کارشناسان مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی، به این پرسش که «آیا زنان در آخرت هم باید حجاب داشته باشند؟» پاسخ داده‌اند.
به گزارش ایسنا، در پاسخ کارشناسان این مرکز که آن را در اختیار ایسنا قرار داده، آمده است:
«از مهم‌ترین احکام حجاب این است که وقتی دختر به سن بلوغ رسید باید بدن خود به غیر از گردی صورت و دست‌ها از مچ به پایین را از نامحرم بپوشاند. حال اینکه حجاب احکام ظریف و دقیق دیگری دارد که نیاز به مطالعه و آگاهی بیشتر دارد. 1 اما با توجه به وعده‌های خداوند در قرآن در مورد نعمت‌های بهشت و لذات اخروی و ابدی برای مؤمنین در بهشت که می‌فرماید: «.. وَ فِیهَا مَا تَشْتَهِیهِ الْأَنفُسُ وَ تَلَذّ ُالْأَعْینُ... در آن (بهشت) آنچه دل‌ها می‌خواهد و چشم‌ها از آن لذت می‌برد موجود است.»2 این سؤال به ذهن می‌رسد که آیا حجاب مخصوص این دنیا است و یا در بهشت هم این پوشش و حجاب مطرح است. آیا شخصی می‌تواند یکی از خواسته‌هایش در بهشت بی‌حجابی و بی‌عفتی باشد؟
ضمن اینکه باید توجه داشت در مورد پوشش زنان بهشتی، در قرآن به اصل پوشش بهشتیان و لباس‌های زیبا و با شکوه آن‌ها اشاره شده، اما اینکه چگونه است و روابط مردان و زنان چگونه می‌باشد، دقیقا برای ما مشخص نیست؛ مسلّم است در بهشت تکلیفی وجود ندارد و افراد مکلف به انجام دستورات دینی نیستند، در نتیجه «بایدی» در کار نیست. از طرف دیگر زمینه و بستر و میل به انجام گناه و کاری که برخلاف عقل و فطرت است، هم وجود ندارد.
به علاوه زمینه ارتباط با دیگران بدون میل خود فرد وجود ندارد. طبق دیدگاه بزرگان هرکس در بهشت در بهشت خاص خود (که عرض آن از آسمان و زمین بیشتر است) ساکن است. در مملکت با شکوه و بی نظیر خود به سر می‌برد؛ بنا بر این در حالت عادی و در برابر خدمتگزاران و همسران و فرزندان خود نیازی به پوشش و حجاب برای زنان بهشتی وجود ندارد.
البته برای بهشتیان زمینه ارتباط و آمد و شد با دیگر بهشتیان وجود دارد، ولی چنان که گفته شد توضیح بسیاری در خصوص کیفیت پوشش بهشتیان وجود ندارد؛ اما به طور کلی می‌توان گفت: احکام اسلام، اعم از حرمت و وجوب بر اساس مصالح و مفاسد واقعی بنا نهاده شده است. قرآن در مورد حرام و حلال‌ها به طور کلی می‌فرماید: «خدا پاکیزه‌ها را برای آنان حلال و ناپاکی‌ها را برای آنان حرام می‌کند». (اعراف، 157)
از این نکته نیز نباید غافل ماند که ما انسان‌ها برای زندگی اجتماعی و در بین مردم بودن نیاز به حجاب داریم، همان‌طور که پروردگار می‌فرماید، انبیاء برای انسان لباس آورده‌اند و این لباس تقواست که انسان‌ها را از شر گناه آزاد می‌کند و در قیامت تنها صاحبان تقوا ملبس‌اند و مابقی از شرم عریانی سر به زیر دارند. آیا عریان بودن به معنی دست‌خالی بودن از اعمال صالح است یا برهنه بودن ظاهری که هر دوی آن‌ها مطرح است. در روایت آمده که در روز حشر کفار برهنه‌اند و مؤمنین به وسیله نوری که اطراف آن‌ها را احاطه نموده است، مستور هستند؛ و به وسیله این نور جسم آن‌ها دیده نمی‌شود. 3 و در نقل دیگری آمده که: در قیامت قومی وارد می‌شود که لباس‌هایی از نور در بردارند و در ادامه دارد که این‌ها شیعیان ما هستند و علی (علیه‌السلام) امام آن‌هاست. 4
از این نکته نیز نباید غافل شد که اگر چیزی در دنیا حرام شمرده شده، بدان خاطر است که فساد و پلیدی و ناپاکی دارد. اگر چیزی پاک و گوارا و مفید باشد، حرام نمی‌گردد. هرچند ممکن است که برخی امور در دنیا به دلیل محدودیت‌های این عالم حرام شده باشند اما ماهیت کلی اموری که حرام شده، آن است که با فطرت و حقیقت وجودی انسان همخوانی ندارد.
بهشت جایگاه پاکان است. زنان بهشتی با لباس‌های زیبا و نورانی بهشت، خود را می‌پوشانند. همچنان که پیش از داشتن شوهران بهشتی، پاک بوده و دست هیچ مرد نامحرمی بدانان نرسیده، در بهشت نیز جز شوهر خود را نمی‌خواهند و نمی‌جویند. طهارت و پاکی جویی و قداست طلبی، خواست‌شان است، همچنان که فرشتگان با این که مکلف نیستند، جز پاکی را نمی‌خواهند و نمی‌جویند.
البته همه چیز آخرت اعم از بهشت و جهنم با دنیا فرق دارد. آنجا جهان دیگری است با قوانین خاص خود که نمی‌توان ویژگی‌ها و امور آن را با دنیا مقایسه نمود؛ مثلاً درحالی که دنیا سرای عمل و تکلیف است آخرت سرای جزا و پاداش است. ولی به هرحال از آنجا که پوشش بدن از غیر، از نظر عقلی امری ممدوح است و نوعی کمال برای انسان محسوب می‌شود و از آنجا که بهشت محل خوبی‌هاست، می‌توان گفت که حجاب در بهشت وجود دارد، ولی نحوه و حدود آن برای ما معلوم نیست. قرآن در مدح حورهای بهشتی می‌فرماید: «حُور ٌمَقْصُوراتٌفِیا لْخِیام؛ 5 بهشت دارای زنان بهشتی (حوری‌ها) است که در سرا پرده‌های خود مستورند»
زنان بهشتی با لباس‌های زیبا و نورانی بهشت، خود را می‌پوشانند. همچنان که قبل از شوهران بهشتی، پاک بوده و دست هیچ مردی به آنان نرسیده، در بهشت نیز جز مرد خود را نمی‌خواهند و نمی‌جویند. آنان مکلف نیستند که خبائث را نخواهند، ولی طهارت و پاکی‌جویی و قداست طلبی، خواست خودشان است، همچنان که ملائک با اینکه مکلف نیستند، جز پاکی را نمی‌خواهند و نمی‌جویند. انسان پاک که فطرتش سالم مانده و شکوفا باشد، از برهنگی و فساد و ظلم بیزار است. ابتلا به این‌ها برایش زجرآور است. در قیامت که به اراده خدا چشم‌های حقیقت‌بین بیدار می‌گردد، گناهکاران از اینکه عریان در قیامت محشور شده‌اند، در عذاب‌اند و این از شکنجه‌های آن‌هاست.
بنابراین پوشیدگی خواست فطرت زیبایی طلب انسان‌هاست. در بهشت زنان اهل بهشت پوشیدگی را طالب‌اند. آن‌ها به فطرت زیبایی طلب خود جز زیبایی و عفت و پاکی نمی‌خواهند و نمی‌جویند. بدون اینکه تکلیف و امر و نهی در کار باشد، این خواست و میل شدید خودشان است.
قرآن کریم، این موضوع را در دو جا مطرح کرده است و با اندکی تفاوت لفظی می‌فرماید:
« در باغ‌های بهشتی، زنانی هستند که جز به همسران خود چشم نمی‌دوزند و عشق نمی‌ورزند. پیش از آن، هیچ انسان و جنّی با آنان تماس نگرفته است.»6 این زنان دوشیزه و پاک‌اند و شیفته و دلداده همسران خودند و طمع نگاه و لذّت‌جویی از هیچ مرد دیگری را ندارند. بر اساس روایت ابوذر غفّاری، زن بهشتی به همسر خود می‌گوید: «به عزّت پروردگارم سوگند! در بهشت چیزی را بهتر از تو سراغ ندارم. سپاس مخصوص خداوند است که مرا همسر تو و تو را همسر من قرار داده است». 7 لذا هرچند نمی‌توان در این خصوص به طور قطع سخن گفت در مجموع می‌توان نتیجه گرفت که وجود پوشش و حجاب در بهشت قابل پذیرش بوده و همچنین اصل همسری برخی افراد با هم نیز یقینا ًمطرح است و حضور همسران بهشتی در کنار هم نیز مورد تایید هست.
شاید بهترین تعبیر برای حجاب در بهشت این باشد که در آنجا حجاب را بهشتیان خودشان به معنویت و کرامت انتخاب کنند و این زیباست که فضا از تکلیف خارج‌شده و خود بهشتیان پوشش و حجاب را می‌پسندند؛ و از همین نکته باید استفاده کرد و اشاره به فطری بودن میل به حجاب و پوشش در انسان‌ها کرد.
پی‌نوشت:
1- احکام حجاب، پرسمان دانشجویی
2- زخرف، 71، ترجمه آیت‌الله مکارم شیرازی
3- بحارالانوارج 7، ص 109 ح 35
4- بحارالانوارج 7، ص 180 ح 19
5- سوره الرحمن، آیه 72.
6- الرحمن، آیات 56-72.
7- طبرسی، مجمع‌البیان فی تفسیرالقرآن، ناصرخسرو تهران 1372 ش، ج 9، ص 208
