تشکر و اعتذار ترامپ از ایران، پشت پرده دیدار بعضی نمایندگان با بابک زنجانی، آسمان ایران، امنترین فضا برای پروازهای عبوری، رازی که با مرگ هاتگرام و تلگرام طلایی افشا شد، چالشهای طرح جدید ترافیکی پایتخت، واگذاری ایران خودرو و سایپا تا سال ۹۹ امکانپذیر است؟ برندگان بورسی و بازندگان ارزی، پیام اروپا به ایران درباره اینستکس، استقبال از تغییرات ساختاری در دستگاه قضایی، کدام بانک زنجانی را لو داد؟ و معمای حضور امارات در یمن، از مواردی است که موضوع گزارشهای خبری روزنامههای امروز شده است.
به گزارش «تابناک»؛ روزنامههای امروز یکشنبه دوم تیرماه در حالی چاپ و منتشر شد که ماجرای سرنگونی پهپاد جاسوسی آمریکا در آسمان ایران توسط موشک هوافضای سپاه همچنان در سرخط خبرها و تحلیلهای روزنامههای امروز است و تیترها و عناوین مرتبط با آن در صفحات نخست شان برجسته شده است. اظهارات جدید و قدردانی ترامپ از ایران به خاطر هدف قرار ندادن هواپیمای دارای سرنشین آمریکا، توییتهای او درباره آمادگی بی قید و شرط او برای مذاکره با ایران و فرصت دوباره FATF به ایران از دیگر محورهای خبری روزنامههای امروز محسوب میشود.
در ادامه تعدادی از یادداشتها و سرمقالههای منتشره در روزنامههای امروز را مرور میکنیم؛
پس و پیش سقوط پهپاد جاسوسی آمریکا
جهانبخش محبی نیا در سرمقاله امروز روزنامه ابتکار با عنوان پس و پیش سقوط پهپاد جاسوسی آمریکا نوشت: خاورمیانه برای کشورهای خارج از این منطقه میدان بازی نیست، بلکه خانه ساکنان آن است، محل زندگی نیاکان آنها بوده است و در آینده هم فرزندان و نسل آتی ساکنان خاورمیانه همینجا سکونت خواهند داشت و با هر انگیزه ای کسی که از زادگاهش مهاجرت کند و فاصله ای به وجود آید، باز قبله گاهش همینجاست و فرق بین فارس، ترک، کرد و عرب و سایر نیروهای بومی آن نیست.
نکته بدیهی این است که آمریکایی ها، خاورمیانه را برای تجارت، جنگ، معامله، توسعه طلبی و زنگ تفریح می خواهند و به همین علت است که منازعه، مناقشه و جنگ برای ساکنان خاورمیانه به منزله مرگ ـ حیات و برای آمریکایی جماعت، جنبه برد-باخت دارد و طبیعی است ذات نگاه ها و ماهیت برخوردها بسیار متفاوت باشد. آمریکایی ها هرگز اجازه نمیدهند کشور آنها محل دعوا، درگیری و مرز حل مسأله باشد و یا مسائل جهانی با دعوا و درگیری در داخل کشور آنها پیوندی داشته باشد.
آنها تضادهای پایدار و غیرمقطعی را به خارج از مرزهای جغرافیای خود انتقال می دهند، گاهی در اروپا، زمانی در ویتنام، کره و جاهای دیگر درگیرند و هم اینک، جغرافیای تعیین نوبت برای بازیهای نهایی را خاورمیانه قرار داده اند و بهانه اصلی هم برای یارکشی، ایدئولوژی و انرژی لحاظ شده است. موضوعی که رهبران خاورمیانه و بخش اعظمی از مردم در وهله اول و رهبران جهان و مردم دنیا در مرحله دوم از آن غافل اند. از سوی دیگر پیش بینی های مربوط به اقتصاد جهانی امیدوارکننده نیست. سازمانها و مؤسسات معتبر جهانی در تحلیل شرایط مربوط به اقتصاد جهان، بنا بر عادت و اهمیت، آمریکای شمالی، اروپا، انگلیس، آفریقا، خاورمیانه، روسیه، چین و ژاپن را مبنای تحلیل قرار می دهند.
چالش های اساسی، چون تعیین نرخ بهره در آمریکا، برگزیت و جابجایی قدرت در آلمان، فرانسه و انگلیس در اروپا، کاهش رشد اقتصادی در چین و هند در آسیا، جنگ تجاری بین چین و آمریکا در جهان به یک ترومای سیاسی- اقتصادی، چون جنگ در خاورمیانه وابسته است تا مجموعه چالش ها و آسیب پذیری های جهان به واقعه ای تبدیل شود که شرایط زندگی را برای کل جهان سخت و دشوار کند. هرچند شروع جنگ بین این دو کشور در حال حاضر بعید به نظر میرسد، اما تجربه جهانی نشان داده است بسیاری از مواقع باعث و بانی جنگ اتفاق ساده ای بوده است. علاوه بر این جنگ ایران و آمریکا دیگر جنگ دو کشور نیست؛ بلکه بازیگران زیادی به درون دعوا کشیده خواهند شد که مسائل کلان جهانی را تحت تاثیر قرار خواهد داد، با این اوصاف درنگ جایز نیست.
چرا FATF مجددا به ایران مهلت داد؟
روزنامه آفتاب یزد در گزارشی با عنوان چرا FATF مجددا به ایران مهلت داد؟ ضمن تحلیل تمدید تعلیق ورود ایران به لیست سیاه FATF نوشت: (FATF) در حالی یک بار دیگر مهلت ایران را برای پیوستن به گروه اقدام تمدید کرد که در فرصت ۴ ماه نخستی که به ایران داده بود هیچ تغییری در روند بررسی دو لایحه پالرمو و CFT ایجاد نشده بود و هنوز هم تصمیم مجمع در رابطه با سرنوشت دو لایحه مهم مذکور مشخص نیست. اما با این همه، گروه اقدام، تعلیق ایران از لیست سیاه را تمدید کرد در حالی که میتوانست تمدید نکند و حلقه تحریم را علیه ایران تنگتر سازد. از این روی، پرسشی که به میان میآید این است که چرا گروه اقدام تعلیق ایران را از لیست سیاه برای سه ماه دیگر تمدید کرد؟ از سویی، مخالفان الحاق ایران به «FATF» معتقدند که گروه ویژه اقدام به ایران نیاز دارد تا از طریق الحاق تهران به لوایح چهارگانه مراودات مالی ایران را رصد کند.
علی بیگدلی تحلیلگر و استاد دانشگاه درباره علت تمدید مهلت ایران در «FATF» و استدلال مخالفان مبنی بر نیاز گروه اقدام به ایران به آفتابیزد گفت: اتحادیه اروپا درصدد است تا با تمدید مهلت ایران از تعلیق لیست سیاه، روزنه های امید را باز بگذارد. زیرا این اتحادیه از این مهم به خوبی آگاه است که با محصور کردن ایران، راه نفوذ این اتحادیه در کشورمان بسته میشود.
او افزود: با وجود اختلافات موجود میان اتحادیه اروپا و آمریکا، بازهم این اتحادیه تلاش میکند تهران را در برجام نگاه دارد تا آنجا که سفر سه وزیرخارجه بریتانیا، فرانسه و آلمان طی روزهای آتی به تهران، به خوبی این مهم را اثبات میکند. این تحلیلگر مسائل بین الملل ادامه داد: عدم الحاق ایران به «FATF» هم تبعات بسیار زیادی برای کشورمان دارد. اما برداشت برخی از مقامات ایران به ویژه در مجمع تشخیص برای عدم تصویب پالرمو و «سی. اف. تی» یک برداشت داخلی بوده و به هیچ وجه با شرایط خارجی «FATF» متناسب نیست. بیگدلی اظهار کرد: دیدگاه اتحادیه اروپا بر این است که در صورت عدم الحاق ایران به لوایح چهارگانه، دیگر هیچ روابط بانکی میان ایران و جهان به وجود نخواهد آمد؛ بنابراین اتحادیه اروپا همچنان به دنبال این مهم است که اینستکس را اجرا کند و از این طریق جلوی ایران در کاهش تعهداتش را بگیرد و در نهایت تهران را به تعهداتش بازگرداند. او اذعان کرد: عدم تصویب «FATF» به مفهوم از دست دادن اروپاست. از این رو، نباید اتحادیه اروپا را از دست داد. از دست دادن اروپا منجر میشود که ایران تحت فشار خردکنندهای قرار بگیرد. به هر روی، آمدن سه وزیر به کشور طی روزهای آتی و اجرای اینستکس منجر به ایجاد تضمین اراده ایران در تصویب «FATF» و نیز برخی دیگر از مسائل میشود. بیگدلی در پایان گفت: اگر اتحادیه اروپا خواهان پیوستن ایران به لوایح چهارگانه است به دلیل تمایل این کشور برای حفظ ارتباط است. از سویی الحاق ایران به «FATF» از مسدود شدن شبکههای بانکی جلوگیری میکند و عدم الحاق، باب نقل و انتقالات بانکی و مالی را میبندد.
مرتضی مکی تحلیلگر و استاد دانشگاه درباره علت تمدید مهلت ایران در «FATF» و استدلال مخالفان مبنی بر نیاز گروه اقدام به ایران گفت: گروه اقدام تلاش میکند که با تمدید تعلیق ایران از لیست سیاه به تهران فرصت بیشتری برای بررسی دقیقتر بدهد و از هرگونه تصمیمات سیاسی در این خصوص جلوگیری به عمل آورد. او افزود: عدم تمدید، فضا را علیه ایران متشنج میکرد. با توجه به تشدید درگیری میان ایران و آمریکا، عدم تمدید «FATF» میتوانست بحران در منطقه را تشدید کند. او ادامه داد: عضویت در نهادهای بینالمللی، جهان را به سمتی پیش میبرد که این کشورها بتوانند از بسیاری از امکانات و فوائد عضویت در آن بهرهمند شوند. مزایای این نهادها نسبت به معایب شان بسیار بیشتر است.
مکی اظهار کرد: ایران عضو بسیاری از نهادهای فنی، اقتصادی و مالی جهان است و قطعا ورود ایران به طور مثال به آژانس بین المللی انرژی اتمی محدودیتهایی برای ایران ایجاد میکند، اما الحاق ایران به این نهادها به افزایش اعتبار تهران در نزد جامعه جهانی میانجامد. عضویت ایران به «FATF» را باید در این چارچوب نگاه کرد. او تاکید کرد: به طور قطع همانطور که مخالفان میگویند محدودیتهایی برای ایران خواهد داشت، اما از سویی نیز تسهیلاتی هم در مراودات بانکی ایران ایجاد خواهد کرد. با این همه باید این لوایح را در یک فضای آرام و به دور از فضای سیاسی مورد توجه قرار داد. مکی در پایان گفت: اگرچه ممکن است الحاق ایران به این لوایح اندکی محدودیت برای کشور ایجاد کند، اما مخالفان باید تبعات عدم الحاق را مورد توجه قرار دهند. به هر روی، بررسی این لوایح نیاز به هزینه و فایده کردن دارد و باید دید که کدام یک به نفع منافع ملی کشور است. با محاسبه بیشتر باید به مسئله عضویت ایران در «FATF» نگاه کرد.
هزینه تست قدرت و مقاومت ایران چقدر سنگین است؟
عباس حاجی نجاری در سرمقاله امروز روزنامه جوان با عنوان مقاومت فعال ضمن تحلیل حادثه سرنگونی پهپاد جاسوسی آمریکا توسط موشک سوم خرداد پیامهای این حادثه تشریح کرد و نوشت؛
۱- واکنش قدرتمندانه سیستم پدافندی نظام جمهوری اسلامی ایران به این تجاوز آشکار نشان داد که روند واکنش ایران نسبت به هرگونه تجاوز حتی اگر «سهوی» هم باشد تفاوت کرده و امریکاییها و متحدانش باید بدانند که برخلاف گذشته دیگر درمقابل اینگونه تجاوزها اغماض نخواهد شد و ایران در دفاع از منافع سرزمینی خود اندک مسامحهای را نخواهد داشت.
۲- قدرت و توان سیستمهای دفاعی ایران و آنهم متکی بر تولیدات سیستمهای دفاعی ایرانی «پدافند سوم خرداد» عملاً قابلیتهای ایران را اثبات کرد. چیزی که فارغ از تصور دشمنان و حتی برآورد کشورهای دوست ایران بود. این درحالی است که به باور ایجاد شده برای فرماندهان نظامی امریکا گلوبالهاوک نه قابل ردیابی است و نه قابل هدف قرار دادن.
۳- واکنشهای شتابزده و متناقض ترامپ نسبت به این حادثه که ابتدا ایران را متهم کرد و سپس بعد از اعلام مستندات ایران درمورد تجاوز قطعی پهپاد امریکایی به آبهای ایران اشتباه کاربران امریکایی را پذیرفت، عملاً سردرگمی و انفعال نظام تصمیمسازی و تصمیمگیری امریکا را نشان داد، این امر اگرچه خود نوعی تهدید جدید محاسبه میشود، اما نشانگر افول و سردرگمی دستگاه محاسباتی امریکاست که زمانی به لحاظ سختافزاری و نرمافزاری در جهان زبانزد بود و این نشاندهنده این است که «جریان مقاومت» حتی فراتر از بلوکهای دیگر قدرت جهان توانسته است، نظام امریکا را با چالش و بحران مواجه کند.
۴- واکنش قدرتمندانه ایران که نماد «مقاومت فعال» است، نشان داد که سیاستهای انتخاب شده توسط تیم افراطی حاکم بر کاخ سفید، مبنی بر اینکه با تصاعد بحران و بزرگنمایی تهدید قادرند سیاستهای فشار حداکثری کاخ سفید را به نتیجه برسانند توهمی بیش نیست. همانگونه که در عرصه دیپلماسی و پیگیری حقوق ایران در عرصه برجام، روند عمل دستگاههای اجرایی پس از بیانیه شورای عالی امنیت ملی تغییر کرده است. در عرصه دفاعی و امنیتی نیز شرایط تغییر کرده و اگر تاکنون ایران نسبت به تجاوزهای هواپیماها و یا قایقها و ناوهای امریکایی غمض عین داشت، بعد از این شرایط تغییر خواهد کرد.
۵- فروپاشی بورس کشورهای حاشیه خلیجفارس پس از این حادثه نشاندهنده این است که اقتصاد این شیخنشینها نیز اعتماد به امریکاییها و توان آنها در حفظ امنیت انرژی در منطقه را، از دست دادهاند، این روند البته باید درسی برای سیاسیون این کشورها باشد که اینگونه اعتبار سیاسی و سرنوشت خود را با قدرت پوشالی امریکا پیوند نزده و پایگاههای خود را جولانگاه سختافزارهای امریکایی نسازند و این نکته را به خاطر بسپارند که هیچ اقدام، حمایت و بسترسازی آنها برای حضور متجاوزان امریکا از دید تیزبین نیروهای دفاعی و امنیتی ایران مغفول نخواهد بود و بعدها باید حساب آن را پس بدهند.
۶- قبل از این حادثه، روزنامه واشنگتن پست تصویر درستی از ایران در دوران «مقاومت فعال» با استناد به آنچه در دیدار رهبر معظم انقلاب با نخستوزیر ژاپن اتفاق افتاد، ارائه داد. این روزنامه معتبر امریکا در پی این دیدار نوشت که صدای رهبر ایران را نمیتوانستیم شفافتر از روز پنج شنبه و مخالفت وی با میانجیگری آبه بشنویم. در صدای رهبر ایران میتوان بازتاب این جمله آیتالله خمینی را شنید که گفت: «امریکا هیچ غلطی نمیتواند بکند.» این روزنامه سپس نتیجهگیری میکند که «اعتماد به نفس ایران به خود، موضوعی است که هرگونه تقابل را بسیار خطرناکتر میکند» و اکنون جهان شاهد خواهد بود که پیشبینی این روزنامه امریکا درست بود. در اولین گام «مقاومت فعال» نیروهای ایرانی، این تمامیت هیبت، سیستم نظامی امریکا بود که فرو ریخت، امید است این حادثه درسی برای عبرتگیری تندروهای کاخ سفید باشد، تا تسلیم حقانیت مردم ایران شوند. بدانند که هزینه تست ابعاد دیگر «مقاومت فعال» ایران سنگینتر است. این حادثه و دیگر اتفاقات ماههای اخیر باید نقطه پایانی بر سیاستهای اشتباه سالهای اخیر کاخ سفید باشد که تصور میکرد با «فشار حداکثری» قادر به تسلیم مردم ایران است.