آمارهای موجود از عقب‌ماندگی هشت میلیارد دلاری صادرات در ۹ ماهه اول سال جاری خبر می‌دهد و در این میان مسئولان سازمان توسعه تجارت با برگزاری همایش تامین مالی صادرات، سعی در حل مشکلات صادرکنندگان دارند اما سئوال اصلی اینجاست که آیا این حرف‌ها و همایش‌ها برای صادرکنندگان پول می‌شود؟
به گزارش ایسنا، پیش از این در قالب نشستی خبری، مدیر کل دفتر خدمات بازرگانی سازمان توسعه تجارت اینگونه اعلام کرده بود که با بررسی‌های متعدد صورت گرفته در سازمان توسعه تجارت مشخص شده است مشکل اصلی صادرکنندگان کشور را می‌توان بحث تامین منابع مالی دانست و بر همین اساس همایشی دو روزه در این زمینه برگزار خواهد شد.
امروز اولین روز این همایش با حضور سخنرانانی قوی کلید خورد تا از جنبه‌های مختلف موضوع مورد بررسی قرار گیرد تا جایی که حتی برای طرح این موضوع از اقتصاددانانی مانند فرشاد مومنی که می‌توان گفت صحبت‌هایش همواره نوعی نقد بر عملکرد دولت‌ها محسوب می‌شود دعوت شد و در شرایطی که مسئولان بانک مرکزی به هیچ عنوان به صحبت نمی‌پردازند، حتی مدیرکل اداره صادرات این بانک نیز در این همایش حضور یافت و به ارائه توضیح پرداخت.
رئیس سازمان توسعه تجارت نیز که شامگاه گذشته از سفر هند بازگشته بود، خود را به این همایش رساند تا مسئولان مرتبط بخش‌های مختلف در کنار صادرکنندگان به ریشه‌یابی معضلات موجود بپردازند.
در این همایش که مجتبی خسروتاج - رئیس سازمان توسعه تجارت - اولین سخنران آن بود، از سوی وی تاکید شد که اگر چه مبلغی معادل ۱۳۰۰ میلیارد تومان به عنوان مشوق صادراتی در نظر گرفته شده اما حتی اگر قرار باشد به هر صادرکننده دو درصد جایزه صادراتی تعلق گیرد به ۴۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم.
اما پس از خسروتاج، زمانی که مسئولان بانک مرکزی برای صحبت دعوت شدند، صمد کریمی - رییس اداره صادرات این بانک - به نوعی توپ را به زمین صادرکنندگان انداخت و اینگونه اظهار کرد که در این سال‌ها صادرات نفتی جلوی پویایی صادرات غیر نفتی را گرفته است. او همچنین متذکر شد که یکی از مشکلات صادرات ما این است که ظرفیت تولید بنگاه‌های اقتصادی ما بالا نیست. این ظرفیت در موارد متعدد حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد است در حالیکه رقبای ما ظرفیتی حدود ۷۰ درصد دارند. حال آنکه طبق بررسی‌های صورت گرفته وقتی ظرفیت تولیدیک بنگاه به ۸۰ درصد می‌رسد هزینه‌های آن یک سوم ظرفیت ۳۵ تا ۴۰ درصد می‌شود.
البته کریمی در صحبت‌های خود به ناچار نوسانات نرخ ارز را نیز مورد توجه قرار داد و اقرار کرد در کشورهایی که صادرات قوی دارند کمتر شاهد نوسانات نرخ ارز هستیم.
اما شاید بتوان تندترین و انتقادی‌ترین صحبت‌های این همایش را به فرشاد مومنی مربوط دانست. اقتصاددانی که بیان بی‌پرده معضلات اقتصادی را می توان از ویژگی‌های بارز او دانست.
وقتی میزبان سالن را ترک می‌کند!
مومنی در این همایش با ارائه آمارها و مستندات متعدد از تاثیر رانت‌های موجود در فضای اقتصادی گفت و عملکرد اقتصادی سال‌های گذشته را از جهات مختلف و با ارائه آمار و مستندات مورد بررسی قرار داد اما هنوز صحبت‌های او درباره ایجاد رانت در فضای اقتصادی ادامه داشت که مجتبی خسروتاج که می‌توان او را میزبان اصلی این همایش دانست، سالن را ترک کرد. البته احتمالا برای این خروج دلایلی مانند لزوم حضور او در جلسه‌ای مهم اعلام خواهد شد. اما به هر صورت این موضوع جای سئوال دارد که اگر به تائید خود این سازمان بحث تامین مالی از مشکلات اصلی صادرکنندگان است و باید مورد توجه قرار گیرد، چطور رئیس این سازمان در فرصتی که می‌تواند برای هم‌اندیشی بسیار مغتنم باشد تا پایان مراسم پای صحبت‌های حضار ننشسته و به هر دلیلی سالن را ترک کند.
نکته دیگر اینکه اگرچه همایش‌های این‌چنینی برگزار می‌شود تا به گفته مسئولان برای حل مشکلات راهی پیدا شود اما در این همایش نه تنها رئیس سازمان توسعه تجارت چنین رویکردی داشت بلکه صمد کریمی، نماینده بانک مرکزی که با سئوالات بسیار صادرکنندگان مواجه شده بود هم با این استدلال که دفتر صادرات بانک مرکزی در خدمت بازرگانان خواهد بود، از پاسخگویی به سئوال و شنیدن مشکلات صادرکنندگان حاضر در این همایش سرباز زد.
حال تنها با استناد به همین دو برخورد می‌توان گفت در نهایت بعید به نظر می‌رسد برگزاری این نوع همایش‌ها جز طرح تئوری‌های مختلف فایده دیگری داشته باشد و منجر به حل مشکلی شود، زیرا در عمل در مسئولان عزمی برای رفع موانع پیش روی صادرکنندگان دیده نشد.
البته این موارد تنها صحبت‌های همایش امروز نبود. مدیرعامل بانک کشاورزی هم در این همایش اظهار کرد که تعاملات بانکی ما در دنیا نزدیک به صفر شده بود اما اکنون به تازگی تلاش‌هایی صورت گرفته و تعداد بانک‌های کارگزار ما از ۱۰ مورد به ۱۴۰ مورد در ۶۰ کشور رسیده است. حال اگرچه ممکن است هنوز بانک‌های تاپ و درجه اول اروپایی با ما کار نکنند و جای انتقاداتی وجود داشته باشد، اما به هرحال مجرایی برای تراکنش‌های بانکی ایجاد شده است.
سید کمال سید علی، مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات ایران نیز در این همایش به تراز تجاری کشور در سال های اخیر اشاره کرده و گفت که در دو سال گذشته تراز تجاری کشور مثبت شده و امسال هم تصور می شود با توجه به افزایش قیمت ارز صادرات از سال گذشته بیشتر می شود، ولی ممکن است تراز تجاری به دلیل واردات بیشتر، منفی شود.
