به گزارش «تابناک»، پس از سالها تلاش برای احیای دریاچه ارومیه در دولت‌های یازدهم و دوازدهم ـ که در کارگروه ستاد احیا پیگیری شد ـ و به دنبال افتتاح پروژه عظیم انتقال آب از سد کانی سیب به دریاچه ارومیه، تصور عمومی این بود که مسیر احیای دریاچه تسهیل شده و به زودی باید شاهد رونق دوباره دریاچه ارومیه باشیم.
دی ماه سال ۱۴۰۰،«عیسی کلانتری»، رئیس پیشین ستاد احیا و سازمان محیط زیست، درباره تاریخ دقیق احیای دریاچه به رسانه‌ها گفته بود: کار‌های دریاچه و سخت‌افزاری تمام شده و نرم‌افزاری تا ۱۴۰۶ باید تمام شود و در سال ۱۴۰۷ دریاچه‌ای به وسعت چهار هزار و ۳۰۰ کیلومترمربع با حدود ۱۵ میلیارد مترمکعب آب و ۲۵ درصد نمک که تراز اکولوژیکی آن است، خواهیم داشت.
همینطور مرداد ماه سال ۱۴۰۱ و چند ماه پیش از بهره برداری از طرح انتقال آب سد کانی سیب به سمت دریاچه ارومیه، سید سلمان ذاکر، نماینده مردم ارومیه به رسانه‌ها گفت: تونل دریاچه ارومیه در مسیر احیا قرار گرفته و جشن احیای این دریاچه تا بهمن ماه و نهایتا پایان امسال گرفته می‌شود.
منظور نماینده مردم ارومیه از خط انتقال آبی که به زعم ایشان باید به احیای دریاچه ختم می‌شد، خط انتقال آب از سد کانی سیب به دریاچه ارومیه بود که اسفندماه سال گذشته و با حضور رئیس جمهور در استان آذربایجان غربی افتتاح شد؛ طرحی که قرار است سالانه چیزی بالغ بر ۳۰۰ میلیون متر مکعب آب به آورد آبی این دریاچه اضافه کند.
این خط انتقال آب که قرار بود، پس از پیمودن یک مسیر تونلی به طول ۳۶ کیلومتر، یک مسیر کانالی به طول ۱۱ کیلومتر و نیز یک مسیر رودخانه‌ای به طول ۲۸ کیلومتر آب سد کانی سیب را به میزان سالانه ۳۰۰ میلیون متر مکعب وارد پهنه آبی دریاچه ارومیه کند، از قرار معلوم آنچنان که باید و شاید در رسیدن به نتایج خود موفق نبوده است.
این را می‌توان از وضعیت کنونی دریاچه ارومیه در تیرماه ۱۴۰۲ برداشت کرد که بر اساس بسیاری از گزارش‌های میدانی و نیز تصاویر هوایی، شرایط دریاچه را نگران کننده توصیف می‌کنند.
همچنین در تازه‌ترین اظهارنظر‌ها که از سوی مقامات مسئول در ارتباط با تاریخ احیای دریاچه مطرح می‌شود، معاون اجرایی طرح انتقال آب سد کانی سیب به دریاچه ارومیه به رسانه‌ها گفت: در شرایط تکمیل مجموع پروژه‌ها و آورد آبی سالیانه ۳ میلیارد متر مکعب به دریاچه، تا ده سال آینده دریاچه ارومیه احیا خواهد شد.
میکائیل بهادری در همین باره افزود: در شرایطی که پروژه‌های نیمه تمام آماده و تکمیل بشوند، آورد آبی به دریاچه ارومیه ۳ میلیارد متر مکعب در سال است. این پروژه ده ساله و نقش سد کانی‌سیب از این سه میلیارد حدوداً ۸۵۰ میلیون متر مکعب است.
این مقام مسئول همچنین در مورد مجموعه اقداماتی که ظرف ده سال آینده برای احیای دریاچه باید اجرایی شود، بیان کرد: پروژه‌هایی که هنوز نیمه‌تمام است می‌توان به تصفیه خانه تبریز و ارومیه اشاره کرد. همچنین میزان نیاز به آب کشاورزی باید کاهش یابد تا در آورد آبی دریاچه تاثیر داشته باشد که سازمان کشاورزی برای تغییر الگوی کشت در حال اجرا و عملیاتی کردن این پروژه است که اگر این پروژه‌ها تکمیل شود میزان ورودی آب به دریاچه در سال ۳ میلیارد متر مکعب است.
همانطور که مشاهده می‌شود، در حالی که سابق بر این تاریخ‌های دیگری برای احیای دریاچه از زبان برخی مسئولان بیان می‌شد، حالا دورنمایی ده ساله آن هم با شرط و شروطی فراوان برای این مهم مطرح می‌شود.
پرسشی که اینجا مطرح می‌شود این است که چه آسیب و چالش‌هایی در این مسیر وجود دارد که فرایند احیای دریاچه را به رغم هزینه‌ها و زحمات چندین ساله حداقل در کوتاه مدت به امری محال تبدیل کرده است؟
نکته مهمی که البته در سخنان معاونان انتقال آب از سد کانی سیب نیز دیده می‌شود، موضوع مهم کشاورزی و برداشت‌های بی رویه آب در این حوزه است.
در واقع اشاره بهادری به لزوم کاهش میزان نیاز به آب کشاورزی در حوضه آبریز ارومیه در حالی مطرح می‌شود که می‌دانیم اقتصاد و معیشت مردم این منطقه از کشورمان در سال‌های اخیر به شدت به کشاورزی گره خورده و اتفاقاً در همه سال‌های فعالیت ستاد احیای دریاچه ارومیه، نه تنها الگوی کشت و مساحت زمین‌های کشاورزی کاهش نیافته، بلکه روندی افزایشی داشته است.
این را می‌توان از گفته‌های رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی برداشت کرد که چندی پیش در این باره گفت: مهمترین آسیبی که باعث وضعیت نامناسب امروز دریاچه ارومیه شده، بهره‌برداری بیش از حد آب در بخش کشاورزی در حوضه آبریز این دریاچه است که تا کنون برنامه‌ای جدی برای رفع این آسیب اجرایی نشده است.
سمیه رفیعی در همین باره افزود: در سال‌های اخیر حتی در برخی پروژه‌هایی که برای اصلاح روش‌های بهره‌برداری از آب در بخش کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه اجرا شده است نیز بعضی مسئولان دولتی براساس میزان آب ذخیره‌شده در این پروژه‌ها، طرح‌های جدیدی را برای توسعه کشاورزی در منطقه تعریف کرده‌اند و به این شکل، آب ذخیره‌شده بازهم به دریاچه ارومیه اختصاص پیدا نکرده است، در حالی که همین حالا، کشاورزی بخش زیادی از سهم آب دریاچه را مصرف می‌کند و اگر می‌خواهیم دریاچه را نجات دهیم، چاره‌ای نداریم جز این که برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی و اصلاح الگوی کشت برنامه‌ریزی کنیم.
کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی از آن جهت بسیار مهم است که بدانیم در حوضه آبریز دریاچه ارومیه دهها هزار چاه غیرقانونی در همین حوزه فعال هستند.
توضیح مشخص در این باره اینکه بنا به گفته محمد صادق معتمدیان، دبیرکارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه در حوضه آبریز ارومیه چیزی بالغ بر ۷۵ هزار چاه غیرمجاز در سال گذشته شناسایی شد که همچنان ۶۵ هزار مورد از آنها فعالند و تنها ۱۰ هزار مورد از این چاه‌ها پلمب شده است.
معتمدیان همچنین در دی ماه ۱۴۰۱ و در یکی از جلسات کارگروه احیای دریاچه ارومیه ضمن انتقاد از عملکرد وزارت جهاد کشاورزی در فرایند احیای دریاچه گفت: طی هشت سال گذشته، بیش از ۱۲۰ هزار هکتار به اراضی کشاورزی آذربایجان‌غربی افزوده و منجر به مصرف آبی به میزان ۲.۵ میلیارد متر مکعب شده است.
جدا از نکاتی که مورد اشاره قرار گرفت و نشان می‌دهد که با استمرار این روند‌ها در کوتاه مدت نمی‌توان به احیای دریاچه ارومیه خوشبین بود، نکته تأسف بار دیگر در مسیر‌های دسترسی رودخانه‌ها به دریاچه ارومیه، پدیده شایعی به نام آب دزدی نیز وجود دارد که از قرار معلوم بنایی برای مقابله جدی با آن وجود ندارد!
توضیح در این باره اینکه فروردین امسال و پس از یک ماه از آغاز فرایند انتقال آب از سد کانی سیب به دریاچه ارومیه و در همین رابطه روزنامه ایران نوشت: گویا کشاورزان و جامعه محلی با نادیده گرفتن چنین پروژه عظیم و پرهزینه‌ای برای نجات جان دریاچه ارومیه، عزمشان را جزم کرده‌اند تا مسیر بخشی از ۳۰۰ میلیون متر مکعب آبی را که با هزینه‌های گزاف قرار است وارد دریاچه شود تغییر داده و غیرقانونی به سمت زمین‌های کشاورزی خود هدایت کنند. این درحالی است که خشک شدن دریاچه ارومیه در نهایت به خشک شدن زمین‌های کشاورزی اطراف دریاچه خواهد انجامید!
با این تفاسیر دیده می‌شود که در مسیر احیای دریاچه ارومیه، مجموعه اقدامات بهم پیوسته و مهمی باید اجرایی شود تا امید‌ها برای احیای دریاچه آن هم نه در آینده نزدیک فراهم شود.
روحانی می گفت من احیا کردم 
احمدی نژاد خرابش کرد، روحانی برای خودش یه حرفی زده
