایران در زمینه تولید تجهیزات نظامی است. این تانک به دلیل طراحی خاص خود که شامل حفاظت خوب از خدمه و سیستم‌های پیشرفته تسلیحاتی است، به عنوان یکی از نماد‌های قدرت نظامی ایران مطرح شده است.

تانک کرار:
تانک کرار نیز یکی دیگر از طراحی‌های داخلی ایران است که در سال‌های اخیر معرفی شد. این تانک دارای ویژگی‌هایی مانند شلیک موشک و هدایت لیزری است که آن را به یک گزینه مؤثر در میدان نبرد تبدیل می‌کند. کرار به عنوان نماد اقتدار نیرو‌های مسلح ایران مطرح شده و نشان‌دهنده تلاش کشور برای ارتقاء توانمندی‌های زرهی خود است.

تانک سفیر
تانک سفیر نیز از دیگر تانک‌های موجود در ناوگان ایران است که بر پایه مدل‌های تی-۵۵ و تایپ ۵۹ طراحی شده است. این تانک‌ها بهینه‌سازی‌هایی را تجربه کرده‌اند و همچنان در خدمت نیرو‌های مسلح قرار دارند. سفیر به عنوان یک گزینه اقتصادی برای تقویت توانمندی‌های زرهی کشور شناخته می‌شود.
تانک T-۶۲
ایران همچنین تعداد قابل توجهی تانک T-۶۲ را از کشور‌های مختلف مانند لیبی و سوریه وارد کرد. این تانک که نسخه‌ای پیشرفته‌تر از T-۵۵ بود، به دلیل ویژگی‌های زرهی و قدرت آتش خود مورد توجه قرار گرفت. با این حال، برخی نسخه‌ها کیفیت پایینی داشتند و در میدان نبرد عملکرد مناسبی ارائه ندادند. 
تانک چیفتن
ایران همچنین تعدادی تانک چیفتن را نیز در اختیار دارد که از بریتانیا خریداری شده‌اند. این تانک‌ها به دلیل زره قوی و قدرت آتش مناسب، در برخی واحد‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. چیفتن‌ها با ویژگی‌هایی نظیر زره مقاوم و سیستم تسلیحاتی قوی، توانسته‌اند جایگاه خود را در ناوگان زرهی ایران حفظ کنند.

این تنوع در ناوگان زرهی ایران نشان‌دهنده تلاش کشور برای حفظ توانمندی‌های دفاعی و ارتقاء قابلیت‌های نظامی خود با استفاده از فناوری‌های بومی و خارجی است. با توجه به تغییرات سریع در فناوری نظامی و نیاز‌های امنیت ملی، ایران همواره سعی کرده تا ناوگان زمینی خود را تقویت کند تا بتواند در برابر تهدیدات مختلف آماده باشد. 

ایران به عنوان یک کشور با تاریخچه طولانی در صنعت دفاعی، به ویژه در زمینه ساخت تانک، به تدریج توانسته است فناوری‌های پیشرفته‌ای را در این حوزه توسعه دهد. در حال حاضر، دو تانک اصلی که به طور کامل در ایران طراحی و تولید شده‌اند، شامل تانک ذوالفقار و تانک کرار هستند.
تانک ذوالفقار

تانک ذوالفقار اولین تانک اصلی میدان نبرد ایرانی است که پروژه طراحی و ساخت آن از اوایل دهه ۱۳۷۰ آغاز شد. این تانک به عنوان یک پروژه کاملاً بومی، بر اساس تجربیات جنگ تحمیلی و نیاز‌های نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران طراحی شده است. اولین نمونه این تانک در سال ۱۳۷۳ معرفی شد و خط تولید آن در سال ۱۳۷۶ افتتاح گردید.

ذوالفقار دارای توپ ۱۲۵ میلی‌متری، سیستم تعلیق مشابه مدل‌های اولیه M۶۰ و سیستم کنترل آتش پیشرفته است. این تانک در سه نسخه مختلف (ذوالفقار ۱، ۲ و ۳) تولید شده و به دلیل طراحی مدرن خود، قابلیت‌های خوبی در میدان نبرد دارد. همچنین، به نظر می‌رسد که زره‌های این تانک از نوع کامپوزیتی و ترکیبی باشد که آن را در برابر تهدیدات زرهی مقاوم‌تر می‌کند.

تانک کرار
تانک کرار نیز به عنوان یکی دیگر از دستاورد‌های بومی ایران شناخته می‌شود. این تانک در تاریخ ۲۲ اسفند ۱۳۹۵ رونمایی شد و به عنوان نخستین تانک پیشرفته بومی کشور محسوب می‌شود. طراحی کرار بر اساس تانک تی-۷۲ روسی انجام شده است، اما با ارتقاء‌های قابل توجهی همراه بوده است که آن را به یک گزینه مؤثر در میدان نبرد تبدیل کرده است.

کرار دارای سیستم کنترل آتش الکترواپتیکی، فاصله‌یاب لیزری و کامپیوتر بالستیک است که دقت شلیک را افزایش می‌دهد. این تانک همچنین از موتوری جدید با توان بین ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ اسب بخار استفاده می‌کند و قابلیت‌های دفاعی آن با استفاده از تکنولوژی‌های مدرن تقویت شده است.

آیا تانک ها در جنگ های مدرن منقرض شده اند؟ نگاهی به نظریه انقراض تانک

نظریه انفراض تانک" یا به عبارت دقیق‌تر "نظریه انفراض نظامی" در ارتباط با تانک‌ها، به مفهوم تکامل و تغییر رویکردهای نظامی در استفاده از تانک‌ها در جنگ‌های مدرن اشاره دارد. به خصوص با ورود پهپاد ها، نقش تانک در جنگ های مدرن با ابهامات زیادی مواجه شده است،  نظریه انقراض تانک، به طور کلی به تغییرات در تاکتیک‌ها، فناوری‌ها و استراتژی‌های مرتبط با تانک‌ها می‌پردازد. برخی از نکات کلیدی این نظریه عبارتند از:

تغییر در تاکتیک‌ها: در جنگ‌های مدرن، تانک‌ها به جای استفاده صرف به عنوان یک نیروی شکست‌دهنده در میدان نبرد، بیشتر به عنوان بخشی از نیروهای ترکیبی (Combined arms) به کار گرفته می‌شوند. این به معنای همکاری با پیاده‌نظام، نیروهای هوایی، واحدهای اطلاعاتی و حتی عملیات سایبری برای ایجاد یک تأثیر جامع‌تر در نبرد است.

فناوری‌های جدید: تانک‌های مدرن با زره‌های واکنشی، سامانه‌های دفاع فعال، سنسورهای پیشرفته، و توانایی ارتباطات شبکه‌ای مجهز شده‌اند که به آنها اجازه می‌دهد در محیط‌های پیچیده‌تر جنگ بهتر عمل کنند. همچنین، موشک‌ها و سلاح‌های ضد تانک مدرن، تانک‌ها را مجبور به تطبیق با شرایط جنگی جدید کرده‌اند.

جنگ‌های نامتقارن: در جنگ‌های مدرن، به خصوص در نبردهای نامتقارن، کاربرد تانک‌ها متفاوت شده است. تانک‌ها به دلیل آسیب‌پذیری در برابر تاکتیک‌های چریکی، مین‌ها، و سلاح‌های سبک ضد تانک، به تاکتیک‌هایی مثل استفاده از پوشش بیشتر، عملیات شبانه، و هماهنگی با پیاده‌نظام برای محافظت بیشتر روی آورده‌اند.

انفراض تاکتیکی: با پیشرفت فناوری‌های جنگی، مانند هواپیماهای بدون سرنشین (UAVs) و سیستم‌های هوشمند مین ریزی، نیاز به تانک‌ها به عنوان تنها عنصر تهاجمی کاهش یافته است. این به معنای "انفراض" نه به معنای ناپدید شدن تانک‌ها، بلکه تغییر نقش آنها از یک نیروی مستقل به یک جزء از یک نظام جامع‌تر و پیچیده‌تر است.

این نظریه نشان می‌دهد که تانک‌ها همچنان نقش مهمی در جنگ‌های مدرن دارند، اما نحوه استفاده از آنها و تاکتیک‌های مرتبط با آن‌ها به شدت تغییر کرده است.

تهیه و تنظیم:افسانه کیهان فر