در یک سال اخیر یک نبرد دیپلماتیک میان ایران و آمریکا در جریان بود

سیدعباس عراقچی معاون وزیر امورخارجه و رئیس ستاد اجرای پیگیری برجام در برنامه نگاه یک، تاکید کرد ایران آمریکا را در صحنه بین المللی منزوی کرده و پاره کردن برجام به عنوان بخشی از متن قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل، به منزله پاره کردن قطعنامه شورای امنیت خواهد بود و اعتبار سیاسی آمریکا را زیر سوال می‌برد.

به گزارش «تابناک»؛ سیدعباس عراقچی معاون وزیر امورخارجه و رئیس ستاد اجرای پیگیری برجام با بازخوانی تلاش‌های دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا برای برهم زدن یا تغییر برجام، تاکید کرد آنچه ترامپ به تازگی مطرح کرده، حرف تازه‌ای نیست و پیش از این نیز به نوع دیگری مطرح شده بود.

عراقچی با اشاره به ایجاد صف بندی سیاسی تاکید کرد که در یک سال اخیر یک نبرد دیپلماتیک میان ایران و آمریکا در جریان بود. ترامپ مکرراً تاکید کرده که برجام یک طرفه ترین توافق به ضرر آمریکا و به نفع ایران است. در چنین شرایطی اروپایی‌ها روشن موضع گرفتند که برجام توافق جامعه بین الملل است و متعلق به آمریکا نیست که بر هم بزند.

مذاکره کننده ارشد ایران در مذاکرات برجام تاکید کرد که برجام یک استحکامی دارد که به سادگی قابل بر هم زدن نیست، چرا که برجام بخشی از قطعنامه سازمان ملل است. بنابراین پاره کردن برجام به منزله پاره کردن پاره کردن قطعنامه سازمان ملل است و بدین ترتیب اعتبار خودشان را از بین برده‌اند.

عراقچی در عین حال تاکید کرد که برجام تنها دستاورد جدی دیپلماسی اتحادیه اروپاست و به همین دلیل اروپایی‌ها به دنبال حفظ برجام هستند. او همچنین تاکید کرد اروپایی‌ها می‌دانند خاورمیانه بدون برجام امن‌تر نخواهد بود و به همین دلیل مرتباً بر بعد امنیتی برجام تاکید می‌کنند. عراقچی در عین حال یادآور شد که اروپایی‌ها در جلسات می‌گویند اگر برجام برهم بخورد، کسی با آنها در موارد مشابه مذاکره نخواهد کرد. بنابراین برجام اهمیت سیاسی، امنیتی، پرستیژی و اعتباری برای اروپا دارد و به همین دلیل اتحادیه اروپا به دنبال حفظ آن است.

وی حمایت اروپا از برجام در برابر آمریکا را نتیجه استحکام درونی برجام دانست و گفت: در اسفند ۱۳۹۳ وقتی چشم‌اندازهایی از توافق روشن شده بود، ۴۷ سناتور آمریکایی در نامه‌ای به رهبران ایران - که خود آن نامه امر بی‌سابقه‌ای بود - نوشتند که به آمریکا و رئیس‌جمهور این کشور اعتماد نکنید، چراکه رئیس‌جمهور بعدی آمریکا با چرخش یک قلم می‌تواند توافق را از بین ببرد. البته راست می‌گفتند. الان هم آقای ترامپ با امضای یک دستور اجرایی می‌تواند تحریم‌ها را برگرداند اما در عمل موفق نشد چون برجام بخشی از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است و پاره کردن برجام یعنی پاره کردن قطعنامه شورای امنیت توسط یکی از اعضای این شورا.

عراقچی در همین راستا تاکید کرد: ما توانستیم حمایت جامعه بین‌الملل و انزوای آمریکا در برجام را در یک سال گذشته ایجاد کنیم که این قطعا یک موفقیت دیپلماتیک برای ایران است.

وی با بیان اینکه در یک سال گذشته ترامپ را در عرصه‌های مختلف منزوی کرده‌ایم، به جلسه شورای امنیت به درخواست آمریکا درباره اعتراضات اخیر در ایران اشاره کرد و گفت: بعد از اغتشاشات اخیر ترامپ و نیکی هیلی موضوع ایران را به جلسه شورای امنیت کشاندند و در آن جا 10 عضو شورای امنیت از جمله برخی اعضای دائم و اعضای اروپایی علیه آمریکا صحبت کردند و آن جلسه تبدیل شد به جلسه‌ای در حمایت از برجام و ایران و این‌که نباید به شورای امنیت این مساله می‌آمد. از این رو ما در یک سال گذشته ترامپ را در عرصه‌های مختلف محصور و منزوی کردیم و یکی از عرصه‌های موفق سیاست خارجی ایران بوده است.

عراقچی با اشاره به دعوت فدریکا موگرینی از وزیران خارجه ایران و سه کشور اروپایی که یک روز قبل از اعلام تصمیم ترامپ درباره برجام بود، گفت: این مانور اروپا و ایران بود. نفس جلسه به طور سمبلیک بسیار مهم بود و بعد از نشست هم در کنفرانس خبری اعلام کردند که از برجام حمایت می‌کنند و همه طرف‌ها باید به آن متعهد باشند.

وی در پاسخ به این پرسش که این موضوع اروپایی‌ها تا چه اندازه به واقعیت رفتار آنها نزدیک است و آیا آنها نقش «پلیسِ خوب» را بازی نمی‌کنند؟ گفت: جنگ زرگری یا بازی پلیس بد و خوب هم برای خودش حد واندازه‌ای دارد. نمی‌شود رئیس‌جمهور کشوری مثل آمریکا یک سال تمام حیثیت خود را برای هدفی بگذارد و بخواهد برجام را از بین ببرد و غیره و بعد از آن ناتوان بماند، این دیگر از بحث زرگری و تقسیم کار گذشته است.

معاون وزیر امور خارجه درباره اروپا و منافع اقتصادی آنها از قبل برجام تصریح کرد: خیلی‌ها تلاش دارند بگویند که اروپا به خاطر منافع اقتصادی خودش است که از برجام حمایت می‌کند، اما این اشتباه بزرگی است. اعداد و ارقام تجارت اروپا با ایران شاید الان بعد از برجام به 20 میلیارد دلار هم نمی‌رسد اما حجم تجارت اروپا و آمریکا به 600 میلیارد دلار می‌رسد.

عراقچی درباره دلایل حمایت اروپا از برجام گفت: اول این‌که اروپا هماهنگ‌کننده مذاکرات است و برجام یک دستاورد سیاست خارجی اتحادیه اروپا شناخته می‌شود. بنابراین حفظ برجام به لحاظ پرستیژ برایشان اهمیت دارد. دوم این که حفظ برجام حفظ اعتبار غرب و اروپاست. در نشست وزیران خارجه ایران و 1+5 در نیویورک یکی از وزیران خارجه اروپایی به آقای تیلرسون گفت که موضوع حفظ برجام لزوما ایران نیست بلکه موضوع حمایت از اعتبار کل غرب است اگر این توافق را زیر پا بگذاریم دیگر کسی در دنیا با ما مذاکره نمی‌کند.

وی ادامه داد: سومین دلیل این است که برجام برای اروپا به لحاظ امنیتی مهم است. آنها معتقدند که بدون برجام خاورمیانه منطقه امن‌تری نخواهد بود و بدون آن امنیت در خاورمیانه به لحاظ رشد تروریسم و نیز مهاجرت به سمت اروپا، بدتر از وضع موجود خواهد شد. بنابراین اهمیت برجام برای اروپا اقتصادی نیست بلکه امنیتی و پرستیژی است.

عراقچی درباره منافع اقتصادی ایران از برجام نیز اظهار کرد: برجام در عرصه‌های مختلفی تحریم‌ها را مرتفع کرده است. در حوزه انرژی تمام تحریم‌ها برداشته شده است و فروش نفت به حالت قبلی برگشته است. از ابتدای سال 96 تا الان نزدیک به 40 میلیارد دلار نفت فروختیم و پول آن هم به کشور برگشته است. در حوزه حمل و نقل و کشتیرانی با حداکثر ظریف داریم کار می‌کنیم و نفتکش‌ها و کشتی‌ها همه بیمه هستند و همین‌طور هواپیماهای ما.

معاون وزیر امور خارجه کشورمان ادامه داد: البته در حوزه بانکی هنوز وضعیت عادی نداریم و علت آن فقط برجام نیست بلکه مسائل غیر برجامی هم در آن دخالت دارد. همچنین در سرمایه‌گذاری درازمدت در کشورمان فضایی که آمریکایی‌ها درست کردند به شدت فضای منفی و مخربی است.

عراقچی در توضیح دلیل ایجاد این فضای مخرب گفت: آمریکایی‌ها وقتی به این نتیجه رسیدند که منفعت برجام برای ایران زیاد است و نمی‌توانند تحریم‌ها را برگردانند و برجام را از بین ببرند، تلاش کردند با ایجاد چنین فضایی جلو همکاری‌های درازمدت اقتصادی و مالی و تجاری با ایران را بگیرند و تا حد زیادی هم در این حوزه موفق بودند. البته در همین فاصله قرارداد پژو، توتال، ایرباس و ای‌تی‌آر فرانسه و غیره را در عین حال داشتیم و خطوط اعتباری که اروپایی‌ها و آسیایی‌ها به ما اختصاص دادند، است اما آنقدری که انتظار داشتیم هنوز ایجاد نشده است.

وی با اشاره به اظهارات اخیر ترامپ درباره برجام مبنی بر اینکه دیگر تعلیق تحریم‌ها را تمدید نمی‌کنیم، اظهار کرد: سخنان اخیر ترامپ بر خلاف پاراگراف‌های 26، 27 و 28 است که متعهد شدند برجام را در فضای توأم با حسن نیت انجام دهند که تاکنون نداده‌اند. اینکه ترامپ گفته 120 روز فرصت است، امری غیرواقع است و دیگر این مساله را کسی از ایشان باور نمی‌کند. تو خالی بودن این تهدیدات مشخص شده است و خیلی از شرکت‌ها منتظر بودند که اگر تمدید شود این بار دیگر به تهدیدهای ترامپ اهمیت نمی‌دهند و جامعه بین‌الملل بعد از یک سال به این نتیجه رسیده که ترامپ توان برهم زدن برجام را ندارد و از این مرحله عبور می‌کنند.

عراقچی در پاسخ به این‌که "توقع ما از اروپا در حوزه بهره‌مندی ایران از مزایایی اقتصادی برجام چه بوده است؟" گفت: ما از اروپایی‌ها انتظار داریم از طریق حمایتشان از شرکت‌هایشان برای ورد به صحنه ایران و تسهیلاتی که برای شرکت‌هایشان قائل می‌شوند، نواقص برجام را بتوانند جبران کنند. منظور از نواقص برجام، آنهایی است که ناشی از فضایی که آمریکایی‌ها ایجاد شده؛ نواقص ناشی از بدعهدی‌ها و تعلل‌های آمریکا و ایجاد فضای منفی علیه ایران و اروپایی‌ها باید این را جبران کنند. البته شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی به خاطر حجم تعاملاتی که با آمریکا دارند، در این روند معمولا دچار تردید هستند. اروپایی‌ها باید به شرکت‌هایشان تضمین کافی دهند برای همکاری با ایران که اگر با ایران کار کنند و مواجه شوند با جریمه‌های آمریکا، آنها و دولت‌هایشان از آنها حمایت خواهند کرد.

وی افزود: ما با اروپایی‌ها در یک سال گذشته مذاکراتی داشتیم و تدابیری را اندیشیده‌اند که چگونه سیستم‌های بانکی غیر مرتبط با آمریکا ایجاد کنند که از خسارات آمریکا در امان بمانند و با ایران همکاری کنند. اینها دارد به تدریج برای ایران ملموس می‌شود. مثل امضای خطوط اعتباری با اتریش، ایتالیا یا توافق با کره جنوبی و چین.

عراقچی در پاسخ به این پرسش که تاکنون چند بار موضوعات و اعتراض‌هایمان را به کمیسیون مشترک برجام ارجاع داده‌ایم؟ اظهار کرد: ما هر سه ماه یک بار جلسه داریم و به درخواست ایران چند بار جسله اضطراری هم داشته و یک جلسه هم در سطح وزیران خارجه به درخواست ایران داشتیم. در 10 یا 11 نامه آقای ظریف به خانم موگرینی موارد نقض تعهدات آمریکایی‌ها نوشتند. 11 نامه است که در هر کدام مسائلمان را مطرح کردیم؛ از جمله نقایضی که آمریکا مرتکب شده است؛ چه روح و چه متن برجام.

معاون وزیر امور خارجه ادامه داد: نتایج این جلسات را در این ببینید که ترامپ را در یک سال گذشته محار و منزوی کرده با با فشارهایی که در کمیسیون و لابی هایی که داشتیم و این ها را در قالب دیپلماسی موفق ایران در یک سال گذشته باید دید.

عراقچی در پاسخ به این‌که "از شروط ترامپ بود که میان برجام و فعالیت‌های موشکی پیوند بزند و به نظر این موضع مشترک آمریکا و اروپاست"، گفت: بارها گفتم که برجام فقط یکی از موضوعات مورد نگرانی میان ما و آنها را حل و فصل کرده است و این به معنی آن نیست که در همه موضوعات به توافق رسیدیم. از ابتدای انقلاب تا کنون موارد متعدد اختلاف‌ها را با غربی‌ها داشتیم از جمله در موضوعات حقوق بشر، منطقه یا تروریسم، برنامه تسلیحاتی و موشکی و برنامه هسته‌ای ایران. اگر برنامه هسته‌ای را به شکلی حل و فصل کردیم، به معنی رفع بقیه نگرانی‌ها نیست. ما با اروپا در مورد مسائل منطقه یا توانمندی دفاعی ایران به شدت اختلاف نظر داریم.

وی خاطرنشان کرد: عرصه روابط بین‌الملل، عرصه صف‌بندی و گروه‌بندی کشورها نسبت به منافع ملی‌شان است. ما تا الان موفق شدیم اروپا را از آمریکا در موضوع برجام جدا کنیم و برجام را از هر موضوع دیگری جدا کنیم. اروپا را به این موضع رسانده‌ایم که اگرچه درباره فعالیت موشکی ما نگرانی دارند، اما اینها از مساله برجام جداست.

معاون وزیر خارجه تاکید کرد: بحث موشکی که مربوط به امنیت ملی و توانمندی دفاعی ماست، به طور کامل از هر موضع دیگر جداست و قابل مذاکره و بحث نیست. آمریکایی‌ها از روز اول می‌خواستند این بحث را دخالت دهند، چراکه یکی از موفقیت‌های قبلی آمریکایی‌ها این بود که در قطعنامه‌های قبلی مساله هسته‌ای ایران را به توانمندی موشکی‌اش گره زدند اما برجام توانست این دو بحث را که به هم گره خورده بود از یکدیگر جدا کند و موضع ما قاطع و روشن است که توانمندی دفاعی ما قابل مذاکره نیست.

وی درباره مواضع امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه درباره مذاکره بر سر فعالیت‌های موشکی ایران نیز اظهار کرد: ما از طرف اروپایی‌ها بعضا این اظهارات را شنیده‌ایم اما در نهایت آنها را به این مساله رساندیم که برجام از موضوعات دیگر جداست و وزیر خارجه فرانسه نیز در روز پنجشنبه تکرار کرد که برجام در جای خودش است و نگرانی ما با ایران درباره مسائل دیگر در جای دیگر بررسی و بحث می شود. ما به شدت مراقب روابط‌مان با اروپا هستیم و اجازه نمی‌دهیم برجام با مسائل دیگر یکی شود.

عراقچی با اشاره به تحریم 14 فرد و شرکت ایرانی و مرتبط با ایران هم گفت: آمریکایی‌ها در مدت اجرای برجام بارها تحریم‌هایی را علیه ایران اعمال کرده‌اند. طبق برجام آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها حق ندارند به هر بهانه‌ای تحریم‌های قبلی را برگردانند اما اضافه کردن اسامی به لحاظ فنی و کارشناسی به بهانه حقوق بشر و غیره نقض برجام نیست و این بیشتر از نظر ما، از سر استیصال برای جبران ناکامی‌هایی است که ترامپ داشته است.

وی در عین حال درباره اضافه کردن نام برخی شخصیت‌های برجسته کشور اظهار کرد: تحریم‌های جدید خلاف روندهای بین‌المللی و قواعد آمره حقوق بین‌الملل است؛ قواعدی که اصولی را تبیین می‌کند که تنظیم‌کننده روابط بین‌الملل است؛ مثلا مصونیت دیپلمات‌ها و مقامات کشورها و غیره. این‌که رئیس یک قوه را از یک کشور دیگر تحریم کنید، امر بی‌سابقه و خلاف رفتارهای پذیرفته‌شده بین‌المللی است.

معاون وزیر امور خارجه در ادامه سخنانش، در بیان ناکامی‌های ترامپ و دیدگاهی که در آمریکا نسبت به برجام وجود دارد، با اشاره به شخصیت ترامپ گفت: ترامپ به لحاظ شخصیتی پدیده منحصر به فردی تبدیل شده که بین ترامپ و مسئولان درجه اول کشورش تفاوت قائل هستند. مسیری که او می رود حتی مورد تایید وزیر خارجه خودش در برخی موارد نبوده است. ما در برخورد با آمریکا هم شخص ترامپ و شخصیت او را و هم دولت او را مدنظر داریم و هم مجموعه ساختار سیاسی آمریکا را. یعنی از نظر ما دشمنی آمریکا با ایران اختصاص به یک فرد و دولت ندارد. کما این که دولت قبلی هم دست کمی نداشت که در مواردی نقض تعهداتشان را در چارچوب برجام داشتند.

وی با بیان اینکه "نگاه آمریکا به برجام این است که برجام باعث قدرتمند شدن ایران شده است"، افزود: ایران بعد از برجام قوی‌تر و رفتارش در منطقه تهاجمی و سیاستش نسبت به آمریکا و رژیم صهیویستی تغییری نکرده است. به عبارتی ایران در منطقه در اوج اقتدار خود به سر می برد و حتی پیش از انقلاب هم از این میزان اقتدار برخوردار نبوده است.

عراقچی همچنین با اشاره به اعتراض های اخیر در ایران تصریح کرد: وقتی آشوب‌هایی شد، این چند روزه خیلی ذوق‌زده شده بودند (آمریکایی‌ها) اما فکر نمی‌کردند در سیستم مردم‌سالاری ایران قابل حل و فصل است.

وی افزود: آنها از ترامپ می‌پرسند که ایران اینها را به دست آورده است؛ تو چه چیز به دست آوردی؟ آنها فکر می‌کنند که ایران به دنبال سلاح هسته‌ای است اما طبق فتوای مقام معظم رهبری، این واقعیت ندارد. اما آنها که نگران بودند ایران دنبال سلاح هسته‌ای باشد به اوباما و ترامپ می‌گویند تو حداقل دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را 10 سال عقب انداختی و بعد از رفع محدودیت‌ها ایران دستش باز است. در حالی که در شورای امنیت سازمان ملل ایران را گوشه رینگ گیر انداخته بودیم با قطعنامه‌های فصل هفتمی و شناسایی ایران به عنوان تهدید صلح و امنیت و همه این ها را برداشتید و این ها علت اصلی همه مخالفت های ترامپ و حامیانش است  سعی می‌کنند با ایجاد فضای منفی علیه منافع اقتصادی ایران و تحریم حقوق بشری و موشکی جبران ناکامی‌هایشان را کنند.

وی تاکید کرد: اما شرایط ایران بعد از برجام به مراتب بهتر شده است و موانع اقتصادی برداشته شده و وظیفه برجام هم همین بود اما این که ماشین اقتصاد ایران بعد از برداشته شدن این موانع چگونه حرکت کرده بحث دیگری است.

عراقچی درباره آزاد شدن پول‌های بلوکه‌شده ایران در خارج از کشور اظهار کرد: همه پول‌هایی که در اثر تحریم‌های هسته‌ای بلوکه شده بود، آزاده شده است و در برخی کشورها که در دوران تحریم با ما کار می‌کردند اتفاقا مشکل بیشتری داشتیم برای بازگرداندن پول‌هایمان، اما آنها هم به تدریج همه حل شده است. الان در هیچ کجا نیست که پولی از ما به صورت فریز شده یا بلوک شده وجود داشته باشد. پول نفت به کشور از طریق بانک مرکزی برمی‌گردد و دیگر نه ضرابی و واسطه‌ای در کار نیست و بدون کمیسیون‌ها و واسطه‌های آنچنانی پول‌هایمان را دریافت می کنیم و به میزان زیادی روال اقتصاد خارجی مان عادی شده است. البته موانعی هنوز هست و تحریم های اولیه بعد از ماجرای گروگان‌گیری هنوز هست و بحث های پولشویی و fatf هنوز هست که به ترتیب حل می شود.

معاون وزیر امور خارجه درباره اینکه آمریکایی ها از منافذی که هست دارند ضربه می زنند و سعی دارند محدودیت های موقتی ایران در برجام را دائمی کنند یا از طریق ایجاد قوانین داخلی سعی می کنند برجام را در عمل بلا اثر کنند؟ با تاکید بر اینکه برجام برای ما بلااثرنمی شود اظهار کرد: آمریکایی‌ها سعی دارند قانون داخلی آمریکا (اینارا) که در زمان اوباما کنگره تصویب شد و با این قانون به نوعی با برجام کنار آمدند را اصلاح کنند به نحوی که به شعارهای ترامپ بپردازند و وجهه ترامپ را حفظ کندف در عین حال که برجام را نقض نکند. الان سه ماه است روی آن کار می کنند اما هنوز به جایی نرسیدند. برخی ایده ها در این طرح است مثلا بعد از طی دوره برجام، ایران در همین محدوده که است بماند اما این ایده ها مربوط به هشت سال آینده است.

وی همچنین گفت: این‌که به ایده‌ای برسند که هم اروپایی ها آن را بپذیرند، هم برجام نقض نشود و هم به ترامپ پاسخ دهند مشخص نیست بتوانند به جایی آن را برسانند. اما برجام نه الان نه در آینده قابل مذاکره مجدد نیست. ما به هیچ وجه برجام را دوباره باز نمی کنیم و هیچ یک از موادش را باز نمی کنیم. در عکس‌العمل چین و روسیه و اروپایی ها، آنها هم بر این موضع تاکید کردند. البته ادامه این مسیر سخت است اما در موضع خود ایستادیم و ان‌شاءالله در مسیر خودش برجام را نگه می‌داریم و معتقدم این تهدید ترامپ که بعد از چهار ماه دیگر تمدید نمی‌کند، مثل تهدید های گذشته راه به جایی نمی برد و با شکست مواجه می شود.

وی در پاسخ به این پرسش که گفته می شود مطابق ماده 36 می توانیم سقف تعهداتمان را کاهش دهیم و عملا این موجب می شود آمریکایی‌ها را مجبور به حفظ تعهداتشان کنیم؟ گفت: این ماده مربوط به ساز و کار حل اختلاف میان طرف های برجام است. اگر کشوری معتقد باشد که کشوری دیگر نقض تعهدات کرده شکایت می کند طبق این ماده اما اگر آن کشور ایران باشد اگر راضی نشده باشد می تواند برگردد و تعهدات خود را به طور جزئی یا کامل کنار بگذارد و در اصل آنجا به پایان برجام می رسیم. کشورهای دیگر اگر به نقطه ای برسند که شکایت دارند از بند 37 استفاده می کنند. ما تا کنون دو سه بار بند 36 را فعال کردیم و کمیسیون مشترک را تشکیل دادیم و یک بار در سطح وزیران خارجه. بسیاری از موارد نقض برجام اصلاح شد و مجوز هواپیاها را دادند.

عراقچی درباره قراردادهای ایران با شرکت‌های بوئینگ و ایرباس، خاطرنشان کرد: هنوز با بوئینگ مشکلی پیش نیامده و مجوز بوئینگ و ایرباس برای ارسال هواپیما به ایران، همچنان از دولت اوباما به قوت خود باقی است. اگر ترامپ مجوز فروش هواپیما را باطل کند، نقض روشن برجام است. در عین حال از 2018 تحویل هواپیما به ترتیب باید انجام شود. مسائل مالی البته وجود دارد که باید حل و فصل شود.

معاون حقوقی و امور بین‌الملل وزیر امور خارجه در توضیح نقض فاحش و غیرفاحش در چارچوب برجام گفت: ما در برجام «عدم اجرای تعهدات» و «عدم اجرای فاحش و اساسی تعهدات» را داریم. عدم اجرای تعهدات ممکن است به طور عادی و غیرعمد اتفاق افتد و طرف مقابل جبران کند یا نکند. این نقض‌های کوچک منجر به سازوکار حل اختلاف نمی‌شود. مثلا اگر دو شب قبل ترامپ تعلیق تحریم‌ها را تمدید نمی‌کرد، یک نقض فاحش برجام بود و در حقیقت آمریکا به آخر برجام رسیده و از آن خارج شده بود. بنابراین ما در برابر هر رفتار آمریکا و اروپا که تعلل، تاخیر، بدعهدی یا نقض باشد دقیق هستیم و بر اساس همان رفتار عکس‌العمل نشان می‌دهیم.

وی درباره عکس‌العمل‌های ایران گفت: ما اقدامات کاملا ملموسی انجام دادیم؛ اولا در برابر فهرست تحریمی آنها ما هم یکسری فرد و شرکت را در لیست تحریم خودمان قرار می‌دهیم. مثلا آقای آملی لاریجانی در لیست تحریم قرار گرفت اما نه ایشان قرار است به آمریکا بروند و نه اموالی در آمریکا دارد که بخواهد تحریم و بلوکه شود یا دستگیر شوند؛ بنابراین این‌ها جنبه سمبلیک دارد و در مقابل ما هم علیه کسانی که در کشتار مردم یمن، فلسطینی و غیره موثر بودند را در لیست تحریمی خود قرار دادیم.

عراقچی ادامه داد: واکنش ایران به اقدام آمریکا در تمدید قانون آیسا، حرکت به سمت پیشران هسته‌ای بود که یک حرکت استراتژیک با اهمیت راهبردی بود و در موقع خودش به خوبی متاسفانه درک نشد. سوخت هسته‌ای روی کشتی‌ها حاکی از حفظ تثبیت اقتدار و حاکی از آن بود که ایران چشم به دریاهای دور دارد، از این رو این حرکت ما بسیار هوشمندانه بود.

معاون وزیر امور خارجه همچنین گفت: یکی از کارهایی که ترامپ کرد این بود که سعی داشت کاری کند که ما خودمان به دست خودمان از برجام خارج شویم و ما اجازه چنین بازی‌ای را به آنها ندادیم و در برابر هر حرکت آنها حرکت مشابه آن را انجام دادیم.

وی درباره شرط دیگر ترامپ برای اصلاح برجام مبنی بر بازرسی بازرسان آژانس از مراکز نظامی ایران اظهار کرد: آمریکایی‌ها این تصور را داشتند که بازرسی از مراکز نظامی یک نقطه ضعف ماست و چیزی است که ایران اصلا اجازه آن را نمی‌دهد از این رو سعی کردند که روی این مساله مانور دهند و آژانس را نیز به این سمت بکشانند و برای ماه‌ها این تلاش را داشتند. اما بحث دسترسی‌های نظامی یا تکمیلی بحثی انحرافی است. تشخیص این که کجا بازرسی شود و چگونه و چرا به عهده آژانس و کاری حرفه‌ای است. در پروتکل الحاقی و برجام چارچوب آن مشخص است و این طور نیست که به راحت و بدون دلیل درخواست دسترسی به مراکز نظامی را کشوری حتی عضو پروتکل الحاقی مطرح کند و آنها هم اجازه این کار را دهند و مکانیزم طولانی دارد که این دسترسی داده شود یا نشود. تاسیسات هسته‌ای ما تحت نظارت است اما فراتر از آن قاعده و چارچوب دارد.

عراقچی تصریح کرد: از هنرهای دیپلماسی ایران این بوده که با آژانس به نحوی رفتار کردیم که همواره تایید کرده که ایران همکاری کامل داشته و آمانو گفت هر جا که دسترسی خواستم ایران اجازه داده است، اگر دسترسی نداشتم لابد نیازی نبوده است.

وی تاکید کرد: آژانس تاکنون درخواستی برای بازدید از مراکز نظامی نداشته و اگر هم درخواست کند، اجازه نمی‌دهیم. این طور هم نیست که به آسانی بتواند درخواست کند و دسترسی داشته باشد. خطوط قرمز ما کاملا روشن است. ما به وظایف خود در چارچوب پادمان و پروتکل آشنا هستیم و روال منطقی و آرامی بین ایران و آژانس شکل گرفته است در دو سال گذشته و روابط کاملا مبتنی بر تفاهم میان دو طرف بوده است.

معاون وزیر امور خارجه کشورمان درباره حذف بند «غروب آفتاب» در برجام و نگاه اروپایی‌ها به این بند اظهار کرد: تا الان موضع روشن اروپایی‌ها این بوده که برجام قابل مذاکره مجدد نیست و تا الان این موضع ثابت بوده و این تفاهم را در جلسه پنجشنبه در برکسل هم داشتیم و در مواضع خود این مساله را تکرار کردند.

وی ادامه داد: آمریکایی‌ها درباره بند «غروب» یا پایان دوران محدودیت‌ها، تبلیغات غلطی دارند. مساله این است که برجام پایانی ندارد. تعهد ایران این است که بر اساس فتوای رهبری و دکترین دفاعی ایران به سمت سلاح هسته‌ای نرود. بنابراین در برجام تعهد دادیم که هیچ گاه به سمت سلاح هسته‌ای نرویم و برای آن پایانی نیست. محدودیت‌هایی از جمله میزان 300 کیلو و غیره زمان‌دار است و برای اعتمادسازی پذیرفته شده است و وقتی این محدودیت تمام شود، کاملا ایران یک عضو معمولی ان.پی.تی مشابه بقیه اعضا خواهد بود و درعین حال که حق استفاده از فناوری هسته‌ای را داریم به سمت سلاح هسته‌ای نخواهیم رفت.

معاون حقوقی و امور بین‌الملل وزیر امور خارجه تاکید کرد: تا الان در برابر تهدیدات و تمایلات ترامپ و زیاده‌خواهی‌های آنها برای تغییر یا اصلاح یا از بین بردن برجام به خوبی بایستیم و ان‌شاءالله به این مسیر ادامه می‌دهیم.

عراقچی درباره کمک وزارت خارجه برای پیدا کردن بازارهای بین المللی برای کالاهای ایرانی تصریح کرد: در وزارت خارجه همیشه این اهتمام بوده و الان در تجدید ساختار وزارت خارجه تلاش می شود که در چارچوب معاونت اقتصادی منطبق با اهداف اقتصاد مقاومتی در حوزه اقتصاد خارجی کارها در بحث گسترش صادرات غیرنفتی و گسترش تکنولوژی و غیره دنبال شود.

معاون وزیر امور خارجه در پایان گفت: معاون اقتصادی اول بهمن ماه معرفی و شروع به کار خواهد کرد.