به گزارش مهر، چهار سال پیش پاریس میزبان بیست‌ویکمین نشست سالیانه اعضای کنوانسیون تغییر اقلیم سازمان ملل متحد تحت عنوان COP۲۱ بود. ثمره این نشست، توافقنامه پاریس بود که بر اساس آن کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه طی اقداماتی در راستای کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای گام بردارند؛ به عقیده تدوین گران این توافقنامه اصلی ترین گاز گلخانه‌ای و عامل اصلی افزایش گرمایش کره زمین گاز کربن است؛ گازی که محصول اصلی و اجتناب ناپذیر تولید و استفاده از فرآورده‌های هیدروکربوری است. نفت و گاز به عنوان مزیت اصلی ایران در صدر تولیدکنندگان کربن است. محصولی که وجود آن برای دارندگان مزیتی بزرگ و برای قاره فقیری در حوزه انرژی همانند اروپا می‌تواند تهدید محسوب شود.
کربن، نقطه ضعف اروپایی‌ها
بهمن کریم پور، کارشناس حوزه انرژی و اقلیم شناسی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه اروپایی‌ها به دلیل فقدان منابع هیدروکربوری و همچنین در دست داشتن فناوری‌های روز، سرمایه گذاری گسترده‌ای در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیرکرده‌اند تا به این ترتیب علاوه بر خارج کردن منابع نفتی و گازی از گردانه تولید انرژی، خود را تبدیل به تنها تأمین کننده فناوری سبز کنند، گفت: اروپایی‌ها برای نیل به این هدف، مفاد توافقنامه پاریس را تدوین کردند که بر اساس آن کربن را عامل گرم شدن کره زمین معرفی کرده و از تمام کشورها خواسته‌اند تا تعهدات خود را به این کنوانسیون ارائه دهند تا علاوه بر نظارت بر اجرای آن توسط کشور مورد نظر، در صورت عدم اجرا یا تخطی از تعهدات این کنوانسیون مجاز به هر برخوردی با کشور تعهد دهنده است.
وی افزود: به نیکی مشخص است که هدف اصلی توافقنامه پاریس آسیب به انرژی کربن محور است که دقیقاً نقطه ضعف اروپایی‌ها محسوب می‌شود. در این میان کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله قطر و عربستان که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت، گاز و فرآورده‌های نفتی است، تعهدات کیفی را به این کنوانسیون ارائه دادند تا با توجه به اینکه این کنوانسیون ناظر بر اجرای تعهدات است، مسؤولیت کمی بر عهده آنها نباشد.
وقتی فئودال‌های نفتی سر خم نمی‌کنند
به گفته این کارشناس انرژی و اقلیم شناسی ایالات متحده آمریکا به عنوان بزرگترین تولیدکننده کربن دنیا، به طور کامل از این توافق خارج شد و اعلام کرد که حاضر به اجرای آن نیست چرا که در نتیجه اجرایی شدن آن علاوه بر اینکه صنعت نفت، خودروسازی، معدن و … آسیب می‌بینند، اشتغال نیز به شدت کاهش می‌یابد. روسیه نیز به نظر می‌رسد در پیوستن به این توافق تمایل چندانی ندارد و پیوستن خود به این توافق را مشروط به تصویب مجلس دومای خود کرده است.
قصه از کجا شروع شد؟
کریم پور با بیان اینکه از تابستان سال گذشته که تولید برق کشور به دلیل کاهش ذخایر سدها و خروج ۵ هزار مگاواتی تولید برق نیروگاه برقآبی کاهش قابل توجهی داشت و عده‌ای تلاش کردند که این کاهش تولید برق را به تعهدات ملی ایران در این توافقنامه ربط دهند، اظهار داشت: بررسی بندهای مختلف توافقنامه پاریس نقل محافل کارشناسی و تخصصی شد. عده‌ای موافق پیوستن به این توافقنامه و برخی دیگر نیز مخالف بودند. نقطه مشترک موافقان و مخالفان این توافقنامه به کاهش تولید کربن که مستقیماً به کاهش تولید نفت و گاز و حتی برق مربوط است، منتهی می‌شود.
وی تصریح کرد: در میان موافقان و مخالفان، وزارت امورخارجه و نفت، میل بیشتری برای پیوستن به این توافقنامه دارند و سال گذشته طی نامه‌ای خطاب به رئیس جمهوری خواهان پیوستن هرچه سریع‌تر ایران به این توافقنامه شدند. اگرچه وزارت امورخارجه تنها به جنبه بین المللی قرارداد می‌پردازد و سررشته ای از محاسبات اقتصادی و بار مالی بالغ بر ۵۲ میلیارد دلاری آن ندارد، اما تمایل وزارت نفت برای تعجیل در پیوستن به این توافقنامه قابل تأمل است چرا که بی شک وزارت نفت به عنوان مسؤول صنعت نفت و گاز ایران بیشترین هزینه را برای عملیاتی شدن هدف توافقنامه پاریس متحمل می‌شود.
کلیددار دولت دوازدهم منتقد توافقنامه پاریس؟
حسن روحانی، رئیس جمهور نیز ۲۱ آذرماه سال ۹۷ در هیأت دولت درباره پیوستن ایران به توافقنامه پاریس گفت: «مقالاتی در دنیا به خاطر عدم توسعه ما نوشته شده است و این مقالات برای خودشان نیست و ما نیز رفتیم پشت سر آن مقاله‌ها و خود را به دردسر انداختیم و آنها نیز هیچکدام مراعات نمی‌کنند.»
وی ادامه داد: «در مورد گازهای گلخانه‌ای مگر آنها مراعات می‌کنند، البته ما برای محیط زیست خودمان باید تلاش کنیم و آنچه که در دنیا مطرح می‌شود توصیه‌هایی است که باید توجه کنیم و لزومی ندارد که خط به خط آن را اجرا کنیم آیات قرآن که نیست.»
این جملات نشان می‌دهد رئیس دولت دوازدهم نیز به تبعات و تأثیرات این توافقنامه پی برده و به خیل منتقدین آن پیوسته است، البته منتقدین این توافقنامه تاکید دارند که ایران بر اساس اهداف و برنامه ریزی های خود تولید گاز کربن را کاهش می‌دهد، اما لزومی ندارد که برای اجرای برنامه‌های خود که در داخل وجود دارد، تعهدات بین المللی دهد و بار مالی ایجاد کند.
نظر شیخ الوزرا چیست؟
اما در همین رابطه بیژن زنگنه، وزیر نفت در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به سوالی درباره اینکه باوجود مخالفت رئیس جمهوری برای پیوستن به این توافقنامه علت پیگیری موجدانه این وزارتخانه با وجود بار مالی که متوجه آن است، چیست؟ گفت: چنین نیست، رئیس جمهوری تاکنون نگفته است که مخالف پیوستن ایران به توافقنامه پاریس است، از سویی دیگر توافق پاریس یک توافق بین المللی است و به نظر من از توافق بین المللی ضرر نمی‌کنیم.
