علی‌رغم این‌که امسال شاهد بارش‌های مناسبی بودیم اما به دلیل پراکندگی بارشها و نوسان روان‌آب، هم‌چنان سدها با کمبود مواجه هستند، به‌گونه‌ای که هم‌اکنون ۶۲ سد معادل ۳۵ درصد از مجموع ۱۷۸ سد بزرگ ایران کمتر از ۴۰ درصد آب دارند.
به‌گزارش ایسنا، با توجه به این‌که بیش‌از ۱۵ سال است که بحران آب در ایران رخنه کرده، باران‌های مناسب دوره‌ای نمی‌تواند این چالش بزرگ را برطرف کند و لازم است که راهکارهای مدیریت‌شده‌ای برای حل این تنش در کشور به‌وجود آید.
بر اساس اعلام شرکت مدیریت منابع آب کشور تا پایان نیمه اول اسفندماه سال جاری، سدهای "شهید رجایی" در مازندران، "زاینده‌رود" اصفهان، "تهم" زنجان و "ملاصدرا" در استان فارس از مهم‌ترین سدهای دارای ۴۰ درصد آب به‌شمار می‌آیند که اغلب کاربری تأمین آب شرب دارند.
علاوه‌بر این، تعداد ۴۴ سد معادل ۲۵ درصد سدهای بزرگ، بیش‌تر از ۹۰ درصد آب دارد که سدهای "سورال" کردستان، "میجران" رامسر، "تنگ‌حمام" کرمانشاه، "گاوشان" کردستان، "دویرج" ایلام، "سلیمانشاه" کرمانشاه و "کرخه" در خوزستان از مهم‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود؛ این سدها عمدتاً تأمین‌کننده آب کشاورزی هستند. همچنین، بیش از نیمی از مخازن ۳۴ سد معادل ۱۹ درصد از سدهای بزرگ از جمله "رودبال" و "داراب" فارس، "کرج" و "طالقان" البرز، "بانه" کردستان و "ارس" جلفا پر شده است.
از سوی دیگر، مخزن ۱۳ سد معادل هفت درصد سدهای بزرگ از جمله "لتیان" و "جیرفت" بین ۴۰ تا ۵۰ درصد آب دارد و در حال حاضر میزان پرشدگی مخزن ۷۵ سد بزرگ، کمتر از ۵۰ درصد و ۱۰۳ سد بزرگ بالای ۵۰ درصد گزارش شده، همچنین میزان پرشدگی مخزن ۲۵ سد معادل ۱۴ درصد سدهای بزرگ از جمله "بافت" کرمان، "کارون ۴" در چهارمحال و بختیاری، "گتوند علیا" و "شهیدعباسپور" در خوزستان، "شیرین‌دره" در خراسان شمالی، "البرز" مازندران و "سردشت" بین ۷۰ تا ۹۰ درصد اعلام شده است.
آمار و ارقام حاکی از شرایط نامناسب منابع آبی کشور است و به‌نظر می‌رسد که پر بارشی امسال نیز نتوانسته چندان کمبودها را جبران کند، البته آن‌طور که وزارت نیرویی‌ها می‌گویند طبق تمهیدات در نظر گرفته شده تا پایان سال ۱۴۰۰ تنش آبی در ایران به پایان می‌رسد و برای این مهم نیز برنامه‌هایی را در نظر گرفته‌اند.
این طرح در قالب نقشه راه و برنامه مشخص به موضوعات متنوعی از جمله تأمین، ارتقای کیفیت، کاهش هدررفتآب و تأمین منابع مالی پرداخته است. علاوه‌بر این نیز، بر اساس گفته‌های رضا اردکانیان - وزیر نیرو - در لایحه بودجه سال ۱۳۹۸، چارچوب‌های اصلی این برنامه دیده شده و امیدواریم فرآیند تصویب آن در مجلس هم به خوبی پیش گرفته شود.
همچنین محمد حاج‌رسولی‌ها - مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران - نیز در همین راستا به ایسنا گفته است که برنامه‌ای را برای حل تنش آبی از سوی وزارت نیرو تبیین کرده‌ایم که در این برنامه، پارامترها و معیارهای متعددی در نظر گرفته شده است که اگر بتوان این برنامه را به درستی اجرا کرد، قطعاً بخشی از چالش‌های حوزه آب حل خواهد شد.
علاوه‌بر این حمیدرضا جانباز - مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب - با بیان این‌که کاهش بارش موجب شد که امسال بیش‌از ۳۰۰ شهر در معرض تنش آبی قرار بگیرند، به ایسنا گفت: با اقدامات صورت گرفته، توانستیم چالش‌های بسیاری را حل کنیم تا جایی که بجز تعداد کمی از استان‌ها، شاهد مشکل جدی در حوزه آب نبودیم.
وی همچنین درباره برنامه ۱۴۰۰ بدون تنش آبی اظهار کرد: بر اساس سناریوی بارش، مطابق سال جدید برنامه‌ریزی می‌کنیم تا تابستان سال ۱۳۹۸ را با کم‌ترین چالش پشت سر بگذاریم، به گونه‌ای که بهتر از امسال کارها پیش برود؛ تمام هدف این است تا سال ۱۳۹۸ را با کم‌ترین تنش آبی پشت سر بگذاریم.
جانباز با اشاره به سرمایه تخصیص یافته در این حوزه، ابراز کرد: ۱,۰۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌ای را که قرار بود دولت برای گذر از تنش آبی به بخش آب اختصاص دهد، به‌طور کامل تخصیص یافت.
برنامه مدیریت تنش آب شرب، با فرض بارندگی مشابه سال آبی گذشته و کمبود آب در تابستان سال ۱۴۰۰، در وزارت نیرو پیش‌بینی شده و برای مدیریت تنش آبی شهرها و روستاهای کشور راهکارهایی در قالب افزایش تأمین و تولید آب، ارتقای کیفی آب، افزایش توان ذخیره‌سازی آب، ارتقای مدیریت و بهره‌وری منابع تأمین، تأسیسات، شبکه‌ها و نیز مدیریت مصرف در نظر گرفته شده است.
البته این موضوع به‌معنای وضعیت مناسب منابع آبی در حال حاضر نیست، چراکه بر اساس آخرین آمار از وضعیت منابع آبی، سال گذشته حجم آب‌های سطحی کشور ۳۲ میلیارد مترمکعب بود اما امسال حجم این آب‌ها به ۲۵ میلیارد مترمکعب رسیده، یعنی حجم آب‌های سطحی کشور حدود ۳۵ درصد کاهش یافته است و این در شرایطی است که این عدد در دهه ۷۰، حدود ۸۰ میلیارد مترمکعب بوده است و این موضوع بیانگر اوضاع نابه‌سامان در این حوزه است چراکه از یک سو با کاهش آب‌های سطحی و از سوی دیگر کاهش آب‌های زیر زمینی مواجهیم.
این موضوع، اهمیت مدیریت مصرف و به‌کارگیری راهکارهای مدیریتی اصولی و درست را گوش زد می‌کند چراکه اگر بخواهیم به برنامه ۱۴۰۰ بدون تنش آبی دست یابیم، باید به مدیریت مصرف و مدیریت درست توجه ویژه‌ای کنیم.
ایران تشنه مسئول با کفایت است