فتاوای آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (قدس سره)
سؤال 1411 :دو سال پيش خدمت يكى از دوستان در يكى از اماكن مقدّسه نشسته بودم كه چند نفر وارد شدند و گفتند دستبند طلايى پيدا كرده اند و دفتر اشياى گمشده نيز تعطيل بود. و به هرحال به من سپردند. فردا به متصدى دفتر و چند نفر خدمه جريان را گفتم و بالأخره كسى سراغش نيامد. و همان شخصى كه در دفتر نزدش نشسته بودم به قدرى محتاج است كه گاهى به ده يا صد تومان نيازمند مى شود و داراى دو فرزند و يك زن است و هم اكنون در منزل پدر عيالش به سختى زندگى مى كند، آيا اجازه هست آن را از طرف صاحبش بفروشم و به ايشان بدهم؟
جواب: خود طلا را به نيت صاحب واقعى اش، به شخص مزبور به عنوان صدقه بپردازيد.
سؤال 1412 :اجناس و وسايل قيمتى كه در سرزمينهاى غيراسلامى پيدا مى شود، اگر مورد احتياج افراد مسلمان، باشد حكمش چيست؟
جواب: اگر بطور كلى از شناخت صاحبان آنها مأيوس باشند، مجازند خودشان تصرف كنند.
سؤال 1413 :اينجانب چوپان مى باشم. روزى در بيابان اشيايى قديمى شبيه به سكه به همراه دو انگشتر پيدا كردم كه بعداً معلوم شد قدمت هزار و چهارصد ساله دارند و نيروىانتظامى سكه ها را از من گرفته و ضبط كردند، آيا چنين حقى را دارند؟
جواب: اشياى يافته شده ظاهراً حكم گنج را دارد، و شرعاً متعلق به يابنده است و لازم است خمس آنرا طبق احكام خمس گنج بدهد ولى اگر مقررات جمهورى اسلامى ايجاب مى كند كه آنها را به نفع عموم و به عنوان اشياى عتيقه ضبط و نگهدارى كنند، مخالفت يابنده و ادعاى روى آنها جايز نيست.
ج2:
سؤال 980 ـ شخص فقيرى كه چيزى را پيدا كرده است، آيا مى تواند بعد از يأس از يافتن صاحب آن خودش به عنوان فقير تملك كند؟
جواب: بايد آن را به حاكم شرع يا نماينده او تحويل دهد تا حاكم شرع يا نماينده او آن را به نيت صاحبش به او صدقه بدهد، كه در اين صورت به وظيفه خود عمل كرده است.
سؤال 981 ـ شخصى يك ساعت مچى پيدا كرده و به دست بسته و با آن نماز خوانده است، آيا نمازهايش صحيح است؟
جواب: اگر به قصد تعريف و شناسايى صاحبش همراه گرفته و با آن نماز خوانده است اشكالى ندارد و نماز او صحيح است اما اگر به اين قصد و براى عمل به وظيفه شرعى نبوده مشكل است.
سؤال 982 ـ آيا جايز است لقطه و مجهول المالك را در امور خيريه و تعمير مسجد مصرف كرد؟
جواب: مصرف آنها فقط فقرا هستند، ولى اگر فقير آن را قبول كرد و مالك شد چنانچه مايل باشدمى تواند آنهارا درامور خيريه وتعمير مسجد مصرف كند.
سؤال 983 ـ اگر طفل غير بالغ چيزى پيدا كرد كه ارزش آن كمتر از يك درهم است و صاحب آن معلوم نيست، وظيفه ولى طفل چيست؟
جواب: در فرض سؤال آن را براى طفل تملك كند و بعد از بلوغ در اختيار او قرار دهد.
سؤال 984 ـ مالى كه از پيدا شدن صاحب آن مأيوس شده و بايد صدقه داده شود آيا عين آن را بايد صدقه داد؟ يا مى شود قيمت آن را بعنوان صدقه پرداخت كرد؟
جواب: بايد عين مال موجود را صدقه بدهد و اگر بخواهد بفروشد بايد با اجازه حاكم شرع باشد.
سؤال 985 ـ شخصى چند عدد كوپن پيدا كرده است كه نشانه خاصى ندارد، وظيفه اش چيست؟
جواب: آنها را به فقير غير سيد صدقه دهد.
سؤال 986 ـ اگر عين مال را براى خود برداشت و قيمت آن را صدقه داد، اگر صاحب مال پيدا شد مى تواند عين مال خود را مطالبه كند؟
جواب: بلى حق دارد مال خود را مطالبه كند.
سؤال 987 ـ در توضيح المسائل مسأله 2631 فرموده ايد: «مال گمشده كه انسان پيدا كند اگر نشانه نداشته باشد كه به واسطه آن صاحبش معلوم شود و قيمت آن كمتر از يك درهم (6/12 نخود نقره سكه دار) نباشد، احتياط واجب آن است كه از طرف صاحبش صدقه دهد.»
الف) اگر چنانچه پيدا شده، مثلاً يك عدد صد تومانى باشد، آيا اين نشانى محسوب مى شود؟
ب) قيمت يك درهم نقره به پول در زمان فعلى چه مقدار است؟
ج الف ـ يك عدد صد تومانى بودن نشانى نيست، مگر اينكه علامت يا خصوصيتى داشته باشد يا در محلّ مخصوصى پيدا شده باشد كه يابنده مطمئن شود مال شخص معينى است.
ب ـ قيمت يك درهم نقره، تابع قيمت روز است و ظاهراً در زمان فعلى (سال 1377) حدود 200 تومان مى باشد.
سؤال 988 ـ اگر قيمت پيدا شده، كمتر از يك درهم باشد و نشان نداشته باشد حكم آن چيست؟ و اگر نشان داشته باشد ولى صاحب آن معلوم نباشد و قيمت آن كمتر از يك درهم باشد، وظيفه چيست؟
جواب: اگر قيمت پيدا شده كمتر از يك درهم باشد و نشان نداشته باشد (مثل يك عدد صد تومانى) يا نشان داشته باشد ولى صاحب آن معلوم نباشد، يابنده مى تواند آن را براى خودش بردارد ولى كراهت دارد.
سؤال 1411 :دو سال پيش خدمت يكى از دوستان در يكى از اماكن مقدّسه نشسته بودم كه چند نفر وارد شدند و گفتند دستبند طلايى پيدا كرده اند و دفتر اشياى گمشده نيز تعطيل بود. و به هرحال به من سپردند. فردا به متصدى دفتر و چند نفر خدمه جريان را گفتم و بالأخره كسى سراغش نيامد. و همان شخصى كه در دفتر نزدش نشسته بودم به قدرى محتاج است كه گاهى به ده يا صد تومان نيازمند مى شود و داراى دو فرزند و يك زن است و هم اكنون در منزل پدر عيالش به سختى زندگى مى كند، آيا اجازه هست آن را از طرف صاحبش بفروشم و به ايشان بدهم؟
جواب: خود طلا را به نيت صاحب واقعى اش، به شخص مزبور به عنوان صدقه بپردازيد.
سؤال 1412 :اجناس و وسايل قيمتى كه در سرزمينهاى غيراسلامى پيدا مى شود، اگر مورد احتياج افراد مسلمان، باشد حكمش چيست؟
جواب: اگر بطور كلى از شناخت صاحبان آنها مأيوس باشند، مجازند خودشان تصرف كنند.
سؤال 1413 :اينجانب چوپان مى باشم. روزى در بيابان اشيايى قديمى شبيه به سكه به همراه دو انگشتر پيدا كردم كه بعداً معلوم شد قدمت هزار و چهارصد ساله دارند و نيروىانتظامى سكه ها را از من گرفته و ضبط كردند، آيا چنين حقى را دارند؟
جواب: اشياى يافته شده ظاهراً حكم گنج را دارد، و شرعاً متعلق به يابنده است و لازم است خمس آنرا طبق احكام خمس گنج بدهد ولى اگر مقررات جمهورى اسلامى ايجاب مى كند كه آنها را به نفع عموم و به عنوان اشياى عتيقه ضبط و نگهدارى كنند، مخالفت يابنده و ادعاى روى آنها جايز نيست.
ج2:
سؤال 980 ـ شخص فقيرى كه چيزى را پيدا كرده است، آيا مى تواند بعد از يأس از يافتن صاحب آن خودش به عنوان فقير تملك كند؟
جواب: بايد آن را به حاكم شرع يا نماينده او تحويل دهد تا حاكم شرع يا نماينده او آن را به نيت صاحبش به او صدقه بدهد، كه در اين صورت به وظيفه خود عمل كرده است.
سؤال 981 ـ شخصى يك ساعت مچى پيدا كرده و به دست بسته و با آن نماز خوانده است، آيا نمازهايش صحيح است؟
جواب: اگر به قصد تعريف و شناسايى صاحبش همراه گرفته و با آن نماز خوانده است اشكالى ندارد و نماز او صحيح است اما اگر به اين قصد و براى عمل به وظيفه شرعى نبوده مشكل است.
سؤال 982 ـ آيا جايز است لقطه و مجهول المالك را در امور خيريه و تعمير مسجد مصرف كرد؟
جواب: مصرف آنها فقط فقرا هستند، ولى اگر فقير آن را قبول كرد و مالك شد چنانچه مايل باشدمى تواند آنهارا درامور خيريه وتعمير مسجد مصرف كند.
سؤال 983 ـ اگر طفل غير بالغ چيزى پيدا كرد كه ارزش آن كمتر از يك درهم است و صاحب آن معلوم نيست، وظيفه ولى طفل چيست؟
جواب: در فرض سؤال آن را براى طفل تملك كند و بعد از بلوغ در اختيار او قرار دهد.
سؤال 984 ـ مالى كه از پيدا شدن صاحب آن مأيوس شده و بايد صدقه داده شود آيا عين آن را بايد صدقه داد؟ يا مى شود قيمت آن را بعنوان صدقه پرداخت كرد؟
جواب: بايد عين مال موجود را صدقه بدهد و اگر بخواهد بفروشد بايد با اجازه حاكم شرع باشد.
سؤال 985 ـ شخصى چند عدد كوپن پيدا كرده است كه نشانه خاصى ندارد، وظيفه اش چيست؟
جواب: آنها را به فقير غير سيد صدقه دهد.
سؤال 986 ـ اگر عين مال را براى خود برداشت و قيمت آن را صدقه داد، اگر صاحب مال پيدا شد مى تواند عين مال خود را مطالبه كند؟
جواب: بلى حق دارد مال خود را مطالبه كند.
سؤال 987 ـ در توضيح المسائل مسأله 2631 فرموده ايد: «مال گمشده كه انسان پيدا كند اگر نشانه نداشته باشد كه به واسطه آن صاحبش معلوم شود و قيمت آن كمتر از يك درهم (6/12 نخود نقره سكه دار) نباشد، احتياط واجب آن است كه از طرف صاحبش صدقه دهد.»
الف) اگر چنانچه پيدا شده، مثلاً يك عدد صد تومانى باشد، آيا اين نشانى محسوب مى شود؟
ب) قيمت يك درهم نقره به پول در زمان فعلى چه مقدار است؟
ج الف ـ يك عدد صد تومانى بودن نشانى نيست، مگر اينكه علامت يا خصوصيتى داشته باشد يا در محلّ مخصوصى پيدا شده باشد كه يابنده مطمئن شود مال شخص معينى است.
ب ـ قيمت يك درهم نقره، تابع قيمت روز است و ظاهراً در زمان فعلى (سال 1377) حدود 200 تومان مى باشد.
سؤال 988 ـ اگر قيمت پيدا شده، كمتر از يك درهم باشد و نشان نداشته باشد حكم آن چيست؟ و اگر نشان داشته باشد ولى صاحب آن معلوم نباشد و قيمت آن كمتر از يك درهم باشد، وظيفه چيست؟
جواب: اگر قيمت پيدا شده كمتر از يك درهم باشد و نشان نداشته باشد (مثل يك عدد صد تومانى) يا نشان داشته باشد ولى صاحب آن معلوم نباشد، يابنده مى تواند آن را براى خودش بردارد ولى كراهت دارد.
