تحریم محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان توسط آمریکا واکنش های زیادی را از سوی مقامات خارجی، رسانه های جهانی و ناظران بین المللی به همراه داشت.
به گزارش «تابناک»؛ بامداد پنجشنبه (به وقت تهران)، وزارت خزانهداری آمریکا، نام «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران را در فهرست افراد تحریم شده این کشور قرار داد؛ بنابراین، قرار گرفتن نام افراد در این فهرست، داراییهای احتمالی آنها در آمریکا را مسدود کرده و اتباع آمریکا را از داد و ستد مالی با آنها منع میکند.
واکنش مقامات و دولت های خارجی
سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری خلق چین به تحریم وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران توسط آمریکا واکنش نشان داد و گفت: موضع چین در این مورد خیلی مشخص و واضح است ما مخالف تحریم های یکجانبه آمریکا علیه تهران و تحریم وزیر خارجه ایران هستیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه چین تنها راه حل مشکلات را مذاکره و گفتوگو عنوان کرد و گفت: امیدوارم آمریکا با گفت و گو و مذاکره مشکل خود را با ایران حل و فصل کند.
مذاکرهکننده ارشد آمریکا در توافق هستهای با ایران تحریم وزیر امور خارجه کشورمان را نشاندهنده افزایش بحران دیپلماتیک در دولت آمریکا دانست.
وندی شرمن اقدام وزارت خزانهداری آمریکا را در تحریم محمدجواد ظریف، در تناقض با اعلام معافیت نود روزه از تحریمهای هستهای ایران عنوان کرد.
وی افزود: از سویی دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا دم از مذاکره بدون پیششرط با ایران میزند و از سوی دیگر وزیر امور خارجه این کشور را تحریم میکند. این دو موضوع در تناقض با یکدیگر هستند.
مذاکرهکننده ارشد آمریکا در توافق هستهای با ایران در دولت باراک اوباما تصریح کرد: اقدام دولت آمریکا در اعمال تحریم علیه ظریف، هدف آنها را برای مذاکره بدون پیششرط با ایران دچار چالش میکند و موجب افزایش خطر میشود.
محمد علی الحوثی، رئیس شورای عالی انقلاب یمن در واکنش به تحریم های آمریکا علیه محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: اعلام تحریم های آمریکا علیه وزیر امور خارجه ایران، نشانه ضعف و ذلت سیاسی آمریکاست و ما به نوبه خود این اقدام را محکوم می کنیم.
الحوثی افزود: این تحریم ها هر ایرانی را هشیار می سازد و باعث خواهد شد، پیش از هرگونه استقبال از (مذاکره) آمریکا، در محاسبات خود تجدید نظر کند.
وی ادامه داد: من به جناب آقای ظریف می گویم: از تحریم حزب الله، سید عبدالملک الحوثی و سایرین به اهداف مورد نظر خود دست نیافتند و مکر و حیله آنان به شما نیز ضرری نخواهد رساند.
«کریس مورفی»، سناتور ایالت کنتیکت در کنگره آمریکا نیز در واکنش به اقدام اخیر وزارت خزانهداری آمریکا نوشت: اگر موضع ما واقعا این است که میخواهیم با ایران مذاکره کنیم، آنگاه شاید نباید مذاکرهکننده ارشد آن کشور را تحریم کنیم. خود دانید.
«ریچارد نفیو»، عضو هیأت آمریکا در مذاکرات هستهای با انتشار پیامی در حساب توئیتر خود به اعمال تحریمهای جدید واشنگتن علیه محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران واکنش نشان داد.
او در این پیام توئیتری نوشت: «قرار دادن نام ظریف [در فهرست تحریمها] یکی از مسخرهترین اقداماتی است که من دیدهام این دولت [دولت ترامپ] اتخاذ کرده است. این موضوع به صورت معناداری بر دیپلماسی ظریف تاثیر نخواهد داشت، احتمالا فریز دارایی یا عوارض برای وی نتیجه چندانی نخواهد داشت و دیگر سران جهان را آزار خواهد داد.»
«تریتا پارسی» رئیس سابق نیاک (شورای ملی ایرانیان آمریکا) نیز در پیامی توئیتری اعلام کرد: بعد از تصمیم نامعقول ترامپ درباره تحریم ظریف، امیدوارم دیگر رسانهها از پرسیدن این پرسش که چرا ایران با ترامپ مذاکره نمیکند، دست بردارند. تیم ترامپ با اقداماتش نشان میدهد به دنبال دیپلماسی نیست. ایران این موضوع را تشخیص داده است و به درستی با پیشنهادهای غیرواقعی مذاکره برخورد میکند.
«باربارا اسلاوین» مدیر پروژه ایران در شورای آتلانتیک در واکنش به تحریم وزیر خارجه ایران یادآوری کرد، چرا آمریکا محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان را تحریم نمیکند که مستقیم دستور قتل صادر میکند.
اسلاوین در پیامی توییتری نوشت: پس این طور، ما MBS (محمد بن سلمان) را تحریم نمیکنیم که شخصاً دستور قتل جمال خاشقجی را صادر کرد، اما ظریف را تحریم میکنیم که با گفتوگو برجام را رقم زد. دولت ترامپ در هر زمینهای ورشکسته شده است.
«رابرت هانتر» دیپلمات پیشین آمریکا که با ریاست جمهوری ترامپ از مشاورت وزارت خارجه این کشور حذف شد، روز پنجشنبه در گفت وگوی اختصاصی با ایرنا این مطلب را در پاسخ به چرایی تحریم محمد جواد ظریف توسط واشنگتن مطرح کرد.
وی با اشاره به ادعای مقام های آمریکا که گفته اند ظریف «تصمیم گیر» نیست، تصریح کرد: اگر واقعا از نظر دولت ترامپ، آقای ظریف فردی بدون اختیارات است و نماینده قدرت اصلی در ایران نیست، پس چرا او را تحریم کردند؟ این کاری بی معناست.
«جارت بلانک»، هماهنگ کننده سابق اجرای توافقنامه هسته ای ایران در وزارت خارجه آمریکا ضمن انتقاد از برخی افراد دولت ترامپ برای تحریم ظریف از سوی واشنگتن، آنان را احمق، دروغگو و خطرناک نامید.
جارت بلانک در توئیتی افزود: درباره اینکه گفته می شود، ایالات متحده می خواهد "با کسی که تصمیم گیرنده اصلی است تماس برقرار کند" شما در واقع به یک نماینده مطمئن نیاز دارید، نه تصمیم گیرنده.
به گفته وی، برخی افراد در دولت ترامپ احمق هستند، برخی دروغگو، برخی هر دو و بسیاری از آنان خطرناک هستند.
داین فاینستاین نماینده دموکرات مجلس آمریکا از کالیفرنیا به فاکس نیوز گفت تحریم ظریف اشتباه است.
عضو کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان گفت: من ظریف را پانزده سال میشناسم. ما عقاید متفاوتی داریم. او یک دیپلمات است. ترامپ گفته است، از برجام بیرون آمدیم تا ایران را وادار به بازگشت به میز مذاکره کنیم اما تحریم ظریف این کار را دشوار میکند.
به گفته وی، این کار ما را به صلح نزدیکتر نمیکند و بلکه تنش را بالاتر میبرد.
رسانه های بین المللی
خبرنگار نیویورکتایمز درباره تحریم ظریف به نقل از یک دیپلمات ارشد اروپایی نوشت: دولت ترامپ در زمینه ایران هیچ کارشناس خبرهای در کنار خود ندارد که در سیاستگذاریها کمککننده باشد. سیاست (آمریکا) با ایدئولوژی پیش میرود نه دانش و اطلاعات.
رادیو بین المللی چین در مطلبی تحلیلی به موضوع تحریم «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران توسط آمریکا پرداخته و از این موضوع به عنوان «مکر و حیله ای جدید» یاد کرده است.
در این گزارش آمده است، تحریم این بار آمریکا حیله و مکر جدیدی علیه محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران است دلیل آمریکا این است که ظریف به نمایندگی یا از طرف رهبر جمهوری اسلامی عمل میکند و یا مستقیم یا غیرمستقیم برای رهبر ایران کار میکند.
طبق بیانیه وزارت خزانه داری آمریکا، دارایی ظریف در خاک آمریکا ضبط می شود، شهروندان آمریکا نیز اجازه معامله با او را ندارند و ارگان های بانکی خارجی که با اهداف تحریم شده معامله کنند نیز تحریم می شوند.
این گزارش می گوید، هرچند آمریکا پیشتر نیز مدعی شده بود وزیر امور خارجه ایران را تحریم خواهد کرد، با توجه به عواقب خطرناک چنین رویدادی، آمریکا تاکنون تهدیدش را عملی نکرده بود رویداد امروز ثابت کرد، چنین قضاوتی فکری ساده است باید اعتراف کرد که می توانیم از زاویه راهبردی، آمریکا را تحقیر کنیم، اما از لحاظ تاکتیکی باید بسیار به آن توجه کنیم، هرگونه دست کم گرفتن آن خطاست شیوه های تحریم آمریکا خارج از اندیشه است، چیزی نیست که او تحریم نکند.
به نوشته گاردین کانال اصلی دیپلماسی میان ایران و غرب تحریم شد و پمپئو به صراحت نوشت، پشت ظریف آیت الله خامنهای قرار دارد که سیاستهای او را در منطقه و جهان اعلام میکند.
سیانان نیز نوشت: بعد از یک هفته بگومگوی توئیتری، وزیر خارجه ایران تحریم شد.
سیانان به نقل از مقامات آگاه در دولت ترامپ نوشت، دلیل اصلی تحریم این است که ظریف حرف های رهبر ایران را میگوید و به همین دلیل امروز ترامپ تصمیم گرفت که «کافی، کافی است» {مدارا بس است}.
کاربران در فضای مجازی
بخشی از محتوای تولید شده در این ارتباط به واکاوی دلایل اقدام آمریکا در تحریم ظریف اختصاص داشت. اغلب کاربران به تقبیح اقدام آمریکا پرداختند و تحریم ظریف از سوی آمریکا را به مثابه مبارزه واشنگتن با «دیپلماسی» و بستن راه هر گونه تعامل میان دو کشور ارزیابی کردند.
گروهی تأثیرگذاری ظریف بر جامعه آمریکا و واهمه واشنگتن از اثربخش بودن دیپلماسی عقلانیت محور وزیر خارجه کشورمان را در زمره دلایل این اقدام خزانه داری آمریکا برشمرده اند. «آذر منصوری» فعال سیاسی اصلاح طلب در صفحه خود آورد: «دولت امریکا با تحریم ظریف، عملا نشان داد در برابر قدرت زبان منطق و استدلال او کم آورده است.»
در توییتی دیگر می خوانیم: «چیزی نمانده تا دولت آمریکا منطق و استدلال را هم تحریم کند. آنها چندی پیش نشان دادند که از اقتدار نظامی کشورمان می ترسند و امروز رسماً اعتراف کردند که از قدرت بیان و استدلالمان هم وحشت دارند. در هیچ زمانی از تاریخ، آمریکا به این درجه از استیصال و درماندگی نرسیده بود.»
گفت و گوهای متعدد ظریف با رسانه ای آمریکایی و تأثیرگذاری او بر جامعه آمریکایی هم از دلایلی است که کاربران مطرح کرده اند.
«سیدعباس موسوی» سخنگوی وازرت امور خارجه از «تناقض های آمریکایی» در دلیل تراشی برای تحریم ظریف گفت و آورد: «اوج تناقض و حماقت رهبران آمریکا آنجاست که بارها دکتر ظریف را در سیاست ایران کاره ای نمی دانند اما با نابخردی محض دست به تحریم او می زنند! آمریکایی ها از منطق دکتر ظریف و هنر مذاکراتی او به شدت واهمه دارند.»
«اسحاق جهانگیری» معاون اول رئیس جمهوری در صفحه خود چنین نگاشت: «#تحریم وزیر امور خارجه ایران از سوی دولت ترامپ نشانه جدیدی از بی منطقی، درماندگی و ماجراجویی یک قدرت زورگوست. دکتر ظریف نماد و نماینده توانای دیپلماسی مقبول و قانونمند ایرانی است.»
برخی دیگر از کاربران اما تحریم ظریف را در تبعیت او از رهبر انقلاب و حرکت در چارچوب نظام جستجو کرده اند.
تعدادی دیگر، تحریم ظریف را نشانه ای از «اثربخشی سیاست مقاومت مردم در برابر تحریم ها» دانسته اند. به نوشته یک کاربر، «اینکه بعد از ۱۵ ماه تحریم فلج کننده به قول آمریکا، رسیده اند به تحریم ظریف، جدای از اینکه نشان می دهد چطور یک دیپلمات کارکشته ایرانی کاخ سفید را به هم ریخته، بیانگر این است که کفگیر فشارهایشان واقعا به ته دیگ خورده و ایستادگی ملت ایران جواب داده است.»
در برابر، مخالفانِ جمهوری اسلامی ظریف را «توجیه گر» سیاست نظام خوانده اند و دلیل تحریم او را در این گزاره جسته اند. این گروه و بر همین مبنا از تحریم ظریف حمایت کرده اند. در توییتی تحریم ظریف را «نشانگر تصحیح نگاه جامعه جهانی به تقسیم کار در جمهوری اسلامی» دانسته و ادعا شده «دوگانه میانهرو/تندرو در اصول اساسی نظام جمهوری اسلامی گزاره ای کاذب است.»
در همین ارتباط برخی کاربران خواهان تحریمِ بیشترِ مسئولان ایرانی به ویژه فرزندان آنان در آمریکا شده اند.
لزوم حمایت از ظریف
توییت های حمایتی از ظریف با محتوای هم افزایی، دعوت به پشتیبانی ملی از او و بیان ضرورت های آن هم فراوانی بسیاری داشت.
از دید کاربران حمایت تمام قد از ظریف پاسخی روشن به تحریم کنندگان آمریکایی اوست. برخی کاربران خواهان راه انداختن موج توییتری برای ترند کردن هشتگ «#ظریف» در توییتر شدند.
در این میان گروهی هم از موج انتقادات تندروهای داخلی به ظریف و همصدایی آنها با گروه های تندروی آمریکایی ابراز تاسف کردند. کاربری آورد: «شش سال در همه مجامع سیاست ایران را فریاد زد، آمریکا تحریمش میکند، تندروهای داخلی هم سنگ تمام میگذارند که دست آمریکا خالی نباشد.»
این در حالی است که برخی منتقدان همچنان به بهانه تحریم وزیر امور خارجه، به ظریف و تیم روحانی که سال هاست راهبرد تعامل و دیپلماسی را پیش برده اند، تاخته و دولت را به خاطر آنچه «بی اثر بودن سیاست هایش» و «نشنیدن توصیه های دلسوزان» می خوانند، سرزنش می کنند.
پیامدهای تحریم سکاندار دیپلماسی
واکاوی پیامدهای تحریم ظریف، بخشی دیگر از محتوای تولید شده در این ارتباط بود. برخی نتیجه این تحریم را نه منزوی تر شدن ایران، بلکه بیش از پیش خدشه دار شدن اعتبارِ آمریکا در عرصه بین المللی عنوان کرده اند.
از دید کاربران، این اقدام، کفه ترازوی اعتبار ایران را در عرصه جهانی سنگین تر می کند. «محمود واعظی» رئیس دفتر رئیس جمهوری در صفحه خود نوشت: «تحریم ظریف جز رسوایی عاید آمریکاییها نمیکند. ظریف معمار دیپلماسی، صدای رسای حقانیت ایرانیان و نماد استقبال افکار عمومی دنیا از منطق ایرانی است. منطق با تحریم از کار نمیافتد، بلکه کاراتر و موجب عزت و اقتدار بیشتر او میشود.»
برخی این تحریم را «سند ترس و درماندگی آمریکا در برابر منطق و توان گفت و گوی ظریف» دانستند و به تأمین منافع موردنظر آمریکا به موجب این اقدام تردید کردند. در پستی می خوانیم: «همان طور که از تحدید ظریف نتیجه نگرفتند، تحریم ظریف هم برایشان حاصلی نخواهد داشت.»
گروهی این اقدام آمریکا را بی اثر و عقیم دانستند که تنها به عنوان اقدامی نمادین برای افزایش فشار به ایران در چارچوب فشار حداکثری اتخاذ شده است. تعدادی از کاربران خواهان مقابله به مثل در تحریم مقام های آمریکایی از سوی ایران شده اند.