بازار داخلی نفت ایران در هفته اخیر شاهد خبرهای مثبتی از جمله افزایش صادرات نفت و پیشرفت هایی در حوزه تجدیدپذیرها بود. بازار نفت جهان و شرایط اوپک نیز دوباره در پی برخی رویدادها در آمریکا و کشورهای عضو اوپک روند مطلوبی داشت.
به گزارش ایرنا، ایران پس از لغو تحریم ها، در پی توسعه صنعت نفت خود و افزایش همکاری های بین المللی بوده است.
آمار رسیده از رصد کشتی ها، در هفته اخیر بیانگر آن است که حجم صادرات روزانه نفت ایران در این مقطع به دو میلیون و 280 هزار بشکه رسید که بیشترین میزان از ماه فوریه تاکنون است.
این آمار حکایت از آن دارد که ایران در پی افزایش سهم خود از بازار جهانی نفت است.
**قرارداد نفت - کالای ایران و روسیه
قرارداد نفت - کالا میان ایران و روسیه نیز از دیگر گواهان افزایش فعالیت های بین المللی ایران است.
«الکساندر نواک» وزیر انرژی روسیه هفته گذشته از اجرایی شدن توافق میان تهران و مسکو برای ارسال کالا به ایران در برابر خرید نفت، تا یک ماه آینده خبر داد.
وزیر انرژی روسیه اواسط شهریور گفته بود که جزئیات را نهایی می کنیم و موضوع از نظر تسویه مالی مورد بررسی قرار گرفته است.
حجم نفتی که قرار است روسیه از ایران خریداری کند، 100 هزار بشکه در روز است که به 5 میلیون تن در سال می رسد.
**ایران و پروژه گازی تاپی
احتمال می رود که ایران در پروه خط لوله گازی تاپی (ترکمنستان - افغانستان - پاکستان - هند) ورود کند.
با توجه به توقف احتمالی اجرای این پروژه، سهامداران این پروژه در هفته اخیر، وساطت ایران در اجرای آن را به عنوان یکی از گزینه ها برای سازماندهی فروش گاز به شیوه ای مطمئن تر محتمل دانستند.
بر این اساس، ایران ممکن است گاز را از ترکمنستان خریداری کند و آن را از طریق میادین جنوبی به پاکستان و سپس هند بفروشد و از این طریق پروژه تاپی محقق شود.
**ایران پیشرو انرژی های تجدیدپذیر
ایران در زمینه انرژی های تجدیدپذیر نیز دستاوردهایی داشته است.
اگرچه آژانس بین المللی انرژی هفته اخیر چشم انداز 5 ساله خود را برای انرژی های تجدیدپذیر در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به دلیل خطر های مالی پروژه ها در ایران و مصر کاهش داده، اما این آژانس، ایران را همچنان فعال ترین کشور منطقه می خواند و اعلام کرده است که انتظار می رود ظرفیت تولید انرژی های تجدید پذیر در این کشور در پنج سال آینده به 3.3 گیگاوات برسد.
آژانس بین المللی انرژی پیش بینی می کند که میزان کل ظرفیت انرژی های تجدیدپذیر در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا تا سال 2022 حدود 60 درصد افزایش یابد و به 40 گیگاوات برسد، اما این رقم 11 درصد نسبت به پیش بینی 45 گیگاواتی صورت گرفته در سال گذشته کاهش نشان می دهد.
**تجارت انرژی میان ایران و ترکیه با ارز ملی
ایران و ترکیه قرار است با ارزهای ملی خود تجارت انرژی را میان دو کشور انجام دهند.
«سید محمدحسین عادلی»، دبیرکل مجمع کشورهای صادر کننده گاز (جی ای سی اف) هفته گذشته گفت، تصمیم ایران و ترکیه برای تجارت با ارزهای ملی به ویژه در زمینه تجارت انرژی از نظر فنی امکان پذیر است.
به گفته عادلی، اگر تحریم ها، محدودیت ها و ملاحظات سیاسی به نحوی تجارت آزاد کشورها را با مشکل روبرو کند، آنها تمایل بیشتری برای تجارت با ارزهای ملی نشان خواهند داد.
وی تاکید کرد: وقتی کشورهای دیگر ببینند که این اقدام نه تنها امکان پذیر بلکه سودآور نیز هست، سایر کشورها هم تشویق خواهند شد که این روند را در پیش بگیرند.
**هند امیدوار به بازگشت به پروژه گازی فرزاد ب
هند هنوز نتیجه پیشنهاد 11 میلیارد دلاری خود را برای پروژه «فرزاد ب» که بهترین پیشنهاد از نظر آنهاست، از ایران دریافت نکرده اما همچنان امیدوار به ورود به این پروژه است.
«نارندرا ورما»، مدیر شرکت انرژی «او ان جی سی» ویدش هند هفته اخیر اعلام کرد که هند آماده سرمایه گذاری است، به شرطی که بازدهی معقولی داشته باشند.
ورما بر این باور است که به محض پذیرفتن شرایط ایران درباره میدان «فرزاد ب»، این پروژه را خواهند گرفت.
**روح اوپک تازه شد
رویترز هفته گذشته گزارش داد: «خالد الفالح» وزیر انرژی عربستان امیدوار است پیش از نشست نوامبر سازمان اوپک، با روسیه و دیگر کشورهای اصلی تولیدکننده نفت درباره آینده توافق کاهش تولید به اجماع برسد.
عربستان تاکنون هیچگونه التزام قطعی برای تمدید توافق اعلام نکرده است اما به گفته الفالح، این کشور در این باره موضع انعطاف پذیری دارد.
عربستان و روسیه درآمد خوبی از توافق اوپک و رشد قیمت نفت کسب کردند.
«کریل دیمیتری اف»، مدیرعامل صندوق سرمایه گذاری مستقیم روسیه گفت: مسکو و ریاض هر یک 40 میلیارد دلار از توافق کاهش تولید میان اوپک و تولید کنندگان غیر اوپکی سود کسب کرده اند.
الفالح معتقد است که توافق کاهش تولید میان اوپک و تولید کنندگان غیر اوپکی به تثبیت قیمت نفت کمک کرده است و همکاری میان ریاض و مسکو جان تازه ای به اوپک داده است.
همسو با توافق کاهش تولید، شرکت سعودی آرامکو نیز هفته گذشته اعلام کرد که قصد دارد برای محدود کردن میزان ذخایر جهانی نفت و برقراری توازن در ماه نوامبر، 560 هزار بشکه از عرضه روزانه نفت خود کاهش دهد که در تاریخ این کشور بی سابقه است.
این شرکت در بیانیه ای گفت: با وجود تقاضای بالا که به بیش از 7 میلیون 700 هزار بشکه در روز می‌رسد، آرامکو قصد دارد روزانه 7 میلیون و 150 هزار بشکه نفت به بازار عرضه کند.
با این همه، شرکت دولتی سعودی آرامکو در پی افزایش سهم خود از بازار انرژی جهان و ایجاد پایگاهی در هند برای فروش بیشتر نفت خود است.
این شرکت در حال رایزنی با چندین پالایشگاه هندی است تا بتواند با خرید بخشی از سهام آنها، تا سال 2018 میلادی شرکتی مشارکتی در آن کشور ایجاد کند.
«الکساندر نواک»، وزیر انرژی روسیه اعلام کرد که کشورش با عربستان اختلاف نظری درباره بازار نفت (توافق کاهش تولید) ندارد، اما نیاز است که در این باره بیشتر مذاکره کند.
به گفته نواک، هرگونه عملکرد مشترک میان دو کشور به منظور تثبیت بازار نفت ممکن است.
به گفته وزیر انرژی روسیه، مسکو حتی از پیوستن کشورهای جدید به این توافق استقبال و حمایت می کند.
«ولادیمیر پوتین»، رئیس جمهوری روسیه نیز در حمایت از ادامه این برنامه جهانی گفته است؛ مسکو پذیرای تمدید توافق کاهش تولید نفت اوپک، تا پایان سال 2018 میلادی، به منظور کاهش عرضه این کالا است.
اظهارنظر اخیر رئیس جمهوری روسیه، جدی ترین اظهارنظر مسکو محسوب می شود و از تلاش مضاعف مقامهای کرملین برای افزایش قیمت جهانی انرژی حکایت دارد.
ونزوئلا نیز در هفته اخیر از پیوستن تولیدکنندگان دیگر نفت به توافق جهانی استقبال کرد.
«اولوخیو دلپینو»، وزیر نفت این کشور، در پی بازگشت قیمت های نفت به 55 دلار، از 12 کشور تولیدکننده نفت دیگر در آمریکای جنوبی و آفریقا دعوت کرده است تا به توافق کاهش تولید سازمان اوپک بپیوندند.
قیمت های نفت که در 10روز اخیر به بالاترین میزان دو ساله خود، یعنی اندکی کمتر از 60 دلار رسید، رو به کاهش گذاشت و در پایان هفته گذشته به 55 دلار و 60 سنت رسید.
اما شرایط اوپک در سال آینده میلادی چگونه خواهد بود؟
«محمد بارکیندو»، دبیرکل اوپک، احتمال می دهد که احیای توازن بازار نفت در سال آینده میلادی (علاوه بر توافق کاهش تولید)، نیاز به برخی اقدامات دیگر نیز داشته باشد.
بارکیندو بر این عقیده است که به تدریج و پیوسته در حال رسیدن به اهداف مشترک خود هستیم و برای حفظ ثبات این شرایط در سال آینده میلادی ممکن است نیازمند کوشش های مضاعفی باشیم.
تنها موضوعی که توافق اوپک و مازاد عرضه را تهدید می کند تولید نفت شیل آمریکا است و دبیرکل اوپک در پی برگزاری نشست با این کشور و رایزنی در این باره است.
به گفته بارکیندو، اوپک و آمریکا بر لزوم همکاری برای تثبیت بازارهای جهانی نفت اتفاق نظر دارند.
**نگرانی جهانی از افزایش قیمت نفت
با توجه به احتمال افزایش قیمت جهانی نفت به دنبال توافق اوپک، مصرف کنندگان و تولیدکنندگان عمده نفت از جمله هند و روسیه ابراز نگرانی کردند.
«دارمندرا پرادهان» وزیر نفت هند در دیدار با بارکیندو تاکید کرد که این سازمان باید نظام قیمت گذاری معقول و مسئولانه ای را برای نفت اتخاذ کند و منافع هند را به عنوان سومین مصرف کننده نفت جهان در نظر بگیرد.
پرادهان هفته گذشته برای مذاکره درباره شرایط کنونی صنعت نفت و گاز جهان و دستاوردهای ایجاد شده به دیدار دبیرکل اوپک رفت.
وی یادآور شد: در بازار کنونی که با مازاد عرضه روبروست، درک تولیدکنندگان نفت از آینده کشورهای مصرف کننده و تغییراتی که هم اکنون در آنها رخ داده است، بسیار با اهمیت است.
«واگیت آل اکپروف»، رئیس شرکت روسی لوک اویل نیز در هفته گذشته با نگرانی از افزایش قیمت های این کالا به بیش از 60 دلار گفت: در صورت رسیدن قیمت نفت به 60 دلار برای هر بشکه، تولیدکنندگان نفت نباید توافق کاهش تولید را برای پس از مارس 2018 میلادی تمدید کنند.
به اعتقاد «آل اکپروف»، در صورت افزایش قیمت نفت باید بطور تدریجی از توافق اوپک خارج شد و تمدید توافق مناسب نخواهد بود، زیرا این قیمت برای مصرف کنندگان و تولیدکنندگان رقم مطلوبی است.
**قیمت نفت دوباره صعودی شد
با توجه به مختل شدن 92 درصد از تولید نفت خلیج مکزیک آمریکا و کاهش شمار دکل های حفاری در پی طوفان موسوم به نیت و تصمیم عربستان برای کاهش صادرات نفت در ماه نوامبر، قیمت نفت در هفته گذشته دوباره افزایش یافت.
این در حالی است که در 10 روز گذشته نیز قیمت این کالا به بیشترین میزان دو سال اخیر یعنی حدود 60 دلار رسیده بود.
طبق آخرین اعلام دولت آمریکا، طوفان گرمسیری نیت، 92 درصد تولید نفت و 77 درصد تولید گاز طبیعی را در خلیج مکزیک در آمریکا متوقف کرد.
این طوفان که 80 کیلومتر بر ساعت سرعت داشت، بیش از یک میلیون و 610 هزار بشکه از تولید روزانه نفت این منطقه را مختل کرد.
**برآورد تقاضا برای نفت
تحلیلگران بانک انگلیسی «بارکلیز» هفته گذشته پیش بینی کردند که گسترش استفاده از خودروهای برقی تا سال 2025 میلادی ممکن است میزان تقاضای جهانی را برای نفت به میزان تولید نفت ایران یعنی بیشتر از 3 میلیون و 500 هزار بشکه در روز کاهش دهد. ایران هم اکنون حدود 3.8 میلیون بشکه در روز نفت تولید می کند.
اگر خودروهای برقی نیز تا سال 2040 میلادی یک سوم از بازار خودروی جهان را تصاحب کنند، تقاضای جهانی حدود 9 میلیون بشکه در روز کاهش خواهد یافت که معادل حدود 90 درصد کل تولید نفت عربستان است.
اوپک پیش بینی کرده است که میزان تقاضای جهانی برای نفت امسال به 96 میلیون و 800 هزار بشکه در روز برسد، اما موسسه تحقیقاتی مکنزی انتظار دارد تا اواخر سال 2020 میلادی قیمت نفت در همان حد 50 تا 60 دلار باقی بماند. به گزارش این موسسه، در بلندمدت نیز (2020-2030) قیمت این کالا به 60 تا 70 دلار خواهد رسید.
