سناریوهای محتمل درباره آینده بازار مسکن

طبق تجربه ادوار گذشته ممکن است رکود تا اواسط سال ۱۴۰۵ ادامه پیدا کند. البته این فرضیه به صورت مطلق نیست و می‌تواند تحت تاثیر عوامل ۹ گانه‌ای که در این گزارش به آن اشاره می‌شود تغییر کند.

به گزارش «تابناک» به نقل از ایسنا، بازار مسکن در رونق نسبی غیرتورمی پیش از عید به سر می‌برد، اما قیمت‌های اعلامی نسبت به سال گذشته تغییر محسوسی نداشته و در مواردی کاهش نیز یافته است. آنطور که واسطه‌های ملکی می‌گویند به رسم معمول با نزدیک شدن به هفته‌های پایانی سال، میزان مراجعات به بنگاه‌های املاک و تمایل برای خرید آپارتمان در مقایسه با ماه‌های قبل افزایش نسبی دارد؛ افزایشی که به گفته رئیس اتحادیه مشاوران املاک به هیچ عنوان با رشد قیمت همراه نیست.

اما عواملی نظیر تورم عمومی، رشد بازارهای موازی، نرخ مصالح ساختمانی، توان خرید طرف تقاضای مصرفی، معاملات سوداگرانه، تقاضای پنهان، مالیات‌های حوزه مسکن، میزان ساخت و ساز و متغیرهای سیاسی می‌تواند بر بازار مسکن اثرگذار باشد. شاید در بین ۹ عامل مذکور، وزن هیچکدام به اندازه توان خرید تقاضای مصرفی نباشد. رکود در بخش خرید و فروش مصرفی به طور مستقیم بر خرید و فروش‌های سرمایه‌ای و سوداگری اثرگذار است.

در حال حاضر به دلیل رکود سنگینی که از اواسط سال گذشته در بازار مسکن ایجاد شده نرخ تورم مسکن به حدود نصف تورم عمومی رسیده است. طبق آخرین آمار مرکز آمار ایران در دی‌ماه امسال تورم عمومی ۳۲ درصد بوده در حالی که میزان رشد قیمت مسکن شهر تهران بر اساس آمار مرداد سال جاری حدود ۱۷ درصد بوده است (از مرداد به بعد آمار مسکن ارائه نشد). تعداد معاملات نیز ۳۵۵۹ فقره بود. در حالی که در سال‌های رونق، ماهیانه بین ۱۵ تا ۲۰ هزار معامله در پایتخت انجام می‌شود.

با این حال اخیرا رئیس اتحادیه مشاوران املاک از رونق نسبی معاملات مسکن با نزدیک شدن به هفته‌های پایانی سال خبر داده است. به گفته کیانوش گودرزی تقاضا برای آپارتمان‌های زیر قیمت است، بنابراین رشد قیمت در بازار مسکن دیده نمی‌شود.

سوال این است که در سال آینده چه سناریوهایی برای بازار مسکن محتمل است؟ اگر سیاست‌های دولت در کنترل تورم و تسهیل ساخت‌وساز موفق باشد، بازار می‌تواند به ثبات نسبی برسد. از طرف دیگر بر اساس یک تحلیل، در صورتی که قدرت خرید مردم همچنان کاهش یابد، حتی با افزایش قیمت‌ها تقاضای موثر کاهش پیدا خواهد کرد و رکود بازار مسکن ادامه می یابد.

قیمت نهاده‌های ساختمانی در ماه‌های اخیر تحت تاثیر رشد قیمت ارز دچار نوسان افزایشی شده است. بر این اساس برخی کارشناسان معتقدند قیمت مسکن در آینده رشد خواهد داشت؛ گزاره‌ای که رئیس اتحادیه مشاوران املاک آن را رد می‌کند و می‌گوید «بعید است در سال آینده تورم بازار مسکن به میزان تورم عمومی برسد. به بیان دیگر وضعیت سال جاری همچنان برای سال آینده نیز در بازار ملک ادامه می‌یابد و رشد قیمت مسکن احتمالا حدود نصف افزایش قیمت دیگر کالاها خواهد بود».

یکی دیگر از عوامل موثر بر رکود فعلی را می‌توان روند تدریجی اعمال مالیات بر خانه‌های خالی دانست که باعث شد بخش قابل توجهی از آپارتمان‌ها در تهران و شهرهای اطراف مثل پردیس به بازار مسکن عرضه شود و این مساله در کاهش تا یک میلیارد تومانی قیمت‌ها اثرگذار بود.

در حال حاضر معاملات بر اساس مشاهدات میدانی و پرس‌وجو از دفاتر املاک نسبت به ماه‌های گذشته مقداری افزایش یافته است. اگرچه آمار رسمی به عنوان مرجع بررسی دقیق بازار مسکن از دسترس خارج شده است. در چنین شرایطی معمولا بعضی بخر و بفروش‌ها سعی می‌کنند قیمت‌های پیشنهادی را بالا ببرند اما مشتری برای این نوع واحدها کمتر پیدا می‌شود. ممکن است برخی واسطه‌ها نیز شرایط تورمی را به خریداران القا کنند که چنین موضوعی نیز صحت ندارد.

با این حال هزینه ساخت در مواردی بیش از نرخ واحدهای آماده در بازار مسکن، تمام می‌شود. این بدان معناست که بازار مسکن به تدریج به کف قیمت خود نزدیک شده اما خروج آن از رکود می‌تواند بین ۱۰ تا ۱۲ فصل طول بکشد. بنابراین رکودی که از میانه سال گذشته آغاز شده طبق تجربه ادوار گذشته ممکن است تا اواسط سال ۱۴۰۵ ادامه پیدا کند. البته این فرضیه به صورت مطلق نیست و می‌تواند تحت تاثیر عوامل ۹ گانه‌ای که در این گزارش به آن اشاره شد دچار تغییر شود.