کیوسک بین الملل تابناک: افشای جاسوسی محیط زیستی انگلیس از برخی کشورها، عملیات سراسری امنیتی در ترکیه برای بازداشت ۵۰۰ مظنون کودتاگر، افزایش رشد هزینههای نظامی در دنیا، تعطیلی سفارت و کنسول گری امریکا در ترکیه و کشته شدن دست کم ۲۰۰ تن در درگیریهای شمال اتیوپی، از جمله مهمترین خبرها، رویدادها و تحولات بین الملل در ۲۴ساعت گذشته بوده اند.
افشای جاسوسی محیط زیستی انگلیس از برخی کشورها
«ریچارد مور» رئیس سازمان جاسوسی «ام آی ۶ انگلیس از جاسوسی محیط زیستی لندن از کشورهای جهان پرده برداشت.
شبکه راشاتودی در گزارشی خبر داد، ریچارد مور رئیس ام آی ۶ انگلیس افشا کرد که ماموران این نهاد به طور خاص از چین و دیگر کشورهای آلوده کننده محیط زیست به منظور آنچه «اطمینان از پایبندی به تعهدات بینالمللی» در زمینه محیط زیست خوانده شده، جاسوسی میکنند.
طبق این گزارش، رئیس این نهاد جاسوسی در یک مصاحبه اعلام کرد که ام آی ۶ تغییرات آب و هوایی را «مهم ترین موضوع سیاست خارجی بینالمللی» برای انگلیس و کل سیاره زمین قلمداد میکند.
ریچارد مور ادعا کرد به دلیل اینکه چین بزرگترین عامل انتشار گازهای گلخانهای در جهان است، سازمان ام آی ۶ روی چین تمرکز دارد.
رئیس این نهاد اطلاعات خارجی انگلیس ضمن تمجید از این جاسوسی ام ای ۶ در زمینه محیط زیست، از لقب «جاسوسی سبز» برای نامگذاری این اقدامات استفاده کرد.
به ادعای او، ام آی ۶ میخواهد در جاهایی که برخیها نمیخواهند شفاف سازی شود، شفافیت صورت گیرد و امیدوار است بتواند نقشی فعال در زمینه پرداختن به موضوعات اضطراری جهانی در زمینه آب و هوایی ایفا کند.
وی افزود: «وقتی افراد (کشورها) در زمینه تغییرات اقلیمی تعهداتی را پذیرفتند، شاید کار ما اطمینان حاصل پیدا کردن درباره این است که آیا آنها واقعا پایبند بودهاند؟»
اظهارات مدیر این نهاد جاسوسی انگلیس در حالی مطرح شده که اخیرا جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا طرح جدیدی برای کاهش گازهای گلخانه ای در آمریکا مطرح کرد.
بایدن همچنین بعد از آغاز به کار در مقام رئیسجمهور، آمریکا را به توافق آب و هوایی پاریس برگرداند؛ توافقی که دولت ترامپ آمریکا را از آن خارج کرده بود. بایدن همچنین در چند نوبت، تغییرات اقلیمی را «تهدید موجودیتی عصر ما» خوانده است.
عملیات سراسری امنیتی در ترکیه برای بازداشت ۵۰۰ مضنون کودتاگر
سیاست آنکارا در پاکسازی نهادها و سازمانهای دولتی از اعضا و وابستگان جنبش «فتحالله گولن» واعظ و اپوزیسیون آمریکانشین دولت ترکیه همچنان ادامه دارد.
به نوشته خبرگزاری «آناتولی» دادستانی ترکیه امروز (دوشنبه) برای ۵۳۲ نفر از مظنونان به همکاری با سازمان گولن و دستداشتن در کودتای نافرجام پانزدهم جولای ۲۰۱۶ حکم بازداشت صادر کرد.
این افراد به استفاده از نرمافزار «بایلاک» - برنامه مورد استفاده عوامل گولن در شب کودتا – متهم شدهاند. مقامات ترکیه میگویند عوامل کودتای سال قبل پس از آنکه گروههای ارتباطی آنها در شبکه اجتماعی «واتسآپ» لو رفته بود، از نرمافزار بایلاک برای هماهنگی استفاده کردند.
عملیات امروز نیروهای امنیتی ترکیه برای بازداشت مظنونان - که ۴۵۹ تن از آنها اعضای کنونی نیروهای مسلح این کشور هستند - همزمان در ۶۲ استان ترکیه انجام میگیرد. هفته پیش نیز ۳۱ تن به بهانه مشابه بازداشت شده بودند.
آنکارا، سازمان گولن را - که به گفته دولتمردان این کشور، اعضای آن مویرگی در بیشتر نهادها و سازمانهای دولتی ترکیه نفوذ کرده بودند - تروریستی و عامل کودتای نافرجام ۱۵ جولای ۲۰۱۶ میداند و از آمریکا خواسته که او را به ترکیه بازگرداند.
در جریان این کودتا که توسط تعداد زیادی از نظامیان ترکیه و با توسل به ادوات ارتش مانند تانک، جنگنده و بالگرد انجام شد، حدود ۲۵۰ تن کشته و بیش از دو هزار تن زخمی شدند.
در تاریخ ۲۵ تیر ماه امسال بود که «سلیمان سویلو»، وزیر کشور ترکیه در مراسم چهارمین سالگرد شکست کودتاچیان، با ارائه آمار جدیدی از روند پاکسازی این کشور از عوامل گولن، گفت تاکنون ۲۸۲،۷۹۰ تن به بهانه ارتباط با کودتا بازداشت شدند که ۹۴،۹۷۵ تن از آنها با حکم دادگاه به زندان رفتند.
سویلو همچنین چندی پیش واشنگتن را به طراحی کودتای پنج سال پیش متهم کرد که «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا این ادعا را قویاََ رد کرد.
افزایش رشد هزینههای نظامی در دنیا
موسسه تحقیقات صلح بینالمللی استکهلم (SIPRI) روز دوشنبه گزارش داد، هزینههای نظامی در سراسر جهان با وجود تاثیر مخرب کرونا در سال ۲۰۲۰ در مقایسه با آمار سال ۲۰۱۹، ۲.۶ درصد افزایش یافته و به ۱.۹۸ تریلیون دلار رسیده است. از جمله کشورها با بیشترین بودجه نظامی هم ایالات متحده، چین، هند، روسیه و انگلیس هستند.
به نقل از خبرگزاری اسپوتنیک، کارشناسان پیشبینی میکردند هزینههای نظامی کاهش یابد، زیرا بحران مربوط به ویروس کرونا باعث آسیب به اقتصادهای بزرگ و کوچک شده است.
با وجود این، برخی گزارشها حکایت از آن دارد، بعید است این پاندمی روندهای استراتژیک بلند مدت را که از دهه گذشته آغاز شده، تضعیف کند.
این گزارش تاکید میکند که این رشد در بحبوحه کاهش قابل توجه ۴.۴ درصدی تولید ناخالص داخلی جهان اتفاق افتاده است که عمدتا ناشی از عواقب همهگیری کروناست و فشار نظامی جهانی (به عنوان سهمی از تولید ناخالص داخلی جهانی) رکورد ۲.۲ درصد را شکسته و به ۲.۴ درصد رسیده که بالاترین میزان هزینهکرد نظامی از زمان بحران شدید مالی ۲۰۰۹ است.
به گفته دیگو لوپس دا سیلوا، یکی از نویسندگان این گزارش، آمار فوق غیر منتظره بود، زیرا بحران مربوط به ویروس کرونا که کشورهای جهان را درگیر کرده است، باعث شده بود تا کارشناسان تصور کنند هزینههای نظامی کاهش مییابد.
او گفت: اما این امکان وجود دارد که با قطعیت تقریبی نتیجه گرفت که کووید-۱۹ تاثیر چندانی روی هزینههای نظامی جهان نگذاشته است.
با وجود روند کلی، تعدادی از کشورها کاهش هزینههای نظامی داشتند، از جمله برزیل و روسیه که بودجه کمتری برای اهداف نظامی در سال ۲۰۲۰ از آنچه در ابتدا برنامهریزی شده بود، اختصاص دادند.
لوپس دا سیلوا تاکید کرد: کشورهای دیگر نظیر برزیل و روسیه صراحتا نگفتند که این بودجه به دلیل پاندمی به موارد دیگر اختصاص یافت؛ اما آنها به طور چشمگیری، کمتر از بودجه اصلی در ۲۰۲۰ هزینه کردند.
بر اساس گزارش سیپری، در صدر رتبهبندی، ایالات متحده و چین قرار دارند که به ترتیب ۳۹ و ۱۳ درصد هزینههای جهانی را تشکیل میدهند.
الکساندرا مارکاستینر، از دیگر نویسندگان این گزارش تاکید کرد: این بازتاب نگرانیهای روزافزون نسبت به تهدیدات قابل درک از جانب رقبای استراتژیک مانند چین و روسیه و همچنین تلاش دولت ترامپ برای تقویت آنچه ارتش ضعیف ایالات متحده میخواند، است.
لوپس دا سیلوا همچنین گفت، دولت جو بایدن هیچ نشانهای مبنی بر تمایل برای کاستن از هزینههای نظامی نشان نداده است.
در سیزدهم آوریل، ژنرال کلودیو گرازیانو، رئیس کمیته نظامی اتحادیه اروپا تاکید کرد که این پاندمی جهانی چالشهای جدید و تهدیدهای امنیتی برای ارتش ها ایجاد کرده است، زیرا ماموریتهای آموزشی محدود شدهاند. گزارشهای پیشین مدعی شده بودند که هزینه نظامی امسال در مناطقی که به صادرات کالا وابسته هستند، به طور چشمگیری کاهش خواهد یافت.
تعطیلی سفارت و کنسولگری امریکا در ترکیه
در پی به رسمیت شناختن «نسل کشی» ارامنه در جنگ جهانی اول از سوی «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا، تدابیر امنیتی در نهادهای دیپلماتیک این کشور در ترکیه افزایش یافت.
به نوشته خبرگزاری «اسپوتنیک»، سفارت و کنسولگریهای آمریکا در ترکیه روزهای دوشنبه و سهشنبه بهخاطر «اقدامات پیشگیرانه» و تظاهرات احتمالی شهروندان این کشور، تعطیل شدند.
از سوی دیگر، واحدهای پلیس ترکیه در خیابانهای اطراف ساختمانهای دیپلماتیک آمریکا در این کشور مستقر شده و در حال گشتزنی هستند.
رئیس جمهور آمریکا شامگاه شنبه (چهارم اردیبهشت ماه) نسل کشی ارامنه در دوران حکومت عثمانی را به رسمیت شناخت و گفت: «هر سال در این روز، ما کسانی که در نسل کشی ارامنه در دوران عثمانی کشته شدند، یادآوری میکنیم تا بار دیگر بر تعهد خود برای جلوگیری از چنین رویدادی تاکید کنیم.»
خشم ترکیه از اظهارنظر بایدن درباره نسل کشی ارامنه موجب شد که وزارت خارجه ترکیه، «دیوید ساترفیلد» سفیر آمریکا در آنکارا را احضار کند.
وزارت خارجه ترکیه با صدور بیانیهای در این خصوص گفت: «مشخص است که این اظهارات، هیچ مبنای حقوقی یا علمی ندارد و همچنین از حمایت مستند نیز برخوردار نیست. درخصوص وقایع سال ۱۹۱۵، هیچ یک از شرایط لازم برای استفاده از عبارت "نسلکشی"، آنطور که در قوانین بینالمللی آمده، وجود ندارد.»
«مولود چاووش اوغلو» وزیر خارجه ترکیه نیز دقایقی پس از صدور بیانیه بایدن در به رسمیت شناختن نسل کشی ارامنه در پیامی در توییتر نوشت: «ما در مورد گذشته خود چیزی برای یادگیری از کسی نداریم. فرصت طلبی سیاسی، بزرگترین خیانت به صلح و عدالت هستند. ما این بیانیه را که صرفا مبتنی بر پوپولیسم بوده، کاملا رد میکنیم.»
از سوی دیگر، «ابراهیم کالین» سخنگوی ریاستجمهوری ترکیه، روز گذشته (یکشنبه)، اظهارات اخیر بایدن رئیسجمهور آمریکا در به رسمیت شناختن نسلکشی ارامنه را «بسیار شرمآور» توصیف کرد و هشدار داد که ترکیه طی ماههای آینده به آمریکا پاسخ خواهد داد.
کشته شدن دست کم ۲۰۰ تن در درگیریهای شمال اتیوپی
برخی منابع در دولت اتیوپی اعلام کردند، در درگیریهایی قبیلهای در منطقه امهره در شمال این کشور، دست کم ۲۰۰ تن کشته شدند.
ایندال هایلی، میانجیگر ارشد اتیوپی در گفتگو با رویترز اظهار کرد: تعداد کسانی که در درگیریهای ده روز قبل در منطقه امهره در شمال اتیوپی کشته شدند، از ۵۰ تن که پیش از این اعلام شده بود، افزایش یافته و دست کم به ۲۰۰ تن رسیده است.
هایلی تاکید کرد: تعداد کشتههای درگیریهای این ماه بین دو قومیت بزرگ اتیوپی، یعنی "اورومو" و "امهره" به ۲۰۰ تن رسیده است.
طبق گزارشهای قبلی، در درگیریها میان این دو گروه ـ که تقریبا از ده روز قبل ادامه دارد ـ دست کم ۵۰ تن کشته شده بودند.
برخی ساکنان و مسئولان منطقه ویژه اورومیا واقع در امهره اعلام کردند، در ۱۶ آوریل درگیریهای خونینی در این منطقه شکل گرفت.
هایلی گفت: طبق اطلاعاتی که از آوارگان به دست آمد، ما تخمین میزنیم ۲۰۰ تن در این درگیریها جان خود را از دست دادهاند؛ اما باز هم لازم است درباره تعداد آنها تحقیق کنیم.
خشونتهای اخیر در اتیوپی، نگرانیهایی را درباره فضای حاکم بر انتخابات ژوئن آتی ایجاد کردهاند.