به گزارش «تابناک» به نقل از خبرگزاری صدا و سیما، قاسم تقی زاده خامسی با حضور در برنامه گفت و گوی ویژه خبری چهارشنبه شب شبکه دو سیما با بیان اینکه افق سال آبی از ابتدای مهر تا ابتدای مهر سال بعد است و اکنون در هشتمین ماه سال آبی هستیم، افزود: بارندگی‌های مناسبی در اردیبهشت، پیش بینی شده است که امیدواریم محقق شود.
وی اضافه کرد: در ۵۲ سال گذشته، میزان بارندگی در حدود ۲۲ سال از متوسط بالاتر و در حدود ۳۰ سال، از نرمال، کمتر بوده است.
تقی زاده خامسی با اشاره به اینکه در ۵۲ سال اخیر، بیشترین بارندگی را در سال ۱۳۹۸ داشتیم، ادامه داد:سال‌های پربارش ما دو یا سه سال پشت هم بوده است و سال‌های کم بارش ما برای حدود یک دهه بود.
معاون امور آب و آبفای وزیر نیرو گفت: از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۶ دوره‌های کم بارش متناوبی وجود داشت.
تقی زاده خامسی با اشاره به اینکه در برخی مواقع، سیل، نعمت است، افزود: در استان سیستان و بلوچستان در هشت ماه گذشته فقط ۳ درصد بارندگی داشتیم، اما ممکن است سیلابی اتفاق بیفتد و کم آبی آن منطقه را برای مدتی حل کند.
وی، بارش‌های رخ داده در سال آبی جاری را با متوسط بارش‌های ۵۲ سال گذشته، مقایسه و اضافه کرد: در دی، اسفند و فروردین امسال از نظر بارندگی، بدترین شرایط را در ۵۲ سال گذشته داشتیم.
معاون امور آب و آبفای وزیر نیرو با اشاره به وضعیت مخازن سد‌های کشور از ابتدای سال آبی تاکنون گفت: پارسال ۷۴ درصد مخازن سد‌های کشور پر بود، اما اکنون این رقم به حدود ۵۰ درصد رسیده است.
تقی زاده خامسی افزود: پیش بینی می‌کنیم در حدود ۲۵۰ شهر، تنش آبی داشته باشیم البته این به معنای آن نیست که آب را جیره بندی کنیم؛ با مدیریت فشار، مسئله را حل می‌کنیم.
وی اضافه کرد: مجبور هستیم آب را در سد‌ها برای آب شرب به گونه‌ای مدیریت کنیم تا برای سال بعد هم ذخیره داشته باشیم.
تقی زاده خامسی با بیان اینکه در اوایل این دولت در روستا‌ها حدود یک میلیون نفر به آب شرب پایدار دسترسی داشتند، گفت: در حدود ۱۰ درصد روستا‌ها در برخی جا‌ها مجبوریم با تانکر آبرسانی کنیم.
معاون امور آب و آبفای وزیر نیرو افزود: هزار تانکر را در سطح کشور برای این منظور اجاره کردیم و در عین حال فعالیت عمرانی آبرسانی همچنان ادامه دارد.
تقی زاده با اشاره به اینکه تاثیر بارور سازی ابر‌ها چندان نیست، اضافه کرد: در گذشته چند بار این کار را به صورت آزمایشی انجام دادیم، اما نتیجه چندان مثبتی از آن نگرفتیم و این کار در برنامه امسال وجود ندارد.
وی با اشاره به حفر چاه ژرف در استان سیستان و بلوچستان گفت: کار بیهوده‌ای انجام شد و آن را در فضای مجازی بیش از اندازه بزرگ کردند.
تقی زاده افزود: موضوع آب‌های ژرف، فعلاً در حال مطالعه است و تاکنون نتیجه مثبت قابل دفاعی به دست نیاوردیم، اما ممکن است در آینده به دست بیاید.
رئیس مرکز پیش بینی سازمان هواشناسی هم در ارتباط تصویری با این برنامه با اشاره به اینکه عمده فصل بارش را از دست دادیم، گفت: پیش از این حدود ۸۷ درصد از آب یک سال کامل زراعی تامین می‌شد در حالی که تا کنون فقط ۴۸ درصد این آب، تامین شده است.
صادق ضیائیان افزود: بر اساس تجربیات قبلی، اگر بارش اردیبهشت، خرداد و تابستان به صورت نرمال پیش برود، حداکثر ۱۵ درصد بارش کل کشور را تامین می‌کند.
وی اضافه کرد: پیش بینی ما این است که اردیبهشت نرمالی را داشته باشیم، اما در مجموع فقط هشت درصد بارش کشور را تامین می‌کند.
رئیس مرکز پیش بینی سازمان هواشناسی ادامه داد: در تابستان هم کم بارشی را برای مناطق پربارش کشور از جمله مناطق ساحلی دریای خزر خواهیم داشت.
وی گفت: انتظار ما این است که در پایان سال آبی امسال یکی از کم بارش‌ترین سال‌های ۵۰ سال گذشته را تجربه کنیم و امکان دارد حتی رکورد کم بارش‌ترین سال را داشته باشیم.
ضیائیان افزود: کم بارش‌ترین سال در سال آبی ۸۶ و ۸۷ اتفاق افتاده که حدود ۴۳ درصد کم بارش بوده است؛ امسال به حدود آن عدد خواهد رسید.
وی اضافه کرد: پیش بینی می‌شود دمای هوا در تابستان در نقاط مختلف کشور، بین نیم تا دو درجه بیش از نرمال باشد.
ضیائیان افزود: انتظار داریم در جنوب شرقی کشور، نرمال باشد، اما در دیگر نقاط بیش از نرمال باشد.
رئیس مرکز پیش بینی سازمان هواشناسی گفت: با توجه به اینکه زمین‌ها خشک و بارشی اتفاق نیفتاده است شاهد پدیده‌ای در کل کشور هستیم که با کوچکترین باد، گرد و خاک زیادی ایجاد می‌شود و نشان دهنده زمین خشک و در نتیجه احساس گرمای بیشتری است.
وی افزود: پیش بینی‌ها می‌شود تعداد سال‌های خشک ما در آینده بیش از تعداد سال های‌تر باشد.
سخنگوی صنعت برق نیز در ارتباط تصویری با این برنامه گفت: ۱۰ هزار مگاوات از ظرفیت تولید نیروگاه‌های کشور به نیروگاه‌های برق آبی مربوط می‌شود که در اوج مصرف به تولید برق کمک می‌کنند.
مصطفی رجبی مشهدی افزود: این بخش، امسال با کم بارشی کنونی به حدود ۶ هزار مگاوات تخمین زده شده است که امیدواریم همین عدد محقق شود.
وی با بیان اینکه برای جبران چهار هزار مگاوات کسری تولید برق، برنامه ریزی لازم را انجام داده ایم، ادامه داد: برای هر استان، سقفی را پیش بینی کردیم که باید آن را رعایت کند.
سخنگوی صنعت برق گفت: با همکاری همه مشترکان و کاهش مصرف غیر ضروری به ویژه در دستگاه‌های اجرایی و ادارات، سال بدون خاموشی را خواهیم داشت.
وی افزود: امسال صنایع باید شرایط صنعت برق را درک کنند و در ساعات خاصی، بخشی از مصرف خود را کاهش دهند.
رجبی مشهدی اضافه کرد: در فروردین, ۲۶ درصد افزایش مصرف در بخش صنایع بزرگ داشتیم که نشان می‌دهد این بخش، سال خیلی خوبی را آغاز کرده است و تولید خیلی خوب و مناسبی را داشتند.
معاون امور آب و آبفای وزارت نیرو: ۳۲۰ هزار چاه غیرمجاز در کشور داریم
معاون امور آب و آبفای وزارت نیرو گفت: تعداد ۳۲۰ هزار چاه غیرمجاز در کشور داریم که از این تعداد حدود ۲۰۰ هزار چاه آب سطحی است.
قاسم تقی زاده خامسی درباره چاه‌های غیرمجاز و دشت‌ها در کشور افزود: وضع دشت‌ها در کشور منفی است، ولی سیلاب‌های دو سال اخیر به آب زیرزمینی خیلی کمک کرد و در بسیاری از نقاط سطح آب زیرزمینی بالا آمده است.
وی ادامه داد: آمار دقیق چاه‌های غیرمجاز را داریم، ولی برخی از این‌ها را چاه نمی‌دانیم و آمار‌های گفته شده درست نیست چرا که چاه‌هایی که در ۲۰ متری به آب می‌رسد آب سطحی است و چاه‌هایی که زیر ۳۰ و ۴۰ متر انجام می‌شود جزو آب‌های زیرزمینی است که شناسایی شده اند.
تقی زاده خامسی افزود: در یک دوره‌ای چاه‌های غیرمجاز را بستیم و الآن هم این کار را به صورت محدود انجام می‌دهیم، چون در این شرایط موضوع معیشت مردم مطرح است، ولی با بهبود شرایط؛ این چاه‌ها را مسدود می‌کنیم.
وی گفت: در حال حاضر چاه‌هایی که بسته می‌شوند برداشت‌های زیادی دارند و سعی کردیم در این شرایط وارد تنش اجتماعی برای این کار نشویم.
معاون امور آب و آبفای وزارت نیرو ادامه داد: در یک دوره اخیر حدود هشت هزار چاه غیرمجاز را مسدود کردیم؛ البته حدود ۲۰۰ هزار چاه در ۲۰ متری به آب رسیدند که این‌ها در مقایسه با سفره‌های زیرزمینی عددی محسوب نمی‌شود.
تقی زاده خامسی تصریح کرد: چاه‌های غیرمجاز دسته بندی شده اند و از این هشت هزار چاه غیرمجاز که مسدود کردیم به اندازه صد هزار چاه، آب برداشت می‌کردند که قوه قضائیه هم همکاری بسیار خوبی دارد.
وی درباره مدیریت خشکسالی گفت: صرفه جویی در مصرف آب؛ یک اصل است و مردم هم همیشه همکاری کرده اند مثلاً در اوایل کرونا مصرف آب در تهران ۴۵ درصد افزایش پیدا کرد، ولی الآن به وضع معمولی رسیده است.
وی ادامه داد: همکاری اصلی در این زمینه با بخش کشاورزی است، چون حدود ۹۰ درصد آب در این بخش مصرف می‌شود و مصرف آب آشامیدنی هفت درصد کل آب است و در بخش کشاورزی باید کار‌های ترویجی صورت گیرد و الگوی کشت داده شود.
معاون امور آب و آبفای وزارت نیرو تصریح کرد: در حال حاضر در ۱۷ استان کشور برنج کاشته می‌شود و نقاطی در کشور داریم که آب آشامیدنی نیست، ولی برنج می‌کارند که باید در این زمینه تدبیری اندیشید.
تقی زاده خامسی گفت: در سال ۹۸ متوسط زیر کشت خوزستان حدود ۶۰ هزار هکتار بود که در این سال ۲۰۵ هزار هکتار شلتوک کاشتند و امیدواریم طرح آمایش سرزمین که سازمان برنامه و بودجه انجام داده به این مسیر کمک کند.
وی افزود: در سال ۸۳ مرز مدیریت منابع آب را استانی کردیم، ولی اخیراً تغییر ساختار دادیم و کار مهمی که در این ساختار حوزه آب که ۹ بخش آبریز است انجام دادیم کمیسیونی متشکل از وزارت نیرو، کشاورزی، صنعت، محیط زیست و کشاورزان تشکیل شده است.
تقی زاده خامسی ادامه داد: ۵۰ درصد جمعیت کشور در فلات مرکزی ایران زندگی می‌کنند که ۲۰ درصد منابع آب در آنجا داریم یعنی انتقال آب شرب؛ یک کار قطعی است که باید با دقت بررسی شود و این ساختار جدید؛ قابل اعتنا است؛ البته کامل نیست که باید اشکالات آن برطرف شود.
وی درباره کنتور هوشمند گفت: برای کنتور هوشمند؛ امسال مجلس بودجه خیلی خوبی در نظر گرفته است و بهترین بودجه‌ای که برای وزارت نیرو در طول دوره‌ها گذاشته شده؛ امسال است.
معاون امور آب و آبفای وزارت نیرو درباره انتقال آب از دریای خزر هم افزود: تخصیص آن را ابلاغ کردیم که باید مطالعه شود و سرمایه گذار هم پیدا شود، چون دولت در انتقال آب از دریا‌ها سرمایه گذاری نخواهد کرد.
تقی زاده خامسی ادامه داد: انتقال آب از خلیج فارس هم در فاز مطالعه است و باید مجوز زیست محیطی گرفته شود و تنها جایی که مجوز زیست محیطی گرفته است ۱۵۰ میلیون مترمکعبی است که به طرف یزد و کرمان می‌رود که فاز اول و دوم آن افتتاح شد و فاز‌های بعدی آن هم انجام می‌شود و مابقی در حال مطالعه هستند.
وی درباره فاضلاب خوزستان هم گفت: دولت در یک ماه گذشته ۲۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای فاضلاب خوزستان اختصاص داده که از طریق پنج بانک استفاده خواهد شد و این یکی از بزرگترین کار‌هایی است که دولت انجام داده است و امیدواریم مسائل خوزستان با این بودجه حل شود.
تقی زاده خامسی افزود: قرارداد‌های آن در حال انجام است؛ البته در بحث فاضلاب اهواز از صندوق توسعه ملی ۵۰ میلیون دلار به آن اختصاص دادند و ۵۰ میلیون دلار هم سال گذشته به آن پرداخت شد و مناقصات آن در حال انجام است و پیش بینی می‌شود تا سه سال دیگر انجام شود.
وی ادامه داد: در پویش «الف-ب ایران» یک برنامه‌ای برای سال ۱۴۰۰ به رئیس جمهور ارائه کردیم که هر هفته طرح‌هایی افتتاح می‌شود و امروز چهار طرح بسیار بزرگ اعم از تصفیه خانه آب در بندرعباس که چهل و پنجمین تصفیه خانه‌ای است که در این دولت ساخته می‌شود، تصفیه خانه فاضلاب ساری که هشتاد و سومین تصفیه خانه کشور است، سد بالارود در استان خوزستان که پنجاه و سومین سد است که در این دولت ساخته می‌شود و مجموعاً ۲۶۰۰ میلیارد تومان طرح فردا توسط رئیس جمهور افتتاح خواهد شد.
معاون امور آب و آبفای وزارت نیرو گفت: ۵۰ درصد آب شرب، سطحی و ۵۰ درصد آن زیرزمینی است و برای سال جاری مشکل حاد نمی‌بینم، ولی نگران سال آینده هستم که باید مراقبت کنیم که بخش‌های دیگر آب زیادی برداشت نکنند.
مهدی فصیحی هرندی کارشناس آب در ارتباط تصویری با این برنامه گفت: موضوع اصلی؛ عدم تغییر رویکرد است و ما همچنان عملکرد را ارائه می‌دهیم که این اعداد؛ تصویری از آینده به ما نمی‌دهد.
وی افزود: سیاست گذاری که ما در مدیریت منابع آب پیش می‌بریم عملاً درسی از گذشته در آن دیده نمی‌شود و چرا تغییر الگوی کشت اتفاق نمی‌افتد؟ چون جامعه‌ای که پیرامون منابع آب هستند بهتر از ما بهره برداری را پیاده می‌کنند.
فصیحی هرندی ادامه داد: چاه‌های سطحی و حریم رودخانه هم برداشت غیرمجاز محسوب می‌شود؛ بنابراین باید تغییر رویکرد اتفاق بیفتد.
وی گفت: پیشران‌های توسعه منابع آب؛ نیاز و اقتصاد نیست بلکه اقتصاد سیاسی است و سیاست گذاری باید با ظرفیت‌های محلی و منطقه‌ای ما تطبیق پیدا کند که این اتفاق هنوز نیفتاده است و راه حل آن هم رویکرد حوزه‌ای آب نیست.
این کارشناس آب افزود: ما اجازه نداریم سیاست گذاری را بر دوش مردم بگذاریم مثلاً کشاورز باید کنتور هوشمند تهیه کند و یا موضوع حریم و بستر رودخانه‌ها که در سال ۸۴ قوانینی را برای آن در نظر گرفتیم که یک سری از املاک در حریم رفتند که باید پول آن پرداخت شود و دولت پول ندارد و اعلام می‌کنیم کاربری اراضی انجام ندهند که این‌ها نقص است که باید اصلاح شود.
"حوزه آبریز" نه؛ "حوضه آبریز"