رمزگشایی از پرواز دلار‌های ایرانی از چهارراه استانبول به مقصد سرمایه‌گذاری در ترکیه

طبق آمار اعلام شده ایرانیان در سال 2019 حدود 970 شرکت جدید در ترکیه به ثبت رسانده اند. همچنین در سال 2019 حدود 5500 مسکن در ترکیه توسط ایرانیان خریداری شده است. این فعالیت های اقتصادی ایرانیان در خاک ترکیه موجب شده است تا سرمایه هایی از ایران خارج شده و به سمت ترکیه روانه شود. طبق برآوردهای انجام شده تنها در سال 2019 حداقل 1.3 میلیارد دلار توسط ایرانیان برای خرید خانه در ترکیه پرداخت شده است!

به گزارش تابناک اقتصادی، سیدجلال ابراهیمی مدیر مرکز مطالعات و پژوهش ایران طی مصاحبه ای گفت: براساس آمارهای ثبت شده، ایرانی‌ها جزو اصلی‌ترین سرمایه‌گذاران وارد شده به ترکیه در سال ۲۰۱۹ هستند. در این سال حدودا ۱۲ هزار و ۶۰۰ شرکت جدید خارجی در ترکیه به ثبت رسیده که حدود یک دوازدهم آن مربوط به ایرانی‌ها می‌شود. وی افزود: سرمایه‌گذاران ایرانی در سال ۲۰۱۹ حدود ۹۷۰ شرکت جدید در ترکیه ثبت کردند.

این اظهارات در حالی است که آمارهای مرکز آمار ترکیه نیز نشان می دهد که ایرانی‌ها در سال 2019 نزدیک به ۵۵۰۰ خانه در ترکیه خریداری کرده اند و بعد از عراقی‌ها دومین خریداران بزرگ مسکن در ترکیه بوده اند؛ این رقم نسبت به سال ۲۰۱۸ نزدیک به ۵۰ درصد افزایش داشته است.

از آنجا که آمار بالا به خوبی بیانگر خروج سرمایه از کشور به سمت ترکیه می باشد، حالا این پرسش مطرح است که چرا ایرانیان در سال گذشته میلادی تمایل بیشتری به خرید خانه در ترکیه و ثبت شرکت در این کشور داشته اند؟

شاید دو دلیل عمده باعث شده است تا ایرانیان سرمایه های خود را به سمت کشور ترکیه سوق دهند که در ادامه به این دو دلیل اشاره خواهد شد.

• آسان تر شدن اخذ حق شهروندی ترکیه، شیب خروج سرمایه را تندتر کرد

یکی از دلایل مهم خروج سرمایه ها از ایران و حرکت آن ها به سمت ترکیه آسانتر شدن اخذ حق شهروندی ترکیه در مقایسه با گذشته است. در اواخر شهریور ماه سال گذشته بود که روزنامه هاریات دیلی ترکیه اعلام کرد رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه اخذ حق شهروندی ترکیه را آسانتر از گذشته کرده است.

بر اساس جدول زیر تا پیش از وضع قانون جدید، میزان سرمایه گذاری برای دریافت شهروندی ترکیه برای خارجی ها دو میلیون دلار بود که این رقم به ۵۰۰ هزار دلار کاهش پیدا کرد. همچنین متقاضیان تا پیش از این باید خانه‌ هایی به ارزش حداقل یک میلیون دلار می ‌خریدند تا بتوانند شهروندی ترکیه را کسب کنند که این رقم به یک چهارم یعنی ۲۵۰ هزار دلار کاهش پیدا کرد.

به علاوه به موجب قانون جدید، سپرده گذاری از حداقل ۳ میلیون دلار به ۵۰۰ هزار دلار در بانک های ترکیه ای برای خارجی ها کاهش پیدا کرد. همچنین اعلام شد که آن دسته از خارجی هایی که اقدام به ایجاد حداقل ۵۰ شغل کنند می توانند پاسپورت ترکیه ای را دریافت کنند. پیش از این باید حداقل ۱۰۰ فرصت شغلی توسط خارجی ها برای دریافت شهروندی ترکیه ایجاد می شد.

• راه اندازی یک کسب و کار در ترکیه راحت تر از ایران است

همچنین بررسی گزارش های انجام (سهولت) فضای کسب و کار بانک جهانی نشان می دهد که همواره فضای کسب و کار ترکیه از ایران بهتر بوده است و راه اندازی یک کسب و کار و ادامه آن در ترکیه بسیار بهتر از ایران بوده است.

گزارش سهولت (انجام) کسب و کار 2020، هفدهمین و آخرین گزارش از سلسله گزارش های بانک جهانی است که در آن این نهاد بین المللی، 190 کشور جهان را بر اساس 11 حوزه قوانین مربوط به کسب و کار مورد بررسی قرار داده اما برای محاسبه نمره کل سهولت کسب و کار کشورها تنها از ده شاخص ابتدایی استفاده کرده است.

این یازده شاخص عبارتند از:‌

1. «شروع کسب ‌و کار»
2. «دریافت‌ مجوزهای ساخت»
3. «دریافت برق»
4. «ثبت مالکیت»
5. «دریافت اعتبار»
6. «حمایت از سرمایه ‌گذاران خرد»
7. «پرداخت مالیات»
8. «تجارت فرامرزی»
9. «اجرای قراردادها»
10. «حل ‌و فصل ورشکستگی» 
11. «مقررات بازار کار»

در این گزارشِ بانک جهانی که در آن 190 کشور دنیا حضور دارند، ایران در شاخص کلی سهولت کسب و کار با کسب نمره 58.5 از صد نمره در جایگاه 127 ایستاده است. این در حالی است که کشور ترکیه با کسب نمره 76.8 در جایگاه 33 دنیا قرار گرفته است.

این اعداد و رتبه ها نشان می دهند که در ایران قوانین و مقررات مربوط به انجام یک کسب و کار سخت تر و پیچیده تر از ترکیه است.

همچنین برای درک بهتر فاصله ایران و ترکیه در محیط کسب و کار به بررسی وضعیت ایران در زیرشاخص "شروع یک کسب و کار" در دو کشور نیز می پردازیم.

در ایران یک فعال اقتصادی مرد، باید برای راه اندازی یک کسب و کار 10 فرآیند را به مدت 72 روز طی کند و به میزان 1.1 درصد از درآمد سرانه خود را برای این کار هزینه نماید.

این در حالی است که یک فعال اقتصادی مرد برای راه اندازی یک کسب و کار در ترکیه تنها نیاز دارد تا 7 مرحله را در 7 روز طی کند و 6 درصد از سرانه خود را برای این منظور هزینه نماید.

با توجه به این نتایج راه اندازی یک کسب و کار یا شرکت در ترکیه بسیار سهل تر از ایران است.

ایران در شاخص سهولت راه اندازی یک کسب و کار در بین 190 کشور دنیا در رتبه 178م قرار گرفته است و تنها راه اندازی کسب و کار در 12 کشور سخت تر از ایران است.

در سال 2019 چقدر سرمایه از ایران به ترکیه جهت خرید مسکن روانه شده است؟

هر چند که نمی توان به صورت دقیق اعلام کرد که چقدر سرمایه از ایران به سمت ترکیه جهت خرید مسکن روانه شده است اما می توان با در نظر گرفتن فرضیاتی برآورد حداقلی در این زمینه داشت.

از آنجا که طبق آمار در سال 2019 حدود 5500 خانه در ترکیه توسط ایرانیان خریداری شده است و به فرض اینکه تمام ایرانیانی که در ترکیه خانه خریداری کرده اند، با هدف اخذ حق شهروندی ترکیه این کار را انجام داده باشند، بنابراین می توان با در نظر گرفتن این موضوع که حداقل ارزش خانه خریداری شده برای اخذ شهروندی ترکیه باید 250 هزار دلار باشد، گفت که حداقل یک میلیارد و 375 میلیون دلار سرمایه از ایران به سوی ترکیه جهت خرید خانه سرازیر شده است.