نرخ تورم در یک سالگی جراحی اقتصادی دولت؛ بار سنگین تورم بر دوش کدام دهک؟

به گزارش تابناک اقتصادی؛ با گذشت دو ماه از سال جدید، مرکز آمار ایران، دومین گزارش تورمی را با تیتر «شاخص قیمت مصرف کننده در اردیبهشت ماه ١٤٠٢» منتشر کرده است. بررسی اطلاعات منتشره در این گزارش، بیانگر تداوم روند صعودی نرخ تورم سالانه و کاهش نسبی نرخ تورم نقطه به نقطه در مقایسه با شروع سال است، به گونه‌ای که در پایان اردیبهشت ماه ۱۴۰۲، نرخ تورم سالانه کل کشور با افزایش ۱.۵ واحد درصدی نسبت به تورم دوازده ماه منتهی به فروردین، به رقم ۴۹.۱ درصد رسیده است؛ رقمی که برای خانوار‌های شهری و روستایی تفاوت دارد. به بیان دیگر، تورم سالانه خانوار‌های شهری در اردیبهشت ماه ۴۸.۲ درصد و برای روستاییان نیز ۵۴.۵ درصد بوده که نسبت به ۴۶.۷ و ۵۲.۷ درصد در فروردین ماه، بیشتر شده است.

کاهش نرخ تورم ماهانه و نقطه به نقطه

در شرایطی که نرخ تورم سالانه افزایش نسبی داشته، تغییرات نرخ تورم ماهانه و نقطه به نقطه، بیانگر روند کاهشی است، به گونه‌ای که در اردیبهشت ماه امسال، نرخ تورم ماهانه برای کل کشور با افت ۰.۹ واحد درصد به رقم ۲.۸ درصد رسیده است. (منظور از تورم ماهانه، درصد تغییر عدد شاخص قیمت، نسبت به ماه قبل است) در حالی که خانوار‌های شهری و روستایی نیز در این ماه، نرخ تورم ماهانه ۲.۸ و ۲.۶ درصدی را تجربه کرده اند.

از سوی دیگر، نرخ تورم نقطه به نقطه در اریبهشت ماه برای کل کشور ۵۴.۶ درصد بوده که نسبت به مدت مشابه در فروردین امسال، کاهش ۰.۹ درصدی دارد. همچنین خانوار‌های شهری و روستایی در این مدت، نرخ تورم نقطه به نقطه ۵۳.۶ و ۶۰.۳ درصدی را لمس کرده اند که نسبت به ماه قبل، اندکی کمتر بوده است.

تورم خوراکی‌ها و غیرخوراکی‌ها برای مردم چند درصد شد؟

همان گونه که اشاره شد، تورم سالانه کل کشور و خانوار‌های شهری و روستایی در دومین ماه سال، به ترتیب ۴۹.۱، ۴۸.۲ و ۵۴.۵ درصد بوده است. این تغییرات در دو گروه خوراکی و غیرخوراکی با تغییرات قابل تاملی همراه است.  

در اردیبهشت ماه امسال، نرخ تورم سالانه کل کشور برای گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها به رقم ۷۴.۹ درصد رسیده که نسبت به فروردین ۱.۸ واحد درصد بیشتر شده است. از سوی دیگر، خانوار‌های شهری و روستایی در این گروه هزینه ای، تورم سالانه ۷۴.۵ و  ۷۶.۶ درصدی را تجربه کرده اند که نسبت به شروع سال، حدود ۲ واحد درصد رشد داشته است؛ برای نمونه، نرخ تورم سالانه «روغن و چربی» در ماهی که گذشت، بیش از ۲۵۱ درصد بوده که مهم‌ترین دلیل آن را می‌توان در مردمی سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها دانست، زیرا دولت از اردیبهشت سال گذشته، با حذف ارز ترجیحی برای کالا‌های اساسی همچون روغن، یارانه نقدی جدیدی را به حساب سرپرستان خانوار واریز کرد و در نتیجه قیمت کالا‌هایی همچون روغن، با افزایش قابل توجهی مواجه شد که نتیجه آن در تورم سالانه این کالا‌ها مشهود است.

همچنین در گروه کالا‌های غیرخوراکی و خدمات، نرخ تورم سالانه کل کشور به رقم ۳۸ درصد رسیده که نسبت به ماه قبل، ۱.۲ واحد درصد افزایش دارد. از سوی دیگر، خانوار‌های شهری و روستایی در این گروه هزینه ای، نرخ تورم سالانه ۳۷.۸ و ۳۹.۴ درصدی را در دخل و خرج خود لحاظ کرده اند که نسبت به شروع سال، بیش از یک واحد رصد رشد دارد.

بار سنگین تورم بر دوش چه کسانی است؟

گزارش مرکز آمار از تغییرات شاخص تورم در دومین ماه سال بیانگر فشار هزینه‌ای به دهک‌های پایین جامعه است، به گونه‌ای که با وجود نرخ تورم سالانه ۴۹.۱ درصدی برای کل کشور، نرخ تورم سالانه دهک ۵ دهک پایین بیش از ۵۰ درصد است. به بیان دیگر، دهک اول و دوم درآمدی که شامل خانوار‌هایی با پایین‌ترین سطح درآمد هستند، بیشترین نرخ تورم سالانه یعنی ۵۴.۷ و ۵۳.۵ درصد را تجربه کرده اند که نشان از بار سنگین تورم سالانه بر دوش خانوار‌های محروم جامعه دارد. در این میان، نرخ تورم سالانه قشرهای مرفه در دهک‌های نهم و دهم، کمتر از نرخ تورم سالانه کل کشور و به ترتیب ۴۸.۳ و ۴۷.۶ درصد بوده است.

این در شرایطی است که اوضاع هزینه خانواده‌های کم درآمد و مرفه جامعه در دو گروه خوراکی و غیرخوراکی تفاوت معناداری دارد، به گونه‌ای که نرخ تورم سالانه کل کشور برای گروه خوراکی‌ها در حالی به ۷۴.۹ درصد رسیده که این نرخ برای دهک اول ۸۰.۴ درصد و برای دهک دهم (پردرآمد) ۷۳.۷ درصد است. از سوی دیگر، نرخ تورم سالانه گروه غیرخوراکی و خدمات در کل کشور ۳۸ درصد است که این نرخ برای خانواده‌هایی با کم‌ترین درآمد ۳۵.۴ درصد و برای خانواده‌های ثروتمند ۴۰.۲ درصد است. در حقیقت فشار هزینه‌ای کالا‌های خوراکی بر دوش خانواد‌های کم درآمد بیشتر از اقشار مرفه است و در مقابل فشار هزینه‌های خدمات و کالا‌های غیرخوراکی بر دوش قشرهای مرفه بیش از قشرهای محروم است.