بر پایه قانون برنامه پنجم توسعه، دولت مکلف است، نرخ مالیات بر ارزش افزوده را از سال اول برنامه سالانه یک واحد درصد (یک درصد) بیفزاید، به گونهای که در پایان برنامه به 8 درصد برسد. سهم شهرداریها از نرخ مزبور3 درصد و سهم دولت 5 درصد تعیین میشود.
به گزارش «تابناک»، بنابراین همه مودیان مشمول نظام مالیات بر ارزش افزوده، از آغاز سال 1393 مکلف هستند، در همه مبادلات (عرضه کالاها و خدمات) مالیات و عوارض ارزش افزوده را به نرخ 8 درصد (5 و سه دهم درصد) مالیات و (2 و هفت دهم درصد) عوارض در صورتحسابهای صادره درج و از خریداران دریافت کنند که به حسابهای تعیین شده سازمان امور مالیاتی کشور واریز میشود.
با این حال در روزهای گذشته در برخی نقاط کشور بعضی از اصناف از جمله طلا فروشان اقدام به اعتصاب در اعتراض به افزایش 2 درصدی مالیات بر ارزش افزوده - از 6 به 8 درصد کرده اند که پس از چند روز این اعتصاب به پایان رسید.
باقر معبودي نژاد رئيس اتحاديه طلا و جواهر مشهد معتقد است؛ اخذ ماليات از اجرت و دستمزد به نفع اداره دارايي، طلافروش و مصرف کننده خواهد بود. نبايد ماليات بر ارزش افزوده از اصل و مجموع قيمت طلا اخذ شود، بلکه بايد اين ماليات از کاري که روي اصل طلا يعني اجرت ساخت و سود طلا انجام مي شود، اخذ شود نه کل طلا.
پس از این کش و قوسها «علی عسکری»، رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشوری در مورد مذاکرات سازمان مالیاتی با صنف طلا فروشان برای پرداخت مالیات بر ارزش افزوده گفت: «طلا فروشان به دلایلی نامعلومی در ماههای اخیر شروع به اعتراض کرده اند که البته این موضوع غیر متعارف است. معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی با اعلام اینکه شاید این اعتراضات به دلیل رشد یک درصدی مالیات بر ارزش افزوده است که البته این امر نیز بر اساس قانون انجام شده است، به مذاکرات انجام شده در دو هفته گذشته با صنف طلا فروشان اشاره کرد و گفت: در این مذاکرات بر اجرای قانون و توافقات قبلی تأکید کرده و از فعالان این صنف خواسته شد از انجام اقدامات نامناسب در زمینه عدم اجرای قانون اجتناب کنند.
وی با بیان اینکه اصناف مشمول این طرح به عنوان نماینده دولت مالیات را دریافت و انتقال دهنده آن به خزانه دولت هستند، ادامه داد: سازمان امور مالیاتی هم اگر لازم باشد انعطافی را انجام دهد و یا از اختیارات قانونی متناسب با تکالیف قانونی همانند بخشودگی بخشی از جرایم مالیاتی استفاده کند، این امر را انجام خواهد داد. قانون باید اجرا شود و نظام مالیاتی از حداکثر ظرفیتهای قانونی برای تسهیل کار استفاده میکند و مودیان نیز باید به تکالیف عمل کنند».
در همین زمینه، دکتر جمشید پژویان از کارشناسان مسائل اقتصادی و رئیس سابق شورای رقابت در گفت و گو با تابناک، علل مخالفت بعضی اصناف از جمله طلافروشان با مالیات ارزش افزوده و اقدامات دولت در این زمینه را بررسی کرده است.
آقای دکتر در مدت اخیر شاهد هستیم که بعضی اصناف کشور از جمله طلافروشان از نحوه گرفتن مالیات ارزش افزوده توسط دولت گلایهمند بودند و حتی اقدام به اعتصاب و بستن مغازهها کرده اند. به نظر شما علت چیست؟وقتی که در مملکت ما سهم مالیات از درآمد ناخالص مالی 7 درصد است. از طرف دیگر هم عمده این مالیات را دستمزد بگیران و حقوق بگیران دولتی میپردازند، در واقع خود دولت به خودش مالیات میپردازد. اگر مالیات دستمزد و مالیاتهای دیگری که افراد حقوق بگیر میپردازند را اضافه کنیم، چیزی که میماند مالیات بخش خصوصی است.
چرا سهم بخش خصوصی در سیستم مالیاتی کشور به این اندازه کم است؟در اصل این بخش خصوصی است که باید مالیات را بپردازد. در حالی که آنها بسیار کم مالیات پرداخت میکنند. میزان پرداخت مالیات بخش خصوصی در کشور ما قابل قیاس با هیچ جای دنیا نیست. اینها بدین معناست که اصلا بخش خصوص ما عادت کرده است که مالیات نپردازد.
بخش خصوصی نسبت به کسانی که حقوق بگیر هستند از جمله کارمندان دولت و کارگران بسیار جزئی مالیات میپردازند. به طور کلی اصناف و بازارها عادت نکرده اند مالیات بپردازند و چون عادت نکردند، پرداخت مالیات برای آنها سخت است. حالا که دولت میخواهد مالیات به حقی بگیرد، بدیهی است که آنها معترض میشوند.
الان اصناف از جمله طلا فروشها نمیگویند که نمیخواهیم مالیات بپردازیم، بلکه میگویند باید مالیات ارزش افزوده به سود و مزد ساخت طلا تعلق بگیرد. ارزیابی شما از این استدلال طلافروشها چیست؟در این مورد به نظر من اعتراض کاملا بی مورد است. اگر حساب کنید با همین نرخی هم که الان مالیات ارزش افزوده است، هنوز خیلی کمتر از آن چیزی است که در کشورهای دیگر دنیا از فعالین اقتصادی مالیات گرفته میشود.
حال با توجه به این کشمکشها میان دولت و اصناف مخالف تا به امروز شکل گرفته است. ارزیابی شما از عملکرد دولت چیست؟همیشه دولتها در زمینه مالیاتگیری از اصناف عقبنشینی کرده اند، چرا که دولتها در ایران به منابع نفتی وابسته بودند. به همین خاطر به مالیات توجه خاصی نداشتند. در همین مورد هم شاهد بودیم که بعد از این اتفاقات دولت به صراحت عقب نشینی کرد و اعلام کرد که دولت شاید از بخشودگی مالیاتی استفاده کند یا اینکه بر اساس دفاتر فروش مالیات گرفته شود.
اینها نشان میدهد که دولت عقبنشینی کرده است. در دفعات قبل باز همین ماجرا بین طلا فروشها و دولت وجود داشت. دولت موظف است مالیات بگیرد. دولت نمیتواند مال مردم را ببخشد. وقتی مالیات من حقوقبگیر قبل از اینکه به دست من برسد، مالیاتش را کم میکنند. پس انتظار این است که همه کسانی که درآمد دارند، مالیات بپردازند. کسانی که صد برابر یک کارمند درآمد دارند، به اندازه آن کارمند مالیات نمیدهند. دولت نمیتواند از کارمندان مالیات بگیرد ولی مالیات طلا فروشان را ببخشد. دولت باید مالیات را از همه بگیرد و اگر کسی هم نمیپردازد طبق قانون مجازات کند. طلا که کالای ضروری نیست. بگذارید تمام طلافروشان بسته باشند به کجا ضرر میرساند.
چرا بیشتر طلا فروشها نسبت به این مالیات واکنش نشانم میدهند. در صورتی که در نهایت این مصرف کننده است که مالیات را میپردازد؟دقیقا اینها به این دلیل که از همه بیشتر درآمد دارند و نمیخواهند این درآمد شفاف شود، نسبت به این مالیات معترضند. بقیه صنوف دارند مالیات میپردازند، در حالی که کالای ضروری هم ارائه میکنند. جالب اینکه طلا فروشهایی که در هر صورتی سود میبرند معترضند. اینجا باید عرض کنم که دولت باید از طلا فروشها علاوه بر این مالیات، باید یک مالیات دیگر به عنوان مالیات بر درآمد سرمایه از اینها دریافت کند.
یکی از انتقاداتی که به دولت در حوزه مالیات وارد است، اینکه چرا دولت قانون تجمیع مالیات را اجرا نمیکند؟نخستین خطا را دولت در سال 1380 مرتکب شد. در آن دوران ما قانون مجموع مالیات را داشتیم، ولی دولت اجرا نمیکرد. در حالی که به دنبال پیدا کردن راههای اجرایی بودیم و درصدد فرستادن اصلاحیه برای اصلاح قانون به مجلس بودیم؛ یکباره تغییرات اتفاقی افتاد و آمدند صورت مسأله را پاک و این مالیات را حذف کردند.
اکنون پس از این همه سال قانون مالیات جدید که از چند سال پیش به مجلس رفته، تصویب نشده است. باید مجلس به سرعت این قانون را تصویب و دولت اجرا کند. البته این مالیات بدین معنا نیست که اگر این مالیات اجرا شد، دیگر مالیات ارزش افزوده حذف میشود. پرداخت کنندگان مالیات مطمئن باشند بنا بر قانون هیچ گاه مالیات مضاعف گرفته نمیشود.
متن کامل گفتوگو را
اینجا بخوانید.