سازمان ملل متحد، سازمانی بین‌المللی است که در سال ۱۹۴۵ میلادی تأسیس و جایگزین جامعه ملل شد. این سازمان توسط ۵۱ کشور تأسیس و در سال ۲۰۱۱ میلادی، ۱۹۳ کشور عضو داشته است. اعضای آن تقریباً شامل همه کشورهای مستقلی می‌شود که از نظر بین‌المللی به رسمیت شناخته شده‌اند. فقط واتیکان، که عضویت در سازمان را نپذیرفته و چین ملی (تایوان) که عضویتش بعد از عضویت جمهوری خلق چین لغو شد، در سازمان ملل متحد عضو نیستند.
به گزارش «تابناک»؛ مقر سازمان ملل متحد در نیویورک است و کشورهای عضو و مؤسسات وابسته در هر سال با تشکیل جلسات منظم در مورد امور بین‌الملل و امور اجرایی مربوط به آنها تصمیم‌گیری می‌کنند. شورای امنیت، قوی‌ترین نهاد سازمان ملل پنج عضو دائمی دارد که در تصمیمات این شورا حق وتو دارند.
کشورهای عضو سازمان ملل و آژانس‌های تخصصی آن به ارائه راهنمایی‌ها و تصمیماتی در جلسات سالانه و دوره‌ای خود می‌پردازند. اداره‌کنندگان جلسات از مجمع عمومی، شورای اقتصادی و اجتماعی و شورای امنیت و حتی همتایان این مجامع در سایر نهادهای وابسته به سازمان ملل هستند. مثلاً مجمع بهداشت جهانی و هیأت اجرایی بر سازمان بهداشت جهانی نظارت می‌کنند. وقتی مسئله مهمی بروز کند مجمع عمومی با برگزاری گردهمایی بین‌المللی توجه جهانیان را به آن جلب کرده و درباره نوع اقدام اجماع جهانی برای همکاری را به دست می‌آورد.
بسیاری بر این باورند که شورای امنیت سازمان ملل نمی‌تواند، بدون جانبداری، به روشنی و قاطعانه در برخورد با بحران‌های بین‌المللی عمل کند. مثلاً در مورد برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و نسل‌کشی در جنگ دارفور در سودان و همچنین حضور تروریست ها در سوریه و اخیرا نسل کشی مسلمانان در میانمار، از جمله موضوعاتی است که سازمان ملل در آن به روشنی و بدون جانبداری و قاطعانه برخورد نکرده است.
نخستین مجمع عمومی سازمان ملل متحد در دی ماه ۱۳۲۴ در شهر لندن برگزار شد و یک هیأت نمایندگی از ایران در این مجمع شرکت کرد. پس از پیروزی انقلاب تا کنون به ترتیب جمال شمیرانی (سرپرست)، منصور فرهنگ ۱۳۵۸–۱۳۵۹، جمال شمیرانی (سرپرست)، سعید رجائی خراسانی ۱۳۶۰–۱۳۶۶، محمدجعفر امیر محلاتی (سرپرست از ۱۳۶۶ تا ۱۳۶۷، نماینده دائم از ۱۳۶۷ تا ۱۳۶۸)، کمال خرازی ۱۳۶۸–۱۳۷۶، محمدهادی نژادحسینیان ۱۳۷۶–۱۳۸۱، محمدجواد ظریف ۱۳۸۱–۱۳۸۶، محمد خزاعی ۵ تیر ۱۳۸۶ – ۱۸ اسفند ۱۳۹۲، غلامحسین دهقانی (سرپرست) ۱۳۹۲ – بهمن ۱۳۹۳ و غلامعلی خوشرو، ۸ بهمن ۱۳۹۳ تاکنون مسئولیت نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل متحد را بر عهده داشته اند... .
مجمع عمومی سازمان ملل متحد رکن اصلی، جهانی و مشورتی سازمان ملل متحد است. تمامی کشورهای عضو در مجمع شرکت دارند. فصل چهارم منشور در خصوص مجمع است. هر عضو سازمان ملل متحد در مجمع دارای یک حق رأی است و بیش از پنج نماینده در مجمع نخواهد داشت. مجمع عمومی منظم دوره‌های اجلاسیه سالیانه خود را از سپتامبر تا دسامبر یا ژانویه تشکیل می‌دهد و در موارد استثنایی به درخواست شورای امنیت و یا یک عضو که مورد موافقت اکثریت اعضا باشد، دوره‌های اجلاسیه فوق‌العاده خواهد داشت.
رأی‌گیری در خصوص مسائل مهم مانند حفظ صلح و امنیت، مسائل مربوط به بودجه و انتخاب اعضا با اکثریت دو سوم آرا صورت می‌گیرد و در خصوص مسائل دیگر با اکثریت ساده تصمیم گیری می‌شود. تصمیمات و قطعنامههای مجمع عمومی عمدتاً جنبه اعلامی یا توصیه‌ای دارند، اما بعضاً برخی از این قطعنامههای اعلامی با گذشت زمان و تکرار تا حدود زیادی برای کشورهای عضو به طور ضمنی الزام‌آور می‌شوند.
ترکیب مجمع عمومی، بیانگر اصلی بنیادین در روابط بین‌المللی یعنی برابری دولت‌هاست. مجمع عمومی، مرکب از تمامی اعضای ملل متحد است (۱۹۳ کشور) و هر یک از اعضا می‌توانند حداکثر تا پنج نماینده در مجمع عمومی داشته باشند، ولی این امکان برای دولت‌ها وجود دارد که در صورت نیاز و در حد امکان خود به این هیأت، مشاور یا کارشناس اضافه کنند. علاوه بر نمایندگان دولت‌ها، هیأت‌هایی به عنوان ناظر، بدون داشتن حق رأی شرکت می‌کنند.
اغلب در ابتدای هر اجلاس عادی رؤسای کشورهای عضو و دولت‌ها در خصوص اضطراری‌ترین مسائل بین‌المللی سخنرانی می‌کنند. سپس سایر مسائل به جهت آن‌که بحث در خصوص آنها به علت کثرت اعضای مجمع با کندی مواجه می‌شود و تسهیل فعالیت‌ها در نهادهای کوچک‌تر که همان کمیته‌های مجمع هستند، بررسی می‌شوند.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد هر سال در ماه سپتامبر (اواخر شهریور و اوایل مهر) برگزار می‌شود. کشورهای مختلف از این نشست برای دیدارهای دیپلماتیک و رایزنی استفاده می‌کنند و در عین حال توجه خاصی به سخنرانی سالانه خود دارند. هر کشور یک یا دو بار می‌تواند در مجمع سخنرانی کند. معمولا این کار توسط عالی‌ترین مقام کشورها (رهبر، رئیس‌جمهور یا نخست‌وزیر) انجام می‌شود.
از ابتدای پیروزی انقلاب تاکنون، رؤسای جمهور مختلفی از این فرصت استفاده کردند و در مجمع عمومی سخن گفته‌اند. آیت‌الله خامنه‌ای، مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی، حجت‌الاسلام سیدمحمد خاتمی، محمود احمدی‌نژاد و حجت الاسلام حسن روحانی هر کدام حداقل یک دوره به عنوان رئیس‌جمهور، پایان تابستان خود را در نیویورک گذراندند تا حرف و سخن جمهوری اسلامی ایران را به گوش جهانیان برسانند.
در این میان، رکورددار سفر به نیویورک «محمود احمدی‌نژاد» بود که هشت بار برای حضور در مجمع عمومی به این شهر رفت و حجت الاسلام حسن روحانی نیز تاکنون 4 دوره در مجمع عمومی سازمان ملل به عنوان رئیس جمهوری اسلامی ایران شرکت و سخنرانی کرده است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی فقط یک بار به سازمان ملل رفته اند. حجت الاسلام سید محمد خاتمی هم با طرح ایده گفت و گوی تمدن ها در نشست مجمع عمومی سازمان ملل شرکت کرد.
البته گفته می‌شود دلایل عدم اقبال به چنین سفری در ابتدای انقلاب، علاوه بر جو آمریکاستیزی انقلابی، شائبه حمایت سازمان ملل متحد از دولت عراق در جنگ تحمیلی هشت ساله بوده است. ذکر این نکته ضروری است که شهید رجایی هم در سال 59 به عنوان نخست‌وزیر به نیویورک سفر و در جلسه شورای امنیت شرکت کرده بود.
هفتمین رئیس جمهور ایران (حسن روحانی) مهرماه سال 1392 در فاصله چند ماه پس از برگزاری مراسم تنفیذ و تحلیف ریاست جمهوری اش، قدم به نیویورک گذاشت تا در مجمع عمومی سازمان ملل به سخنرانی بپردازد؛ او در اولین حضورش در مجمع عمومی سازمان ملل طرح جهان عاری از خشونت را ارائه کرد که اتفاقا به تصویب شورای امنیت سازمان ملل متحد هم رسید و با اقبال کشورهای دنیا مواجه شد. البته سفر روحانی به نیویورک با یک اتفاق غیرمنتظره دیگر هم مواجه شد؛ جایی که وی در مسیر برگشت و در راه فرودگاه با باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا تلفنی گفت و گو کرد.
روحانی در چهار ساله اول ریاست جمهوری اش همواره در نشست مجمع عمومی سازمان ملل شرکت و سخنرانی کرده و امسال پنجمین حضور خود در نیویورک را تجربه کرد؛ تجربه ای که متفاوت از گذشته است، چون دوران هشت ساله ریاست جمهوری باراک اوباما پایان یافته و دولت دونالد ترامپی روی کار آمده که مخالفت های جدی با بزرگترین دستاورد بین المللی دولت روحانی یعنی قرارداد برجام دارد.
انتقاد از اشتباهات غرب در تبدیل خاورمیانه به بهشت تروریست ها، آمادگی ایران برای مشارکت راهبردی و سازنده با همسایگان و انتقاد از مسأله ایران هراسی، تأکید بر اینکه مذاکره تنها راه حل موضوع هسته ای ایران است، انتقاد از تحریم های ظالمانه غرب علیه ملت ایران، انتقاد شدید از سعودی ها به واسطه حادثه منا و تأکید بر پیگیری این موضوع از سوی عربستان و ارائه پاسخ به جمهوری اسلامی ایران و دیگر کشورهای مسلمان، تأکید بر اجرای تعهدات منعقد شده در برجام از سوی طرف های مقابل، تأکید بر موضوع خلع سلاح طبق معاهده NPT و انتقاد از سنگ اندازی در مسیر اجرای برجام به ویژه توسط آمریکایی ها از مهمترین موضوعاتی بوده که حسن روحانی در سفرهای اخیر خود به نیویورک و سخنرانی هایش در مجمع عمومی سازمان ملل به آن اشاره کرده است.
پیش بینی می شود، روحانی در سفر امسال خود به نیویورک ـ همان گونه که تاکنون دیده ایم ـ و در سخنرانی اش در مجمع عمومی سازمان ملل، از سنگ اندازی آمریکایی ها به ویژه دولت جدید این کشور در مسیر اجرای برجام به طور جدی تری نسبت به گذشته انتقاد کند. البته او همان طور که در جمع ایرانی های مقیم آمریکا تأکید کرده، احتمالا در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل هم اشاره خواهد کرد که «برجام در تاریخ سیاسی منطقه ما و جهان همواره زنده خواهد بود؛ چه دولت کنونی آمریکا خوشحال باشد، چه نگران.» و اشاره خواهد کرد که «اگر طرف مقابل بخواهد در مقابل حقوق ملت باشد، حتما ملت ایران هم پاسخ مقتضی خواهد داد.»
طرح مسائلی نظیر برقراری صلح در جهان، ایجاد اجماع و اتحاد جهانی علیه تروریسم در خاورمیانه و سایر نقاط دنیا، محکومیت کشتار بی رحمانه مسلمانان روهینگیایی در میانمار، حمایت از مردم مظلوم یمن و فلسطین، محکوم کردن اقدامات برخی کشورها و به ویژه آمریکایی ها در حمایت از تروریست ها از جمله داعش، دفاع از حقوق نقض شده جمهوری اسلامی ایران در برجام به ویژه انتقاد از سنگ اندازی های آمریکا و تصویب تحریم های جدید علیه کشورمان برای تحت تأثیر قرار دادن برجام، تأکید بر ایجاد صلح و امینت در جهان، تأکید بر توسعه روابط و رویکرد دوستانه جمهوری اسلامی در قبال همسایگانش، محکوم کردن تلاش برخی کشورها برای تجریه کشورهای منطقه که با کلید خوردن مسأله همه پرسی استقلال کردستان عراق دنبال می شود و ... موضوعاتی است که به نظر می رسد رئیس جمهور آن را در سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل عنوان کند.
