یکی از مباحثی که به تازگی در بحث از تحریم های بین المللی و همچنین یکجانبه وضع شده علیه ایران به شدت مورد توجه قرار می گیرد، اثرات منفی است که این تحریم ها بر خود طرف های تحریم کننده داشته و یا خواهد داشت. شبکه خبری «سی ان ان» در گزارشی در این زمینه، به بررسی جنبه های مختلفی پرداخته که تحریم های ایران به منافع آمریکا و دیگر کشورهای غربی ضرر می رساند.
به گزارش «تابناک»، سایت شبکه خبری «سی ان ان» با انتشار مطلبی، آمارهای تازه منتشر شده درباره زیان ایالات متحده از تحریم های ایران را مورد بررسی قرار داده و ضمن مطرح کردن سایر جنبه های مرتبط، نتایجی را در این زمینه مطرح کرده است.
در این مطلب آمده است:
ممکن است تا تاریخ 20 ژوئیه، توافقی تاریخی برای حل و فصل مسئله هسته ای ایران حاصل شود. انتخابی که آمریکا در صورت وقوع چنین امری با آن روبو خواهد بود، این است که در ازای دریافت تضمین هایی درباره برنامه هسته ای ایران، تحریم های وضع شده علیه این کشور را بردارد.
اما هرگونه مباحثه و استدلالی در این زمینه، باید هزینه اتخاذ سیاست های تحریمی از سوی آمریکا علیه ایران را مورد توجه قرار دهد و در غیر این صورت، در بهترین حالت ناکامل و در بدترین حالت گمراه کننده خواهد بود. اما جالب اینجاست که دولت آمریکا تاکنون هیچ گونه پژوهشی برای سنجش هزینه های دو دهه سیاست تحریمی خود انجام نداده است.
بر اساس نتایج یک پژوهش مستقل که به تازگی منتشر شده و بر پایه مدل جاذبه اقتصاد سنجی – که به طور معمول برای ارزیابی الگوهای تجاری به کار می رود – قرار دارد، ایالات متحده تاکنون بیشترین زیان را در میان کشورهای مختلف از تحریم های ایران دیده است. از سال 1995 تا 2012، ایالات متحده بین 134.7 تا 175.3 میلیارد دلار درآمد بالقوه تجارت با ایران را از دست داده است.
هرچند این ارقام بسیار عجیب و حیرت انگیز است، اما هزینه های انسانی ناشی از تحریم ها، حتی از این هم جالب توجه تر است.
بر اساس گزارش اشتغال که از سوی وزارت بازرگانی آمریکا منتشر شده، ارقام مذکور درباره درآمدهای از دست رفته آمریکا، به معنای از دست رفتن سالانه بین 51043 تا 66436 فرصت شغلی بوده است. تنها در سال 2008، بین 214657 تا 279389 فرصت شغلی به همین دلیل از دست رفته است.
ایالت های تگزاس و کالیفرنیا بزرگترین بازندگان این جریان از نظر فرصت های شغلی بوده اند و دلیل آن نیز قوت صنایع آن ها در بخش هایی است که برای اقتصاد ایران دارای جذابیت می باشد؛ یعنی نفت و گاز، خودروسازی، انرژی های سبز و فناوری های ارتباطی.
با این حال، حتی این ارقام نیز کم و بیش محافظه کارانه و حداقلی هستند. مدل مورد نظر پژوهش مذکور، تنها درآمدهای از دست رفته صادراتی را مورد توجه قرار می دهد و اثرات جانبی تحریم ها بر اقتصاد آمریکا، از جمله افزایش قیمت های نفت را در نظر نمی گیرد.
از جمله دیگر نکاتی که در این مدل مورد توجه قرار نمی گیرد، این است که چگونه کاهش تولید ناخالص داخلی و همچنین واردات ایران (در نتیجه تحریم ها) بیش از پیش سبب کاهش توانایی ایران در جذب صادرات از کشورهای تحریم کننده می شود. در نتیجه، هزینه واقعی تحمیل شده بر اقتصاد آمریکا، احتمالاً بیش از ارقامی است که در اینجا مورد اشاره قرار گرفت.
باید خاطرنشان کرد که آمریکا تنها کشوری نیست که در نتیجه تحریم های ایران، درآمدهای صادراتی و فرصت های شغلی از دست داده است. کشورهای اروپایی در فاصله سال های 2010 تا 2012 دو برابر بیش از آمریکا در این جنبه ها زیان دیده اند. بیشترین زیان در این زمینه متوجه آلمان و سپس ایتالیا و فرانسه شده است.
این امر که در تدوین سیاست های امنیت ملی، موضوع هزینه ها در درجه دوم اهمیت قرار بگیرد، امری نامرسوم نیست؛ اما در شرایطی که دیپلمات های ایرانی و آمریکایی تلاش دارند به همراه اتحادیه اروپا، روسیه و چین، در وین به توافقی در موضوع هسته ای دست یابند، مسئله این نیست آیا تحریم ها توجیه پذیر هستند یا خیر.
در حقیقت، مسئله اصلی این است که آیا موضوع تحریم ها باید به عنوان ما به ازایی در مقابل محدود کردن غنی سازی اورانیوم و پلوتونیوم در ایران مطرح شود؟ اتفاقاً این ها مواردی هستند که نمی توان با اقدام نظامی و بمباران کردن آن از بین برد. همان گونه که محمد البرادعی، مدیرکل پیشین آژانس بین المللی انرژی اتمی می گوید: «شما می توانید تأسیسات آن ها را بمباران کنید؛ اما نمی توانید دانش آن ها را بمباران کنید».
مخالفان توافق هسته ای، استدلال می کنند که تحریم های شدیدتر، راه موثرتری را برای متوقف کردن فعالیت های هسته ای ایران فراهم آورده است. آن ها همچنین ابراز نگرانی می کنند که تخفیف تحریم ها، به ایران این اجازه را می دهد که با فراغ بال از مسائل خود آسودگی خاطر بیابد و مدتی بعد، برنامه هسته ای خود را از نو آغاز کند.
استدلال هایی که در حمایت از تحریم ها و یا علیه توافق مشتمل بر کاهش تحریم ها مطرح می شود، قابل بحث است. اما همان گونه که باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا اشاره کرده، این تفکر که ایران به دلیل فشار ناشی از تحریم ها، تسلیم آمریکا خواهد شد، نشانگر عدم درک درست از مردم ایران و حکومت این کشور است.
افزون بر این، ادامه تحریم ها می تواند سبب شکست ائتلاف بین المللی شکل گرفته در مقابل ایران شود. اروپایی ها مستقیماً به نمایندگان کنگره آمریکا گفته اند که در صورت حصول توافق هسته ای، حتی در صورتی که کنگره از تصویب توافق با ایران خودداری کند، اتحادیه اروپا دیگر هزینه های تحریم را نخواهند پذیرفت.
در صورتی که دولت اوباما بتواند طی روزهای آتی به توافقی هسته ای با ایران دست یابد، برخی افراد در واشنگتن خواهند پرسید که آیا این توافق برای برداشتن تحریم ها کافی است یا خیر. اما مردم آمریکا باید این سوال را نیز از خود بپرسند که آیا در شرایطی که سایر گزینه ها موجود است، تحمیل این همه هزینه بر اقتصاد آمریکا به واسطه تحریم ها توجیهی دارد؟
