روزها روزهای کسب و کار برخی از دختران شهرستانی در تهران است، دخترانی که برای رسیدن به آینده بهتر چمدان میبندند و به تهران میآیند تا بلکه بتوانند خرج خود و خانواده هایشان را درآورند. این روزها در مترو و بازار و مراکز خرید میبینیم دخترانی با لهجه و گویشهای مختلف کار میکنند و برای بدست آوردن پول بیشتر خیلی هاشان روزی 13 تا 14 ساعت کار بیوقفه انجام میدهند.
آمدن این دختران به تهران دلایل مختلفی دارد؛ یکی از مهمترین علتهایش این است که در شهرستان مردان هم بازار کاری ندارند چه برسد به دخترانی که میخواهند هم آبروی خانواده هایشان را نگه دارند و هم کاری باب شأن خانوادگی پیدا کنند. یعنی در شهرستان کسی توجهی به نیروی کار زنانه ندارد، کار دختران در شهرستان چندان مقبول نیست به این دلیل که اعتقادات و باورهای خانواده به دختران اجازه نمیدهد که آنها در شهرستانشان دست به فروشندگی و دستفروشی بزنند. کسب و کار دختران در خیابان خط قرمز خانوادهها است چرا که میترسند دخترشان شناسایی شود و دخترانشان نتوانند با این مدل از کسب و کار همسرانی باب شأن خانواده پیدا کنند. برای همین خیلی از دختران برای اینکه در شهر خودشان برچسب نخورند چمدان میبندند و به تهران میآیند. کار پیدا کردن در تهران هم به همین سادگیها نیست خیلی هاشان مجبورند مدتها از جیب بخورند و دنبال کار باشند و در آخر دست از پا درازتر به شهر خودشان برمی گردند. برخی دیگر اما میمانند، دستفروشی میکنند و چون حقوقی که دریافت میکنند خیلی زیاد نیست برای همین کارهای مختلف دیگر هم میکنند مثلاً در خانه مردم کار میکنند یا شغل دوم کاذب دیگری پیدا میکنند. کار در کلان شهر تهران آسیبهای خاص خود را دارد؛ خیلی اوقات این دختران با باندهای خلاف آشنا میشوند و برخی هم به خاطر هزینههای بالای زندگی در تهران مجبور به تن فروشی و دزدی میشوند. برخی سرنوشت خوبی پیدا نمیکنند و هرگز نزد خانوادههایشان برنمیگردند.
آنها آنقدر غرق در باندهای خلاف میشوند که دیگر نمیتوانند رابطهای با خانواده داشته باشند. با این حال خیلی از دختران هستند که تهران را جایی برای رسیدن به آرزوهایشان میدانند. نبود کار در شهرهای دیگر به اضافه تمرکز توده شرکتها و تولیدیها و مشاغل مهم در تهران باعث شده این شهر به کعبه آمالی برای خیلی از بیکاران تبدیل شود. علاوه بر آن مهمترین مراکز تحصیلی هم در تهران قرار دارند و این باعث میشود خود به خود جوانان به تهران علاقه بیشتری داشته باشند و بارها شده است، جوانی که مدتی در تهران به تحصیل مشغول بوده پس از بازگشت به شهر اصلی خود دیگر حاضر به ادامه زندگی در آن شهر نبوده و به اصطلاح آن شهر را نمیپسندد. تهران جای بسیار جذابی است، چه برای کار کردن و پول درآوردن، چه برای تفریح بیشترین مراکز خرید و بزرگترین بازار را در کشور دارد اما همین جذابیت آسیبهای خاص خود را دارد.
* جامعهشناس
این گزارش نخستین بار در روزنامه ایران منتشر شده است.