«حراج کریستی» و میلیونها دلاری که به جای تهران راهی دوبی شد+فیلم

حراج بهاری کریستی در خاورمیانه به عنوان مهم ترین حراج نیمه نخست سال میلادی در شرق میانه در حالی با فروش 6.4 میلیون دلاری به پایان رسید که بیش از 3.1 میلیون دلار از فروش بهاری این حراجی متعلق به آثار هنرمندان ایرانی بوده است؛ اتفاقی که مسبوق به سابقه است و برای نخستین بار نیز رخ نداده اما به لحاظ کمی و کیفی با رشد همراه بوده و این پرسش را پیش کشیده که با چنین ظرفیتی، چرا این رویداد یا مشابهش در ایران برگزار نمی‌شود؟

به گزارش «تابناک»، هرچند با رشد اینترنت، عرضه آثار هنری به شیوه آنلاین همچون عرضه سایر کالاها رونق گرفته اما این اتفاق باعث تزتزل حراج های هنری فصلی و شش ماهه نشد و این رویدادها با رشدی چشمگیر در گردش مالی به عنوان بخشی مهم در اقتصاد هنر جهان مورد توجه قرار می گیرند. در میان حراج های هنری که از عمر برخی از آنها بیش از پنج دهه می گذرد اما حراج کریستی در رقابت با خانه های حراج ساتبی همچنان جایگاه خاص خود را حفظ کرده و شاید این مسئله به قدمت این حراج باز می گردد.

نخستین خانه حراجی که 1766 توسط جیمز کریستی در لندن تاسیس شد، خیلی زود در این زمینه پیشتاز شد و با مرگ بنیانگذارش نیز به کار خود ادامه داد. این خانه حراج از سال 1973 تا 1999 در قالب یک شرکت سهامی عام فعالیت می کرد، اما بعد از این تاریخ یک فرانسوی به نام فرانسیس پنال مالکیت شخصی اش از آن خود ساخت و این حراجی جنبه خصوصی گرفت تا رشد پیوسته اش شتاب بیشتری بیابد. دفتر اصلی این خانه حراج از سال 1823 تاکنون در خیابان کینگ استریت لندن ثابت بوده است، ضمن اینکه دفتر دیگری هم در ساوت کینگستون لندن دارد.

اکنون که گفته می شود بیش از 40 درصد فروش های سالیانه آثار هنری در حراج های کریستی صورت می پذیرد. از میان 85 شعبه کریستی در 33 کشور جهان، آمستردام، ژنو، هنگ کنگ، شانگهای، لندن، میلان، نیویورک، پاریس، زوریخ و البته دبی شهرهایی است که مهم ترین تالارهای بزرگ ترین حراج آثار هنری جهان را میزبانی می‌کنند و فروشی چند میلیارد دلاری در هر سال برای این حراج ثبت شود.

در میان این شهرها دبی در حالی از سال 2006 میزبان این حراج شد و یکی از تالارهای پیشتاز و کلیدی کریستی لقب گرفت که این اتفاق می توانست برای ایران رخ دهد و در ارزیابی نخست نیز چنین پیش فرضی در برنامه ریزی های مدیران این حراج در نظر گرفته شده بود اما این فرصت که کشورمان را در خاورمیانه بیش از پیش به عنوان محور فرهنگ و هنر قرار می داد، به سادگی از دست رفت.

در شرایطی که حتی مسئولان فرهنگی کشور از چنین اتفاقی حمایت می کردند، عدم توسعه سیستم بانکداری الکترونیک بین المللی در ایران، کاغذبازی های شدید و مشخص نبودن وضعیت مالی آثاری که قرار بود در ایران وارد شده و پس از عرضه و فروش، از ایران خارج شوند و در کنار اینها، عدم اعتماد مدیران کریستی به سیستم حمل و نقل کالاهای این حراجی ها و همچنین احتمال عدم حراج برخی آثار هندی و عربی در ایران به عنوان دلایل مدیران کریستی برای عدم موافقت با ایجاد شعبه ای در ایران طرح شد و دوبی تنها شعبه این حراجی در خاورمیانه باقی ماند.

این اتفاق زمانی تاسف آور به نظر می‌رسد که میزبان این حراج و حتی کشورهای عربی حضوری پررنگی در این همواره بخش عمده‌ای از این حراجی متعلق به ایران بوده و حتی رکوردار حراجی کریستی دوبی، مجسمه پرویز تناولی با عدد 2.8 میلیون دلار است. در حراج امسال نیز 3.1 میلیون دلار از 6.4 میلیون دلار فروش کل حراج بهاری کریستیِ دوبی متعلق به ایرانیان است که این بار نیز گران ترین اثر برای یک ایرانی چکش خورد و «باغ اسرار» فرهاد مشیری با 500 هزار دلار برای فروش آن پیش‌بینی شده بود، به قیمت 987 هزار و 750 دلار به فروش رسید.

در روز نخست این حراجی "باغ اسرار" فرهاد مشیری (متولد 1963 ، ایران) با برآورد 300 تا 500 هزار دلار، قیمت فروش: 987 هزار و 750 دلار، "CH + TCH + TCHH" اثر حسین زنده رودی (1937 ) با برآورد 120 تا 180 هزار دلار و قیمت فروش 195 هزار و 750 دلار، "از همکاری بگو" اثر محمد احصایی (1939)  با برآورد 80 تا 120 هزار دلار و قیمت فروش 99 هزار و 750 دلار، "شاعر و کلید" اثر پرویز تناولی (1937) با برآورد 100 تا 150 هزار دلار و قیمت فروش 147 هزار و 750 دلار، "سیاه+آجر" اثر فرهاد مشیری (1963) با برآورد 200 تا 250 هزار دلار و فروش 195 هزار و 750 دلار، "شکار سرخ شماره 2" اثر رضا درخشانی (1952) با برآورد 60 تا 80 هزار دلار و قیمت فروش 111 هزار و 750 دلار، "بی نام" فرهاد مشیری(1963) با برآورد 80 تا 120 هزار دلار و قیمت فروش 87 هزار و 500 دلار و "بی نام" سهراب سپهری (1980-1928) از مجموعه آبستره های وی، با برآورد 150 تا 200 هزار و قیمت فروش 147 هزار و 750 دلار عمده آثار فروش رفته هنرمندان ایرانی بود.

در روز دوم نیز "ابیانه" اثری از زنده رودی به قیمت 81 هزار و 250 دلار، اثر بی نام از مسعود عربشاهی به قیمت 22 هزار و 500 دلار، اثر بی نام از علی شیرازی به قیمت 21 هزار و 250 دلار، اثر بی نام از نصراله افجه ای به قیمت 30 هزار دلار، "پیامبر عاشق یک" از  پرویز تناولی به قیمت 35 هزار دلار، "پرنده آبی" از پرویز تناولی به قیمت 27 هزار و 500 دلار، "بی نام" از پرویز تناولی به قیمت 22 هزار و 500 دلار، "پیکر تراشی زرد" اثر کوروش شیشه گران به قیمت 32 هزار و 500 دلار، "اثربی نام" اثر پویا آریان پور به قیمت 7500 دلار، "تو همان خورشیدی" اثر فرزاد کوهان به قیمت 15 هزار دلار، "نجوی 5" پوران جینچی به قیمت 20 هزار دلار، "بی نام" امیر علی قاسمی به قیمت 3750 دلار، "رنگی باش" اثر شادی قدیریان به قیمت 11 هزار و 250 دلار، "چهره نقره ای روی سرخ" اثر فرهاد مشیری به قیمت 45 هزار دلار، "شیرین و فرهاد" بابک کاظمی به قیمت 6 هزار و 875 دلار، عکس "بی نام" از عباس کیارستمی به قیمت 31 هزار و 250 دلار، "زیر درخت گیلاس ترش" اثر رکنی حائری زاده به قیمت 43 هزار و 750 دلار و عکس "بی نام" از جلال سپهر به قیمت 7500 دلار به فروش رسیدند.

پانزدهمین دوره حراج کریستیز در حالی اواسط پاییز 1392 در دوبی برگزار خواهد شد که شاید تا آن زمان بتوان در پی رایزنی برای تاسیس شعبه ای از این حراج در ایران بود و چنین اتفاق هنری و اقتصادی در ایران به وقوع بپیوندد و یا حداقل در پی شکل دهی یک حارج بزرگ با محوریت ایران بود و مجموعه داران آثاری هنری بین المللی و همچنین هنرمندان معاصر، آثارشان را به حراجی که در تهران، شیراز یا اصفهان می تواند برگزار شود، بیاورند. اندکی درباره این پیشنهاد و میزان امکان تحققش تدبیر کنیم. فیلمی از گزارش این حراج را در ادامه می توانید در «تابناک» مشاهده کنید.