بین الملل تابناک: پس از گذشت چهل روز از وقوع ناآرامیها در ایران، شاهد واکنشهایی در سطح منطقهای و بین المللی از سوی کشورها و دولتهای مختلف بودیم؛ از یک سو، آمریکا و کشورهای غربی تمام قد از ناآرامیها در ایران حمایت و در سوی دیگر، کشورهایی مانند روسیه و چین نیز سکوت کرده اند. در این میان، کشورهای عربی نیز سیاست سکوت را در پیش گرفته اند.
در رابطه با اینکه چرا کشورهای عربی به ویژه محور ضد ایرانی به سرکردگی عربستان سعودی واکنشی نشان نداده اند، گمانه زنی ها و تحلیل های متفاوتی وجود دارد.
در همین رابطه، «عرفان پژوهنده» کارشناس مسائل منطقه در گفتوگو با تابناک گفت: پس از چند هفته از اعتراضات و اغتشاشاتی که در پی فوت مرحومه مهسا امینی به وجود آمده است، ما شاهد سکوت کشورهای عربی در قبال این تحولات بودهایم. برای فهم چرایی این موضوع، نمیتوان کشورهای عربی را یک کاسه کرده و در مورد آن توضیح داد.
در این مورد خاص، کشورهای عربی را میتوان به سه گروه تقسیمبندی کرد؛
گروه اول کشورهایی هستند که با ایران روابط حسنهای دارند. مانند: عمان، قطر، یمن، عراق، سوریه، کویت، الجزایر. طبیعتا این کشورها به سبب همین روابط حسنه، سکوت کردهاند.
گروه دوم شامل کشورهایی است که هرچند روابط حسنه با جمهوری اسلامی ایران ندارند، روابط خصمانهای هم نداشته و اغلب در قبال مسائل ایران سکوت کردهاند. مانند: اردن، مصر، تونس.
اما گروه سوم را کشورهایی تشکیل میدهند که روابط تنشآلود و بعضا خصمانهای با جمهوری اسلامی ایران داشته و دارند. مانند: عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و مراکش.
پژوهنده افزود: در وهله نخست باید گفت که بیشتر این کشورها این احتمال را با درصد بالایی در نظر دارند که جمهوری اسلامی ایران هر قدر هم بر اثر این حوادث تضعیف شود، در نهایت همچنان توان تسویه حساب با رقبای خود را خواهد داشت. با این حال، سکوت گروه سوم دلایل دیگری نیز دارد.
این کارشناس مسائل منطقه ادامه داد: هرچند بنفرحان، وزیر امور خارجه سعودی گفته که ما در امور داخلی ایران دخالت نمیکنیم و برای ایران دعای خیر میکنیم، این همه واقعیت نیست. آنچه به روشنی مشخص است، سعودیها از طریق تلویزیون ایران اینترنشال و ارتباط با برخی گروههای تروریستی، در حال نقش بازی کردن در این رویدادها هستند. این تلویزیون و خبرنگاران آن در شبکههای مجازی مرجع فیک نیوز، ترویج خشونت، عادیسازی تجزیهطلبی و تحریک مردم هستند؛ به طوری که میتوان گفت این شبکه تلویزیونی، عملا بدل به اتاق جنگ شده و همراه با خبرنگاران و کارمندان آن، از محورهای اصلی منحرف کردن اعتراض مردم هستند. همچنین گروههای تروریستی تکفیری در شرق کشور که ارتباط آنها با عربستان سعودی برای تهران مسجل است و بارها نیز آن را اعلام کرده، فعال شده و چندین تن از نیروهای امنیتی/نظامی و بسیاری از مردم را به شهادت رساندهاند.
پژوهنده اظهار داشت: و سرانجام نیز حمله به شاهچراغ شیراز توسط داعش را شاهد بودیم که ارتباطات آن با عربستان و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس انکارشدنی نیست. از طرف دیگر، چندی پیش باراک راوید، روزنامهنگار مطرح صهیونیست در توییتی به استفاده مداوم موساد از این شبکه به عنوان بازوی عملیاتی خود اشاره کرده بود که نشانهای از همکاری برنامهریزی شده ضد ایرانی سعودیها با دشمنان قسم خورده این خاک و بوم است. عملکرد کشورهایی مثل عربستان سعودی، امارات متحده عربی و بحرین در مسائل مختلف سیاست خارجی خود، عموما با هماهنگی یکدیگر صورت میگیرید، به ویژه در پروندههای بزرگی مثل یمن، محاصره قطر، مداخله در سوریه و حتی در مقابله با آمریکا بر سر کاهش تولید نفت. بنابراین، همدستی این کشورها در عملکرد سعودی چندان دور از ذهن نیست.
از سوی دیگر، تهران دو بار علنی توسط فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به سعودیها برای کنترل رفتار خود که مشخصا به عملکرد این شبکه تلویزیونی اشاره دارد، هشدارد داده است. بنا بر شنیدهها از منابع معتبر، جمهوری اسلامی ایران دو بار هم از طریق یکی از کشورهای عربی به سعودیها هشدار داده و خواهان کنترل عوامل خود شده که مشخصا سعودیها در ابتدا برای آرام کردن اوضاع، حاجی ایرانی زندانی در عربستان را آزاد کرد؛ اما در مورد عملکرد این شبکه تلویزیونی به هیچ روی نرمش نشان نداده است.
پژوهنده تصریح کرد: بنابراین، سکوت این کشورها در واقع سکوتی ظاهری است، زیرا در پشت پرده به شدت مشغول کارند تا از اعتراضات بیشترین بهرهبرداری را کرده، آن را منحرف نموده و کشور را در آشوب و ناامنی طولانی مدت فرو برند که در اینجا علاوه بر هشیاری مردم، نیازمند صبوری و هشیاری مسئولین در عمل و گفتار خود هستیم.
این کارشناس مسائل بین المللی در پایان گفت: با اینکه دست تهران برای برخورد با این کشورها بسته نیست، به دلیل برگزاری جام جهانی فوتبال در قطر ـ که روابط حسنهای با جمهوری اسلامی ایران دارد ـ به نظر این برخورد به بعد از این رویداد ورزشی موکول شده است؛ اما با توجه به شرایط جدید و تشدید عملکرد گروههای تروریستی متعاقب اعمال عقبهی رسانهای آنها، تضمینی برای آن نیست.