چک به عنوان یکی از ابزار‌های مهم نظام پرداخت می‌باشد و همواره نقش قابل توجهی در تسویه مبادلات خرد و کلان جامعه داشته است. بررسی وضعیت چک‌های مبادله شده و برگشت خورده می‌تواند تصویر خوبی از وضعیت کنونی اقتصاد ایران را نشان دهد. آمار چک‌های مبادله شده نشان می‌دهد که در اسفند ماه سال جاری ۸.۸ درصد از تعداد و ۹.۴ درصد از ارزش کل چک‌های مبادله شده برگشت خورده اند.
به گزارش
تابناک اقتصادی، از گذشته تا به امروز چک همواره در مبادلات اقتصادی و روزمره جایگاه ویژه‌ای را داشته است. این ابزار پرداخت سنتی به نوعی می‌تواند شاخصی برای بررسی وضعیت اقتصادی و نماد اعتماد بازار باشد بنابراین بررسی آمار مربوط به آن شاید به نوعی بتواند وضعیت حاکم بر اقتصاد کشور را بازگو کند.
آمار چک‌های مبادله شده نشان می‌دهد که در اسفند ماه ۱۳۹۷ در کل کشور بالغ بر ۷.۶ میلیون فقره چک به ارزشی بالغ بر ۱۰۳۱ هزار میلیارد ریال مبادله گردیده است که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب ۱۵.۳ درصد و ۳۹.۱ درصد رشد داشته است. در اسفند ماه ۱۳۹۷ حدود ۵۳.۲ درصد از تعداد چک‌های مبادله‌ای کل کشور در سه استان تهران، اصفهان و خراسان رضوی مبادله گردیده است. در این ماه بیشترین آمار چک‌های مورد مبادله مربوط به استان تهران می‌باشد که در این استان بالغ بر ۲.۷ میلیون فقره چک به ارزشی حدود ۵۷۰ هزار میلیارد ریال مبادله گردیده است.
مطابق با این گزارش، در اسفند ماه ۱۳۹۷ در کل کشور حدود ۶۷۱ هزار فقره چک به ارزش حدود ۹۷ هزار میلیارد ریال برگشت داده شده است که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب ۴.۶ درصد و ۱۷.۸ درصد افزایش را نشان می‌دهد. برگشت خوردن چک دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد، اما بیشترین علت برگشت چک‌ها در اسفند ماه ۱۳۹۷ کسری یا فقدان موجودی بوده است. همچنین بیشترین چک‌های برگشت خورده مربوط به استان تهران بوده و در این استان حدود ۲۱۲ هزار فقره چک به ارزشی حدود ۵۰ هزار میلیارد ریال برگشت داده شده است.
البته بررسی آمار مطلق چک‌های برگشت خورده و تغییرات این نوع چک‌ها نسبت به ماه‌های قبل نمی‌تواند آمار خوبی برای سنجش وضعیت اقتصادی کشور باشد و برای دست یافتن به تصویری واقعی از وضعیت اقتصادی کشور نیاز است تا سهم چک‌های برگشت خورده به چک‌های مبادله شده، محاسبه گردد.
آمار‌ها نشان می‌دهند که در اسفند ماه ۱۳۹۷ در کل کشور ۸.۸ درصد از کل تعداد چک‌های مبادله‌ای و ۹.۴ درصد از کل مبلغ چک‌های مبادله‌ای برگشت داده شده است. این آمار در بهمن ماه ۱۳۹۷ در کل کشور به ترتیب ۹.۷ درصد و ۱۱.۱ درصد بوده است. شایان ذکر است از فروردین ماه ۹۶ تا بهمن ماه ۹۷ که آمار چک‌ها در کشور توسط بانک مرکزی گزارش می‌شود، برای اولین بار نسبت ارزش چک‌های برگشتی به مبادله‌ای در بهمن ماه ۹۷، تک رقمی شده است.
همان گونه که ملاحظه شد سهم چک‌های برگشت خورده از چک‌های مبادله‌ای در اسفند ماه ۱۳۹۷ نسبت به ماه قبل به لحاظ تعداد و ارزش کاهش یافته که این کاهش می‌تواند بیان کننده این موضوع باشد که اندکی اوضاع اقتصادی کشور در اسفند ماه سال جاری نسبت به خرداد ماه بهتر شده است و کاسبان توانسته اند چک‌های مبادله شده بیشتری را پاس کنند. البته اشاره به این نکات ضروی است که برخی این کاهش سهم چک‌های برگشت خورده به مبادله شده را به راه اندازی سامانه صیاد و برخی دیگر به شرایط اقتصادی سال گذشته نسبت می‌دهند که این عده معتقدند به دلیل بی ثباتی قیمت مواد اولیه و محصولات در بازار، فعالان اقتصادی بیشتر سعی نموده اند که به صورت نقدی معامله کنند تا وجه معامله را به صورت چک دریافت کند. به همین خاطر تعداد چک‌های برگشتی نیز کاهش یافته است.
چک به عنوان یکی از ابزار‌های مهم نظام پرداخت می‌باشد و همواره نقش قابل توجهی در تسویه مبادلات خرد و کلان جامعه داشته است. بررسی وضعیت چک‌های مبادله شده و برگشت خورده می‌تواند تصویر خوبی از وضعیت کنونی اقتصاد ایران را نشان دهد. آمار چک‌های مبادله شده نشان می‌دهد که در اسفند ماه سال جاری ۸.۸ درصد از تعداد و ۹.۴ درصد از ارزش کل چک‌های مبادله شده برگشت خورده اند.
