دانش‌آموزان کمی را در دوران دبیرستان می‌توان یافت که تاکنون حداقل یک‌بار لب به قلیان نزده باشند. پای تعداد زیادی از دانش‌آموزان دست‌کم یک‌بار به قهوه‌خانه‌های سنتی باز شده و کنار دوستان یا خانواده خود قلیان استعمال کرده‌اند. براساس آمار بین دو تا هفت‌درصد دانش‌آموزان حداقل یک‌بار سیگار نیز مصرف کرده‌اند. مصرف سیگار در بین بزرگسالان که روزانه با هزاران مشکل و دردسر مواجهند هر چند پذیرفته‌شده نیست، اما حداقل قابل‌تصور است، ولی برای یک نوجوان که قاعدتا غالب مشکلات او در آینده‌تحصیلی خلاصه می‌شود، مصرف سیگار و قلیان نه‌تنها پذیرفتنی نیست، بلکه بیانگر هشداری جدی برای کارشناسان و به‌ویژه سیستم آموزشوپرورش کشور است.
به گزارش آرمان، بحث درباره اعتیاد دانش‌آموزان لرزه بر اندام هر فرد عاقلی می‌اندازد و استعمال دخانیات توسط آنها بیش از پیش ثابت می‌کند که این افراد هیچ‌گونه مهارتی برای رویارویی با مشکلات و آسیب‌های اجتماعی ندارند. آموزشوپرورش باید با اصلاح نظام‌تربیتی و همچنین آموزشی خود به توانمندی و کسب مهارت‌های‌اجتماعی دانش‌آموزان کمک کند. کوروش محمدی، رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران، در گفت‌وگو با «آرمان» با اشاره به لزوم رسیدگی فوری به بحث دانش‌آموزی‌شدن استعمال قلیان و سیگار می‌گوید که مشکل سیستم ناکارآمد نظام آموزش‌وپروش است؛ در واقع، این سیستم برنامه‌ای برای یاددهی مهارت‌های‌اجتماعی به دانش‌آموزان ندارد.
مهم ترین دلایل دانش‌آموزی‌شدن استعمال قلیان و سیگار را چه می‌دانید؟نظام تعلیم و تربیت کشور، نظام مهارتی نیست. این نظام دانش‌آموزان را به‌سوی رقابت سوق می‌دهد و در سایه رقابت‌های ایجادشده برای آنها تولید استرس می‌کند. از سوی دیگر، یکی از گام‌های مهم در هنگام پیشگیری ایجاد آگاهی و دانش لازم در گروه‌های هدف است. در واقع قبل از بروز آسیب در دانش آموزان آنها باید دانش و آگاهی برای مواجهه با آسیب را داشته باشند. متاسفانه در سطوح پیشگیرانه موجود فاقد مکانیزمی هستیم که دانش به‌موقع را در دانش‌آموزان ایجاد کند. در حال حاضر عمده تمرکز در زمینه پیشگیری، پیشگیری سطح دو و سه است؛ در واقع منتظر وقوع اتفاق مانده و سپس در فکر درمان و کنترل آن هستیم. آموزشوپرورش نیز سیستمی مشابه سایر نهادها در زمینه پیشگیری دارد، بنابراین تمرکزی بر ایجاد برنامه‌های مهارت ذاتی و درونی در دانش‌آموزان وجود ندارد.
دانش‌آموزی‌شدن استعمال قلیان و سیگار چه عواقبی را به‌دنبال دارد؟دانش‌آموزی‌بودن این موضوع نظام تعلیم و تربیت را زیر سوال برده و ناکارآمدی سیستم آموزشوپرورش کشور را نشان می‌دهد. از سوی دیگر، در این سازمان با نسل فعال جامعه مواجه هستیم، نسلی که با ورود به عرصه‌های اجتماعی بازیگر اصلی عرصه‌های مختلف آن است. اگر این نسل دچار آسیب‌های خاص خود مانند اعتیاد شود، بروز این آسیب‌ها آنها را از مسیر اصلی و سلامت خود خارج می‌کند. البته الگوهای غلط در خانواده‌ها و جامعه این پدیده را در میان دانش‌آموزان بیشتر می‌کند. اعتیاد در حال حاضر دیگر هیچ مرز جمعیتی یا صنفی نمی‌شناسد و دانش‌آموز، دانشجو، بیکار، خانه‌دار و... تحت تاثیر آن قرار می‌گیرند. بنابراین در آینده، نسلی که باید بازیگر اصلی صحنه‌های اجتماعی و فرهنگی جامعه بوده و بر اقتصاد آن نیز اثرگذار باشد، ضعیف است، کارکرد مطلوبی ندارد و ساختارهای اجتماعی درستی را شکل نمی‌دهد. امروزه ازدواج‌های ناموفق زیادی اتفاق می‌افتد و در تولید و بسیاری از زمینه‌ها نیز مسیر ناموفقی را طی می‌کنیم. این امر نتیجه آسیب‌پذیر‌شدن نسلی است که به‌عنوان آینده‌سازان برای آن برنامه‌ریزی و تعیین هدف کرده‌ایم. البته درصد اعتیاد در میان دانش‌آموزان بالا نیست و براساس آمار دو تا هفت‌درصد دانش‌آموزان درگیر اعتیاد هستند، اما این میزان نیز می‌تواند برای نظام تعلیم و تربیت کشور فاجعه‌بار باشد.
آیا برخورد سلبی با پدیده استعمال قلیان و سیگار توسط دانش‌آموزان درست است؟خیر. برخورد سلبی با هیچ‌کدام از آسیب‌های اجتماعی صحیح و اثربخش نیست و در موارد بسیاری نتیجه عکس نیز می‌دهد. در بحث آسیب‌های اجتماعی، به‌ویژه در مورد اعتیاد، یکی از راهکارهای پیش رو آن است که دانش‌آموزان را با شخصیت‌های متناسب خودشان و توانمندی‌های آنان ببینیم تا خلأهایی را که از نظر اجتماعی در وجود آنهاست، برطرف کنیم.
آیا آمار دقیقی از میزان دانش‌آموزانی که سیگار و قلیان استعمال می‌کنند، وجود دارد؟نخست این نکته را بگویم که وزارت آموزشوپرورش تا سال قبل آمار دانش‌آموزان معتاد را نمی‌پذیرفت و تاکید داشت در نظام آموزش عمومی اصلا دانش‌آموز معتاد وجود ندارد، تا در نهایت راضی به قبول آمار دو تا هفت‌درصدی دانش‌آموزان معتاد شد. دانش‌آموزان مصرف‌کننده قلیان و سیگار نیز مانند دانش‌آموزان معتاد آماری بین دو تا هفت‌درصد دارند.
آیا می‌توان با قطعیت گفت که این دانش‌آموزان در آینده‌ای نزدیک مصرف‌کننده موادمخدر نیز می‌شوند؟بله. کلید ابتلا به اعتیاد استعمال قلیان و سیگار است. واقعیت آن است که وقتی قبح استفاده از ماده دخانی مخدر یا غیرمخدر شکسته شود، قطعا راه ابتلا به اعتیاد و استفاده از موادمخدر نیز فراهم می‌شود.
اثرات استفاده از موادمخدر برای دانش‌آموزان چیست و چه مشکلاتی را در آینده برای آنها پدید می‌آورد؟مهم‌ترین اثر شکسته‌شدن حصر ایمنی است که در اطراف ذهن این دانش‌آموزان ایجاد شده است. دانش‌آموزانی که سیگار مصرف می‌کنند، نمی‌تواند الگوهای سالم را بپذیرند و به سمت الگوهایی پایین‌تر از الگوهای سالم حرکت می‌کنند. آنها همچنین در معرض خطر آسیب‌های اجتماعی جدی‌تر مانند استعمال موادمخدر و ناهنجاری‌های اجتماعی دیگر نیز قرار می‌گیرند. این دانش‌آموزان بیشتر به سمت هنجارشکنی در جامعه می‌روند و دوستان سالمی نیز برای خود انتخاب نمی‌کنند، بلکه به‌ناچار دوستان خود را از طیفی برمی‌گزینند که اهل مصرف سیگار و قلیان هستند. این تصمیم عاملی برای تغییر مسیر زندگی آنها می‌شود.
برخورد راهگشا با این دسته از دانش‌آموزان را چه می‌دانید؟در گام اول نیاز به تحول در نظام آموزشوپرورش خود داریم. معتقدم نظام آموزشوپرورش، نظامی ناکارآمد و نیازمند تغییر و تحول است. آموزشوپرورش باید به‌سمت ایجاد مهارت در دانش‌آموزان برود. دانش‌آموز باید فردی آماده برای مواجهه با آسیب‌های اجتماعی باشد و مهارت‌های لازم را در این زمینه کسب کند تا براساس آن مهارت‌ها بتواند تصمیم‌گیری و بحران‌های موجود زندگی را حل کند. چنین فردی هرگز به‌سمت استفاده از قلیان و سیگار و همچنین استعمال موادمخدر نمی‌رود.
فکر می‌کنید در آینده شاهد افزایش این گونه دانش‌آموزان در مدارس باشیم؟بله. در صورت تداوم وضع موجود در آینده شاهد افزایش تعداد این دانش‌آموزان هستیم، زیرا الگوهای مصرف سیگار و قلیان در خانواده‌ها وجود دارد. قلیان در اغلب خانواده‌های سنتی شیئی باارزشی است و تاکنون نتوانستیم جایگزینی برای قلیان در جامعه خود تعریف کنیم. هنگامی که قصد برخورد با قلیان را داریم، با آن برخورد سلبی می‌کنیم و در تمام مکان‌ها مانند قهوه‌خانه‌ها، پارک‌ها، خانواده‌ها و... برخورد سلبی با مصرف‌کنندگان قلیان صورت می‌گیرد. به‌دلیل آنکه جایگزینی برای استعمال قلیان معرفی نمی‌کنیم و همواره در مورد استفاده از آن برخورد سلبی صورت می‌دهیم، اقدامات کنونی بازدارنده نیستند و اثر تربیتی نیز ندارند. در مورد سیگار نیز شاهد الگوهای استعمال آن در جامعه هستیم. در حال‌حاضر استعمال دخانیات تفریحی بی‌دردسر و دغدغه برای نوجوانان و دانش‌آموزان شده است و در آینده قباحت استفاده از آن نیز از بین می‌رود. اکنون سن مصرف دخانیات بسیار پایین آمده است و به 11، 12 سال رسیده است؛ این واقعیت مشکلات اجتماعی را در جامعه تشدید می‌کند.
مصرف قلیان و سیگار چه تاثیری بر میزان یادگیری دانش‌آموزان دارد؟براساس نتایج تحقیقات‌علمی، مصرف‌دخانیات بر سیستم عصبی بدن و حافظه انسان اثر منفی می‌گذارد. علاوه بر مشکلات جسمی افراد در مدت‌زمان کوتاهی پس از استفاده مداوم دچار آلزایمر می‌شوند. افرادی که دخانیات مصرف می‌کنند، زودتر دچار اختلالات حافظه می‌شوند. افراد ممکن است در اثر استفاده مداوم دچار اختلالات جبران‌ناپذیری از نظر جسمی شوند. مصرف این مواد تمرکز دانش‌آموزان را از بین می‌برد و آنها را از نظر یادگیری نیز دچار مشکل می‌کند. آنها وابسته به یک ماده دخانی می‌شوند و این وابستگی دانش‌آموزان را از نظر تمرکز حافظه دچار مشکل می‌کند.
ناراحت نشید !! از این نوع فجایع تو مملکت زیاد داریم !! عادت کرده ایم و عادی شده !!!!!!!!!