مستمری بازماندگان یکی از خدمات و حمایت های سازمان تأمین اجتماعی است که در صورت فوت بیمه شده یا مستمری بگیر به بازماندگان واجد شرایط وی پرداخت خواهد گردید.در این میان دختران مجرد تحت پوشش برای مشخص شدن وضعیت تأهل و همسران برای اثبات حیات خود باید هر 6 ماه یک بار با در دست داشتن شناسنامه به شعبه های سازمان تأمین اجتماعی محل زندگی خود مراجعه کنند تا حقوق مستمری آنها قطع نشود و تأخیر در مراجعه به شعبه ها، باعث قطع حقوق فوری این افراد می‌شود و آنها برای مدتی باید زندگی خود را بدون مستمری سپری کنند! این در حالی است که سازمان تأمین اجتماعی با سامانه سازمان ثبت احوال لینک است و به‌صورت آنلاین از حیات و ممات همه افراد تحت پوشش مطلع است. بسیاری از مستمری بگیران از این اتفاق گله‌مند هستند زیرا با قطع حقوق ناچیز مستمری، معیشت یک خانواده به مخاطره می‌افتد. آن هم افرادی که هیچ منبع درآمدی ندارند و به لحاظ معیشتی در شرایط سخت و دشواری به سر می‌برند.
قطع ناگهانی حقوق
محمدی، زنی میانسال از استان چهارمحال و بختیاری، که حدود ده سال با دریافت حقوق مستمری همسرش چرخ زندگی خود و دختران خود را می‌گذرانید، از قطع ناگهانی حقوق، چنان مستأصل شده بود که مجبور شد برای تهیه مایحتاج اولیه زندگی از فامیل پول قرض بگیرد.نصرتی هم که زنی مطلقه است و تنها درآمدش برای گذران زندگی خود و پسر کوچکش، حقوق مستمری پدر است پس از دریافت سه سال حقوق، قطع ناگهانی حقوق مشکلات فراوانی برای او ایجاد کرد.تا جایی که پول ثبت‌نام پسرش برای مدرسه به تأخیر افتاد او می‌گوید: وقتی رفتم شعبه گفتند برو ماه بعد درست می شه. به گفته آنها، پس از پیگیری از سازمان تأمین اجتماعی دلیل این اتفاق مراجعه نکردن به صورت دوره‌ای جهت ارائه مدارک شناسایی به صورت حضوری به سازمان بود. البته به‌گفته مدیر کل مستمری بگیران سازمان تأمین اجتماعی مراجعه حضوری برای اثبات حیات هر سه سال یک بار است. اما در این میان بعضاً در برخی از استان ها اتفاق افتاده که زودتر از موعد هم اقدام به قطع مستمری کرده‌اند.
در این زمینه دبیرکانون شورای عالی بازنشستگان تأمین اجتماعی کشور نیز با اشاره به اینکه بازنشسته‌ها مشکلی در این زمینه ندارند و این مشکل مختص مستمری بگیران است به «ایران» می‌گوید: برابر قانون، حقوق مستمری که همسر فرد بازمانده و دختران او دریافت می‌کنند، در صورت ازدواج یا اشتغال باید قطع شود به همین دلیل هر 6 ماه یک بار افراد باید برای اثبات وضعیت خود به سازمان مراجعه کنند.به گفته محمد اسدی، در سامانه الکترونیکی ثبت احوال کشور، با استناد به کدملی به آمار فوتی‌ها دسترسی داریم اما در خصوص تأهل و تجرد و اشتغال به کار افراد تحت تکفل این امکان در سامانه وجود ندارد به همین دلیل مراجعه حضوری اجتناب‌ناپذیر است.
او در ادامه می‌افزاید: فرزندانی که نامادری دارند و با مادرشان زندگی نمی‌کنند یا به هر دلیل حقوق مستمری جداگانه‌ای دریافت می‌کنند، در صورت قطع شدن حقوق هر یک بسرعت در همان ماه متوجه می‌شوند ولی در حال حاضر در بیشتر موارد حقوق مادر و فرزند همه به حساب مادر ریخته می‌شود و در برخی مواقع به دلیل مراجعه نکردن حضوری و قطع عائله‌مندی تا مدتی ممکن است فرد از کسر رقم مورد نظر با خبر نشود. دلیل این امر هم این است که بیشتر افراد تنها موقعی که اعتبار دفترچه بیمه آنها تمام می‌شود به شعبه تأمین اجتماعی مراجعه می‌کنند و قبل از آن یا فراموش می‌کنند یا بی‌سواد هستند و با قانون آشنایی ندارند و ناخواسته به‌دلیل ناآگاهی مشمول قطع مستمری می‌شوند.
او به این دسته از افراد توصیه می‌کند به صورت منظم به شعبه مراجعه کنند و اثبات وضعیت خود را وابسته به ساقط شدن دفترچه بیمه ندانند هر چند پس از قطع حقوق و مراجعه حضوری مبلغ دوباره به حساب افراد ریخته می‌شود ولی باز هم تأخیر در پرداخت می‌تواند خانواده مستمری بگیر را به لحاظ معیشت با مشکل روبه‌رو کند. قطعاً ما هم در خصوص مراجعه نکردن مستمری بگیران مشکل داریم و خواستار لینک شدن از طریق سامانه با واحدهای ذیربط هستیم. در این زمینه هم چند جلسه با هیأت مدیره سازمان تأمین اجتماعی داشتیم. ما هم درک می‌کنیم که مراجعه حضوری برای پیرزنی که محال است مجدد ازدواج کند، کاری سخت و طاقت فرسا است و مشتاقیم هر چه سریع تر با به روز شدن سامانه نیازی به مراجعات حضوری وجود نداشته باشد.
در زمینه تأخیر در حقوق ماهانه بازنشستگان و مستمری بگیران اسدی توضیح می‌دهد: در گذشته اوضاع اقتصادی سازمان مساعد بود ودر تاریخ پنجم هر ماه حقوق واریز می‌شد، این تاریخ اکنون تا بیستم به تعویق افتاده است ولی باز هم حقوق هر ماه در همان ماه پرداخت می‌شود. سازمان تأمین اجتماعی ماهانه حدود 5 هزار میلیارد تومان به بازنشستگان و مستمری بگیران حقوق پرداخت می‌کند، تأمین نقدینگی این رقم کلان در اوضاع اقتصادی فعلی کار آسانی نیست، در حال حاضر سازمان اغلب هر ماه حدود یک هزار میلیارد تومان برای پرداخت حقوق‌ها وام می‌گیرد و تأخیر آن چنانی در پرداخت حقوق نداریم.
الزام مراجعه حضوری هر 3 سال یک بار
به گفته محمدعلی جنانی مدیرکل امورفنی مستمریهای تأمین اجتماعی بر اساس تعهداتی که داریم، در زمینه افراد تبعی مستمری بگیران به‌عنوان نمونه فرزندان ذکور در بحث گواهی تحصیلی و اعتبار گواهی‌های تحصیلی متأسفانه با مراکز دانشگاهی لینک نیستیم، در زمینه فرزندان دختر هم شرط ازدواج و اشتغال به‌صورت سامانه آنلاین جهت اطلاع‌رسانی وجود ندارد و تا زمانی که چنین لینک‌هایی وجود نداشته باشد، افراد باید به‌صورت دوره‌ای به شعبه ها مراجعه کنند، پس دانشجویان نیز باید در طول تحصیل هر 6 ماه یک بار با در دست داشتن شناسنامه و گواهی تحصیلی به شعبه مراجعه کنند چون در صورت قطع شدن حقوق، فرآیند واریز حقوق عقب افتاده ممکن است بیش از یک ماه زمان ببرد.مدیرکل مستمری بگیران سازمان تأمین اجتماعی در پایان افزود: در برخی مناطق دور افتاده کشور هم در صورت فوت فرد مستمری بگیر، خانواده وی شناسنامه را باطل نمی‌کنند و فوت در سازمان ثبت احوال ثبت نمی‌شود به همین دلیل هر سه سال یک بار فرد باید به شعبه تأمین اجتماعی مراجعه کند.
