به گزارش تابناک، از جمله اعتراضات پرتکرار بسیاری از مشمولان دریافت یارانه نقدی و برخی خدمات دیگر مرتبط با هدفمندی یارانه‌ها مانند بسته‌های حمایتی، یارانه جبران معیشتی و حتی کالابرگ الکترونیک و یارانه تشویقی، اعتراض به دهک بندی رفاهی خانوار است.
دهک بندی خانوار چیست؟
به زبان ریاضی و ساده، دهک بندی خانوار یعنی تقسیم جمعیت کل خانوار به ده دسته مساوی؛ مفهومی آماری که البته به دلایل دیگر، تا حدی پیچیده می‌شود، چون تقسیم خانوار‌ها در دهک بندی بر اساس مولفه‌های مختلف مانند مولفه‌های اقتصادی، مولفه‌های اجتماعی و مسائل مرتبط با معیشت صورت می‌گیرد.
به این منظور فرایندی طراحی شده که آزمون وسع نام دارد و بر اساس آن، کل جمعیت قریب به ۸۵ میلیون نفری کشور به طور مساوی در ۱۰ دهک دسته بندی می‌شوند، به این صورت که خانوار‌هایی که پایین‌ترین وضعیت رفاهی را نسبت به سایرین داشته، در دهک ۱ و خانوار‌هایی که دارای بالاترین وضعیت رفاهی نسبت به سایر خانوار‌ها باشند، در دهک ۱۰ قرار خواهند گرفت.
ویدئو: چگونه بفهمیم دهک بندی خانوار اشکال دارد و چطور رفعش کنیم؟
البته داده‌های مورد استناد در دهک بندی خانوار سالی دو بار بروز می‌شوند و به عنوان مثال اگر اطلاعات دارایی و درآمدی و یا گردش مالی خانواده‌ای تغییر کرده باشد، ممکن است دهک بندی شان در این بروزرسانی‌ها تغییر کند و به دهک بالاتر یا پایین‌تر منتقل شوند. البته از آن جایی که دهک‌ها ثابت هستند، ممکن است با انتقال خانوار‌های دیگر به یک دهک، افراد دیگر آن دهک بدون تغییر در شاخص‌ها به دهک دیگر منتقل شوند.
با این توضیحات، احتمالا متوجه شده اید که دهک بندی حاوی ایراداتی است. ایراد‌هایی که یکی از تدابیر مسئولان برای رفع آن، استفاده از صدک بندی است تا بتوانند از مشکلات دسته بندی بکاهند و به کمک آن، عدالت بیشتری را در توزیع یارانه و هدفمندسازی آن اعمال نمایند. طرحی که در آینده اجرایی خواهد شد و ممکن است از رهاورد‌های آن، افزایش اعتراض به دهک بندی و صدک بندی رفاهی خانوار باشد.
چگونه می‌توان از دهک خانوار خود مطلع شد؟
اگر با این سوال مواجهید، می‌توانید به اینجا رفته و یا روی لینک زیر کلیک کنید تا با روش‌های مختلف اطلاع از دهک خانواده آشنا شوید:
• چگونه بفهمیم دهک چندم هستیم؟
نحوه اعتراض به دهک بندی خانوار
برای اعتراض به دهک بندی رفاهی خانوار، باید به سامانه حمایت (در زیرمجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی) رفت و وارد آن شد. سامانه حمایت در آدرس اینترنتی hemayat.mcls.gov.ir در دسترس متقاضیان قرار دارد.
اگر در ورود به سایت حمایت نیازمند راهنمایی هستید، به اینجا بروید.
در صفحه نخست سامانه حمایت، پروفایل کاربر نمایش داده می‌شود که در آن دهک خانوار و اینکه مشمول دریافت یارانه هستند یا نه، مشخص شده است. در پایین صفحه دکمه «درخواست بررسی» قرار دارد که با کلیک روی آن می‌توانید به دهک بندی خانوارتان اعتراض کرده و خواستار بازبینی و بازنگری در آن شوید.
توجه کنید که این گزینه برای آن دسته از سرپرستان خانوار دایر شده که یا مشمول دریافت یارانه نیستند و یا مغایرتی در اطلاعات درج شده در سایت مشاهده می‌کنند و خواستار بررسی دوباره شاخص اقتصادی و شناسنامه اقتصادی-اجتماعی خانوار هستند.
راهنمای مراحل ثبت اعتراض به دهک بندی
فرایند ثبت درخواست بررسی شامل شش مرحله است که در ادامه به تفکیک توضیح داده شده:
۱. توافق نامه
نخستین مرحله، مطالعه و موافقت با توافقنامه اینترنتی با سامانه حمایت است که در آن متنی که شامل موارد مورد توافق است نمایش داده می‌شود که اگر با آن موافق باشید، باید در ذیل آن تیک «متن توافق نامه را خوانده ام و قبول دارم» را بزنید تا بتوانید به مرحله بعد بروید.
متن توافق نامه بدین شرح است:
«اینجانب متقاضی بازبینی دهک رفاهی خانوار خود می‌باشم و به دولت اجازه میدهم کلیه اطلاعات دارایی و مالی اعضای خانوار اینجانب را مجدداً در دوره بعدی دهک بندی بررسی نماید.
لازم به ذکر است:
❖ اطلاعات مربوط به بخش خودرو از ماخذ پلیس راهور جمهوری اسلامی ایران دریافت می‌گردد.
❖ اطلاعات مربوط به اعضای خانوار از سازمان هدفمندی یارانه دریافت می‌گردد.
❖ اطلاعات مربوط به تراکنش‌های بانکی از ماخذ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دریافت می‌گردد.
❖ با توجه به این موضوع که اطلاعات اشاره شده برای کلیه‌ی اعضای خانوار دریافت گردیده و دارایی همه‌ی اعضای خانوار در محاسبه‌ی دهک خانوار لحاظ می‌گردد لذا در صورتی که تغییراتی در اعضای خانوار وجود دارد لازم است لیست اعضای خانوار اصلاح گردد. جهت اصلاح خانوار شخص می‌بایست به همراه مدارک مورد نیاز که توسط سازمان هدفمندی اعلام شده است و در وبگاه آن سازمان موجود است به دفاتر پلیس + ۱۰ یا سایر دفاتر معرفی شده توسط آن سازمان مراجعه نماید.
❖ طبق بند (د) تبصره (۱۷) قانون بودجه کل کشور سال ۱۴۰۲، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مکلف به دهک بندی خانوار‌ها دوبار در سال شده است، لذا تا دوره بعدی بروزرسانی، هر خانوار صرفا یکبار می‌تواند ثبت درخواست بررسی نماید.»
۲. اطلاعات خانوار
در این مرحله، ساختار خانوار مورد بررسی قرار می‌گیرد. مرجع بررسی اطلاعات خانوار، سازمان هدفمندی یارانه‌ها است. اگر در این بخش مغایرتی مشاهده می‌کنید، ابتدا باید تیکه گزینه «اطلاعات خانوار اینجانب مغایرت دارد» در پایین صفحه را بزنید و سپس باید با همراه داشتن مدارک به دفاتر پلیس+۱۰ بروید تا متقاضی تصحیح اطلاعات این بخش شوید. با انجام این فرایند، اطلاعات مندرج در سامانه به صورت خودکار در بروزرسانی بعدی دهک بندی اصلاح خواهد شد.
۳. اطلاعات خودرو
در این مرحله اطلاعات مربوط به خودروی متعلق به خانوار نمایش داده می‌شود. اگر در این بخش مغایرت مشاهده کردید (مثلا خودروی فروخته شده و فک پلاک شده، در اطلاعات شما درج شده بود و یا خودرو متعلق به عضوی بود که از خانوار جدا شده است)، باید تیک مربوط به مغایرت مربوطه را بزنید.
از آنجایی که اطلاعات خودرو از مرجع فراجا، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران دریافت می‌شود، باید پس از ثبت مغایرت، به دفاتر پلیس+۱۰ و پلیس راهور مراجعه نمایید تا تغییرات به صورت اتوماتیک در بروزرسانی بعدی دهک بندی اعمال شود.
۴. اطلاعات تراکنش‌های بانکی
در این بخش اطلاعات درآمدی خانوار درج شده است که شامل اطلاعات تفکیکی درآمد آن دسته از اعضای خانوار است که دارای درآمد ثبت شده هستند. این اطلاعات از تراکنش‌های بانکی ثبت شده از افراد در بانک مرکزی و همچنین صندوق‌های بیمه‌ای و سایر مراجع ذیربط دریافت می‌گردد و به طور کلی شامل تمامی تراکنش‌های بانکی، واریزی ها، مجموع ساتنا، مجموع پایا و حتی کارت به کارت‌های اعضای خانوار است.
در صورتی که شخصی از خانوار از حساب بانکی شخصی خود برای مقاصدی غیر از خانوار، مانند کارپردازی، مدیریت ساختمان، تنخواه داری و... استفاده کرده باشد، ضروری است در اسرع وقت نسبت به جداسازی حساب تجاری از حساب شخصی خود اقدام نمایید تا در محاسبات دوره آتی بروزرسانی دهک بندی، اطلاعات صحیح بانکی مدنظر قرار گیرد.
۵. اطلاعات بورس
در این بخش همان گونه که از نامش مشخص است، اطلاعات مربوط به اعضایی از خانوار که دارای فعالیت در بازار بورس و سرمایه گذاری هستند، نمایش داده می‌شود.
۶. تعهدنامه
در پایان همه مراحل فوق، متن تعهد نامه پیش رویتان قرار می‌گیرد که بایستی آن را به دقت مطالعه نموده و در صورت موافقت، تیک گزینه «متن تعهدنامه را خوانده‌ام و قبول دارم» را و سپس بر روی دکمه «ارسال درخواست بررسی» کلیک کنید.
متن بخش تعهدنامه بدین شرح است:
دهک رفاهی خانوار ... نفری شـما با توجه به اطلاعات اقتصـادی و اجتماعی خانوار، تعیین شـده اسـت. در صـورت تمایل به بررسی مجدد وضعیت خانوار، الزام است تعهد نامه زیر را تأیید فرمایید:
اطلاعات خانوار اینجانب در اختیار سازمان امور مالیاتی، سازمان‌های حمایتی و نظام بانکی قرار گیرد و مبنای تصمیم گیری در خصوص اخذ مالیات، ارائه خدمات و تسهیلات درخواستی باشد.
با ارسال درخواست بررسی، اعتراض شما توسط کارشناسان بررسی شده و اگر اشتباهی رخ داده شده باشد، آن را رفع خواهند کرد. با اتمام این فرایند، مشکل عدم دریافت یارانه یا دهک بندی رفاهی خانوار شما بر طرف می‌شود و یارانه به حساب شما واریز خواهد شد.
پیگیری تقاضای بررسی بازبینی دهک
برای پیگیری درخواست بررسی دهک بندی باید در صفحه نخست سامانه حمایت روی گزینه «تاریخچه درخواست‌ها» کلیک کنید.
پاسخ به سوالات متدوال
چرا با اینکه در یک سال اخیر هیچ گردش مالی نداشتم، هنوز دهک خانوارم تغییر نکرده؟
بروزرسانی داده‌ها دو بار در سال صورت می‌گیرد، بنابراین دهکبندی خانوار‌ها بر اساس اطلاعات جدید با یک فاصله زمانی انجام خواهد شد. از طرفی گردش مالی تنها یکی از معیار‌های بکار رفته در دهکبندی بوده و سایر اطلاعات دارایی و درآمدی افراد نیز در ارزیابی وسع خانوار‌ها لحاظ می‌گردد، لذا با تغییر در یک شاخص در یک محدوده زمانی خاص، لزوماً دهک خانوار تغییر نخواهد کرد.
دهک خانوار من به دلیل افزایش گردش مالی ناشی از فروش خودرو یا مسکن بالا شده است، در صورتی که وضعیت رفاهی خانوار من بهتر نشده است. این عادلانه نیست!
گردش مالی تنها یکی از معیار‌های بکار رفته در دهکبندی بوده و گردش مالی خانوار در ادوار مختلف و سایر اطلاعات دارایی و درآمدی افراد نیز در ارزیابی وسع خانوار‌ها لحاظ می‌گردد. به عبارت دیگر وضعیت رفاهی خانوار‌ها با مدنظر قراردادن شاخص‌های متعددی و در مقایسه با سایر خانوار‌های کشور سنجیده می‌شود.
چطور می‌توان دهک رفاهی خانوار خود را تغییر داد؟
دهک رفاهی خانوار‌ها در بازه‌های زمانی مشخص، با مدنظر قراردادن شاخص‌های متعدد اقتصادی و اجتماعی طی فرایندی پیچیده و بدون هیچگونه دخالت انسانی محاسبه می‌شود؛ لذا امکان تغییر دهک به صورت موردی وجود نداشته و تنها تغییر در شاخص‌های اقتصادی اجتماعی خانوار ممکن است منجر به تغییر دهک خانوار گردد.
ثبت نام خانوار‌هایی که از ابتدا یارانه‌ای دریافت نکرده‌اند، به چه نحوی است؟
این خانواده‌ها باید این مراحل را طی کنند:
مرحله ۱) ثبت نام در سامانه دولت من به آدرس my.gov.ir (ثبت نام خانوار و شماره حساب)
مرحله ۲) مراجعه به بانک جهت ثبت حساب یارانه سرپرست خانوار (در صورتی که بانک معرفی شده در فهرست بانک‌های تعیین شده در سامانه my.gov.ir نباشد.)
پس از ثبت نام، وسع سنجی متقاضیان توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی انجام شده و بر اساس دهک رفاهی خانوار، وضعیت مشمولیت یارانه تعیین می‌شود. در صورتی که خانوار مشمول دریافت یارانه باشد، مبلغ یارانه به حساب معرفی شده واریز خواهد شد.
• نحوه ورود به پنجره ملی خدمات دولت هوشمند
خانوار‌های متقاضی یارانه که از ثبت نام در سال‌های ۱۳۹۳ یا ۱۴۰۱ جامانده اند، چگونه می‌توانند یارانه خود را برقرار کنند؟
این دسته از خانوار‌ها و همچنین فرزندان خانوار‌هایی که از ابتدا یارانه دریافت نکرده و می‌خواهند به صورت جداگانه درخواست برقراری یارانه نقدی دهند، بایستی مانند خانوار‌هایی که از ابتدا یارانه نگرفته‌اند، به پنجره ملی خدمات دولت هوشمند بروند و در آنجا تقاضای خود را ثبت کنند. (پاسخ سوال قبل را مرور کنید)
خانوار‌های یارانه بگیری که به دلایل ازدواج، طلاق، فوت یا تولد دچار تغییر شده اند، چگونه تغییرات خانوار خود را ثبت کنند؟
اجرای مراحل زیر توسط متقاضی ضروری است:
مرحله ۱) مراجعه به دفاتر پلیس + ۱۰ جهت ارائه مدارک مربوطه (ثبت نام خانوار و شماره حساب)
مرحله ۲) مراجعه به بانک جهت ثبت حساب یارانه سرپرست خانوار (در صورتی که بانک معرفی شده در فهرست بانک‌های تعیین شده در سامانه my.gov.ir نباشد.)
پس از ثبت نام، وسع سنجی بر اساس ساختار خانوار جدید توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی انجام شده و بر اساس دهک رفاهی خانوار، وضعیت مشمولیت یارانه تعیین می‌شود. در صورتی که خانوار مشمول دریافت یارانه باشد، مبلغ یارانه به حساب معرفی شده واریز خواهد شد.
در اطرافیانم افرادی را می‌شناسم که به مراتب از من مرفه‌تر هستند، اما یارانه دریافت می‌کنند، در حالی که یارانه من قطع شده است. علتش چیست؟
وضعیت رفاهی هر خانوار با مدنظر قرار دادن شاخص‌های متعددی ارزیابی شده و کلیه خانوار‌ها بر اساس امتیاز رفاهی حاصل شده، رتبه بندی می‌شود؛ لذا مقایسه وضعیت رفاهی دو خانوار به سادگی و با در نظر گرفتن یک یا دو معیار امکان پذیر نخواهد بود.
کارپردازانی که یارانه آنها ازمرحله ۱۰۳ قطع شده است، چگونه می‌توانند تقاضای بررسی و برقراری دوباره یارانه نقدی دهند؟
اینگونه افراد در مرحله اول افراد ضروری است نسبت به تفکیک حساب‌های شخصی و تجاری خود اقدام نمایند. در مرحله دوم چنانچه قبل از اردیبهشت ۱۴۰۱ یارانه این خانوار‌ها قطع شده باشد، بایستی نسبت به ثبت نام در سامانه سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها در آدرس my.gov.ir اقدام نمایند.
بر اساس قانون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مکلف است نسبت به وسع سنجی در دو نوبت در سال اقدام نماید، لذا در صورتی که تفکیک حساب به درستی انجام شده باشد، نتیجه در دوره‌های بعدی وسع سنجی تأثیرگذار خواهد بود و بر اساس دهک رفاهی خانوار، وضعیت مشمولیت یارانه تعیین می‌شود.
چرا با وجود یارانه بگیر بودن خانوار، مبلغ یارانه به حساب سرپرست واریز نمی‌شود؟
چنانچه بر اساس اطلاعات سامانه حمایت، خانوار واجد شرایط دریافت یارانه بوده ولی مبلغ یارانه به حساب سرپرست خانوار واریز نشده باشد، می‌بایست سرپرست خانوار به بانک خود مراجعه و علت عدم واریز یارانه را از بانک پیگیری نماید.
در سازمان هدفمندی ثبت نام کرده‌ام، اما شماره حساب در سامانه ثبت نشده است. چه باید کرد؟
در مرحله اول با مراجعه مجدد به سامانه my.gov.ir صفحه ثبت اطلاعات خود را چاپ کنند. سپس با مراجعه حضوری به یکی از بانک‌های عامل دولتی نسبت به ثبت شماره حساب بانکی خود اقدام نمایند.
آیا می‌توان هر شماره حسابی را برای دریافت یارانه نقدی اعلام کرد؟
خیر. واریز یارانه تنها به حساب‌های بانکی در بانک‌های طرف قرارداد ممکن است و آن دسته از سرپرستان خانوار که شماره حساب‌های مربوط به بانک‌های خصوصی شامل ایران زمین، گردشگری، صنعت و معدن، خاورمیانه و تمام موسسات مالی و اعتباری را به عنوان شماره حساب یارانه خانوار خود ثبت نموده اند، لازم است از طریق مراجعه حضوری به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها یا از طریق تماس با شماره تلفن ۶۳۶۹ (با پیش شماره تهران، ۰۲۱) شماره حساب مربوط به یک بانک دولتی را به عنوان حساب یارانه سرپرست خانوار معرفی نمایند.
نحوه تغییر سرپرست در خانوار‌های بدسرپرست یا تغییر سرپرست خانوار‌هایی که سرپرستشان در زندان است، چیست؟
ابتدا ضروری است مدارک مثبته در خصوص احراز بدسرپرستی از سوی مراجع قضایی صادر شده و این مدارک در مرحله بعد به فرمانداری و یا بخشداری ارائه گردد. در نهایت بعد از تائید این مراکز، تغییر سرپرست در مراکز پلیس +۱۰ انجام خواهد شد.
پیگیری یارانه خانوار‌های نیرو‌های مسلح به چه صورت و از چه مرجعی است؟
لازم است از اداره مربوطه که حقوق دریافت می‌نمایند، پیگیری شود.
چرا برای خانوار‌هایی که یک سال است جداسازی یارانه را انجام داده اند و شماره حساب هم اعلام کرده اند، یارانه واریز نمی‌شود؟
در حالت کلی، ساختار کلیه خانوار‌ها به صورت ماهانه به‌روزرسانی می‌شود و دهک رفاهی خانوار‌ها بر اساس آخرین ساختار ارزیابی می‌گردد. بر اساس دهک بدست آمده، در صورتی که خانوار مشمول دریافت یارانه باشد، مبلغ یارانه به حساب معرفی شده واریز خواهد شد.
