افشاگری صداوسیما علیه مدیر سابق تولید پروژههای فاخر؛
به پروژههایی که فیلمنامه ندارند، یک میلیارد دادهاید!
درگیری دو مدیر زیرمجموعه تلویزیون، منجر به افشاگری این دو علیه یکدیگر شده و در حالی که مدیر سابق «الف ویژه» تلویزیون از عدم افتخار برای همکاری با صداوسیما سخن به میان میآورد، مدیر جدید مرکز امور نمایشی سیما از پیگیری هفتهای مدیر سابق برای سریال سازی خبر داده و همچنین از برخی سوءمدیریتها در دوره گذشته پرده برداشته است.
اظهارات اخیر تاجبخش فناییان، مدیر سابق «الف ویژه» در هفتههای اخیر، مبنی بر عدم افتخار برای فعالیت در صداوسیما و همچنین ابراز نگرانیاش درباره روند تولید سریال ها با واکنش مرکز امور نمایشی سیما مواجه شد و این مرکز پاسخی کوبنده به مدیر پیشین رسانه ملی داد و در عمل بر بخشهایی از نقدهای مطرح از سوی منتقدین از جمله «تابناک» درباره روند و کیفیت تولیدات برخی پروژههای گرانقیمت نظیر «معمای شاه» صحه گذاشت.
به گزارش «تابناک»، «الف ویژه» ادارهای است که پیش از این، مسئولیتش برای دورهای طولانی بر عهده تاجبخش فناییان بوده است؛ مدیری که با تغییر ساختار سازمان صداوسیما و تشکیل مرکز هنرهای نمایشی ـ که مدیریتش را رحمان سیفی آذر بر عهده دارد ـ از این مجموعه رفت و مدتهاست به عنوان استاد دانشگاه مواضع نسبتاً تندی در قبال رسانه ملی اتخاذ میکند.
فناییان در تیرماه سال گذشته، نقدهایش را آغاز کرد و با اشاره به پیگیری پانزده پروژه در دوره مدیریتش گفت: «به غیر از سریال «معمای شاه» که ۷۰ درصد به شکل کامل تصویربرداری شده بود... همه آنها مدتی است متوقف شدهاند. «پوریای ولی»، «حماسه میشان»، «حضرت موسی»، «سلمان فارسی»، «شهید چمران»، «شهید باکری»، «شهید تهرانی مقدم»، «شهید احمد متوسلانی»، «خواجهنصیرالدین طوسی»، «شهید بروجردی»، «حضرت ابوطالب»، «حضرت ابراهیم» و … از پروژههای الف ویژهای هستند که در حال حاضر دیگر خبری از آنها نیست.»
او به نقدهایش ادامه داد و آخرین آنها نیز چند روز پیش مطرح شد که گفته بود: «در چنین شرایطی افتخار چندانی برای کارگردان نیست که در تلویزیون کار کنند.» و تأکید نموده بود: «انگار مدیریت هم خیلی توقع شایسته و کارشناسانهای ندارد و پیگیریهای دقیقی برای سلامت، صحت و قوت کارها نمیکند و در نهایت یک بیبرنامگی به وجود آمده است که نتیجه این اتفاقات این میشود که کارها به لحاظ پردازش و کیفیت هنری آنقدر نمیتوانند سطح بالایی داشته باشند. در پی این مشکلات، تماشاگر هم از تلویزیون فراری میشود و به سوی شبکههای ماهوارهای سوق پیدا میکند».
بخش آخر سخنان فناییان که نقطه حساس مدیران رسانه ملی بود، مجموعه صداوسیما را واداشت تا در قبال مدیر سابقش سیاست سکوت را ادامه ندهد و پاسخ سنگینی در مقابل فناییان قرار دهد که به نظر میرسد، بخشهایی از این پاسخ درباره سریال غیرقابل دفاع «معمای شاه» قابل توجه باشد؛ پاسخی که نشان میدهد صداوسیما برخلاف گذشته، نگران علنی شدن وقایع گذشته و درونی این سازمان نیست و اگر لازم شود، اشارهای به گذشته و وضع موجود میشود.
در اطلاعیه مرکز امور نمایشی سیما خطاب به فناییان آمده است: «ایشان میتوانند شهادت بدهند، فرآیندِ زمانی تولید و تحققِ یک مجموعهٔ معمولی از طرح تا پخش، حداقل یک و نیم تا دو سال و این مسأله برای مجموعههای «الف ویژه» چیزی حدود پنج تا ده سال است؛ لذا شایسته است ایشان که از افرادِ موثر در معاونت سیمای قبل در شکل دهی و طراحی برنامههای نمایشی بودهاند، پاسخگوی سیاستگذاریهای غلط و کم کاری آن روزها باشند و بدانند که امروز، تمام مدیران و کارشناسان و هنرمندان، درگیر همان معضلاتی هستند که ایشان و برخی از همکارانشان فراهم آوردند. ما از انتشارِ کارنامهٔ درخشانی که ایشان بر آن اصرار میورزند، استقبال میکنیم.
در چند سال گذشته و توسط مجموعهٔ معاونت سابق سیما، بارها دربارهٔ بیش از سی مجموعهٔ «الف ویژه» با محورها و مناسبتهای گوناگون سخن گفته و حتی در اینباره کتابی هم به زیور طبع آراسته شده است. با تغییرِ مدیریت و ایجادِ مرکز امور نمایش سیما، تلاش بر آن بوده تا آثار نمایشی سیما و تصمیمهای پیشین، بدون وقفه تداوم یابند و عواملِ مجموعههای آماده، به کار خود ادامه دهند؛ اما بررسیها نشان داده که عموم آثار ذکر شده (کتابِ مذکور) در حدِّ اسم هستند؛ مانند مجموعههای شهید تهرانی مقدم، شهید مطهری، امام خمینی (ره)، حضرت ابراهیم (ع) و... .
همچنین شماری از این آثار در طرحِ ابتدایی شان متوقف بودهاند؛ همانند مجموعههای شهید باکری، شهید متوسلیان، شهید چمران و... برخی آثار از سال ۸۹ تا ۹۳ گامی جلوتر نرفتهاند و همان طرحِ دهه گذشته هستند؛ همانند مجموعهٔ سلمان فارسی. همچنین معدودِ فیلمنامههای آماده، موردِ بررسی و تعیین تکلیفِ نهایی واقع نشدهاند؛ همانند مجموعهی حضرت موسی (ع).
همواره تولیدِ مجموعههای «الف ویژه» در طول سالهای فعالیت ایشان با چالشهای جدی مواجه بوده است. مجموعهٔ «سرزمین کهن» وضعیتی بلاتکلیف داشته و تولیدِ فازسوم این اثر در هالهای از ابهام بوده است. مجموعهٔ «معمای شاه» که تنها پروژهٔ «الف ویژه» راهاندازی شده در دورهٔ مدیریت ایشان است از نظر تعداد قسمتها، زمانبندی تولید، بودجه و فیلمنامه با چالشهای اساسی مواجه بوده و بیتصمیمی دربارهٔ این پروژه، عملا آن را به سمت تعطیلیهای مکرر سوق داده است.
جناب آقای تاجبخش فنائیان عنوان داشتهاند «تمام پروژههای الف ویژهٔ صدا و سیما به حالت تعلیق درآمدهاند.» شایستهتر بود که گفته میشد، «تمام پروژههای الف ویژهٔ صدا و سیما در حالت تعلیق قرارداشت!» نشانهٔ این تعلیق هم این است که هیچ مجموعهٔ «الف ویژه»ای در چهار سال مدیریت سابق، راهاندازی نشد و کارگردانهای صاحب سبکِ در حوزهٔ «الف ویژه» به کارهای دیگر مشغول شدند و یا از ادامهٔ کارشان انصراف دادند؛ همانند بانیانِ مجموعهٔ شهید باکری. نمونهٔ دیگر وضعیتِ تولیدِ پروژهٔ زندهیاد «فرجالله سلحشور» بود که همواره دربارهٔ ساخته شدن یا نشدن کارشان بلاتکلیفی حاکم بود.
شایان ذکر است که در میانِ اسامیِ مجموعههای «الف ویژه» ی ذکر شده، مواردی دیده میشود که حدود ۱۰ میلیارد ریال برای پیش تولیدشان هزینه شده؛ اما هنوز پروژه به طرح نهایی (نه فیلمنامهٔ نهایی) نرسیده است.
مرکز امور نمایش سیما با توجه به محدودیتِ بودجه و نیروی انسانی در زمینهٔ ساخت و تولیدِ مجموعههای «الف ویژه»، تلاش داشته تا نخست با بررسی شرایطِ موجود و سپس اولویتهای سازمان از اتلاف وقت، بودجه و انرژی پرهیز کند و سالانه، دو مجموعهٔ «الف ویژه» را به مرحلهٔ تولید برساند.
تاکنون از میان هشت طرح موجود، سه طرح پس از بررسی به دلایلِ کیفیتِ متون از دستور کار خارج شدهاند. همچنین متن مجموعهٔ «حضرت موسی (ع)» در مرحلهٔ کارشناسی مذهبی است. نگارشِ مجموعهٔ «سلمان فارسی» پس از بررسیهای فراوان و تعیین خط مشیها و سیاستها، آمادهٔ نگارش است و به زودی کارشان را آغاز خواهند کرد. مرحلهٔ سوم مجموعهٔ «سرزمین کهن» با رفعِ مشکلات و مصایبِ موجود در متونِ مجموعهٔ «سرزمین کهن» وارد مرحلهٔ تصویربرداری شده و مجموعهٔ «معمای شاه» نیز در حال ضبط سکانسهای باقی مانده است.
امید داریم، جناب فنائیان که در این یک سال، هفتهای یک بار پیگیرِ تصویبِ دو متنِ ارسالی شان از سیماست، نیمی از انرژی خود را صرفِ اصلاح معایبِ طرحهای ارسالیشان نمایند تا در نهایت شاهد کاری متوسط از ایشان نباشیم. نامبرده تاکنون دو مجموعهٔ تلویزیونی برای صدا و سیما کار کردهاند که مطابقِ آمارهای موجود، آثارشان به رغمِ هزینهٔ زیادِ تولید در کمترین حدِّ جذبّ مخاطب قرار گرفتند.
علاوه بر موارد نامبرده، گفتنی است که جناب آقای فناییان، دبیری شورای تلهتئاتر سیما را بر عهده داشتند و در دورهٔ مدیریت ایشان بود که وضعیت تله تئاتر به محاق فرو رفت و تولیدات تلهتئاتر کامل متوقف شد».