از 55 كشور مورد بررسي در 5 قاره تنها در 15 كشور، وزارت متولي امور ارتباطي و مخابراتي در كنار وزارت‌خانه‌هاي متولي امر راه، ساختمان و مسكن ديده مي‌شود كه هيچ كدام از اين كشورها، توسعه يافته نيستند.
به گزارش فارس، قانون برنامه پنجم توسعه، دولت را مكلف كرده تا تعداد وزارتخانه‌ها را از 21 به 17 برساند. در اين راستا، برنامه ادغام بعضي وزارتخانه‌ها در دستور كار دولت قرار گرفته است. يكي از اين موارد، ادغام وزارت راه و ترابري در وزارت مسكن و شهرسازي است كه در دولت به تصويب رسيده است. با توجه به اهميت طبيعي مسئله حمل ونقل، به ويژه در موقعيت استراتژيك كشور و لزوم افزايش شتاب در توسعه شبكه و بهره‌برداري از فرصت‌هاي موجود، لازم است اتخاذ تصميم در اين زمينه با دقت و مطالعه كافي و نه بر اساس ملاحظات مقطعي صورت گيرد.
* تاريخچه و ساختار موجود وزارت راه و ترابريدر سال 1298، وزارت فوائد عامه تاسيس شد و اداره امور مربوط به راه، پل و راهداري را بر عهده گرفت؛ بعدها امور فلاحت و تجارت نيز به اين وزارتخانه سپرده شد و در سال 1301 به منظور اقدام موثر براي ساختار راه‌ها، نگهداري و بهره‌برداري، اداره كل طرق و شوارع در درون وزارت فوق تاسيس شد.
در سال 1308 به موجب قانوني كه از مجلس شوراي ملي گذشت، اداره كل طرق و شوارع به وزارت طرق و شوارع تبديل شد.
در سال 1315وزارت طرق و شوارع با تصويب مجلس شوراي ملي به وزارت راه تغيير نام يافت.
سرانجام درتاريخ 16/4/1353 به منظور اعمال سياست جامع و هماهنگ براي ترابري كشور و توسعه و تجهيز، گسترش، نگهداري و ايجاد تاسيسات زيربنايي آن باتوجه به مقتضيات توسعه اجتماعي، اقتصادي و عمراني و دفاع ملي با رعايت قوانين مربوط، نام وزارت راه به وزارت راه و ترابري تغيير نام يافت.
فلسفه اين تغيير نام اضافه شدن مأموريت‌هاي حمل‌ونقل زميني- دريايي- هوايي به مأموريت‌هاي قبلي وزارت راه بوده است چرا كه امروزه در بيشتر كشورهاي جهان حمل و نقل سهم مهمي در توليد ناخالص داخلي را به خود اختصاص داده است و وزن سرمايه‌گذاري‌هاي زيرساختي در احداث تاسيسات زيربنايي حمل ونقل در مقايسه با وزن حمل و نقل در توليد ناخالص داخلي كوچك است.
علاوه بر آن تقاضاي حمل و نقل بايد تعيين‌كننده ميزان سرمايه‌گذاري و نوع سرمايه‌گذاري و نوع سرمايه‌گذاري در بخش عرضه باشد.
از مهم‌ترين مفاد قانون مذكور انتزاع سازمان بنادر و كشتيراني از وزارت دارايي والحاق آن به وزارت راه و ترابري و انتزاع اداره كل هواپيمايي كشوري از وزارت راه و الحاق آن به وزارت جنگ با نام سازمان هواپيمايي كشوري است.
همچنين تبديل اداره كل هواشناسي به سازمان هواشناسي كشور، انتزاع آن از وزارت راه و الحاق آن به وزارت جنگ و تعيين وظايف وزارت راه وترابري است.
در حال حاضر، وزارت راه وترابري، مسئوليت مربوط به امور شبكه‌هاي حمل ونقل جاده‌اي، ريلي، دريايي وهوايي را برعهده دارد. اين وزارتخانه داراي شش معاونت شامل، معاونت آموزش، تحقيقات و فناوري، معاونت برنامه‌ريزي و اقتصاد حمل ونقل، معاونت توسعه مديريت و منابع، معاونت حقوقي و امور مجلس، معاونت ساخت و نگهداري راه روستايي و معاونت امور دولت و مديريت بحران است.
همچنين سازمان‌ها و شركت‌هاي وابسته به وزارت راه و ترابري شامل سازمان راهداري و حمل و نقل جاده‌اي كشور، شركت ساخت و توسعه زيربناهاي حمل ونقل كشور، شركت راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران، سازمان هواپيمايي كشوري، سازمان بنادر و دريانوردي، شركت فرودگاه‌هاي كشور، شركت هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران، شركت آزمايشگاه فني و مكانيك خاك و پژوهشكده حمل و نقل است.
** ساختارهاي مديريت حمل و نقل در كشورهاي مختلفدر تعداد قابل توجهي از كشورها، مديريت حمل ونقل، تنها وظيفه وزارتخانه مربوطه بوده است. در بعضي ديگر، حمل و نقل، پست و ارتباطات در يك وزارتخانه تجميع شده و در برخي كشورها مسئوليت امور زمين، مسكن و حمل ونقل بر عهده يك وزارتخانه نهاده شده است. بعضي كشورها، يك وزارتخانه را به امور زيرساخت اختصاص داده و وظايف مربوط به امور زيربنايي را در آن وزارتخانه تجميع كرده‌اند.
** ساختار مديريت حمل و نقل در كشورهاي آسياييدر كره جنوبي وزارتخانه مسئول، وزارت زمين، حمل و نقل و امور دريانوردي است كه مسئوليت زمين، مسكن، منابع آب، حمل و نقل و لجستيك، سواحل و بنادر، آمايش سرزمين است.
در ژاپن وزارتخانه مسئول، وزارت زمين، زيرساخت، حمل و نقل و جهانگردي است كه مسئوليت برنامه‌ريزي منطقه‌اي، زمين، آب، توسعه شهري، رودخانه‌ها، حمل و نقل ومسكن را دارد.
در هند چند وزارتخانه مسئول در اين زمينه وجود دارد كه يكي وزارت كشتيراني است كه مسئوليت كشتيراني را به عهده دارد و دوم وزارت حمل و نقل جاده‌اي و بزرگراه‌ها است كه مسئوليت حمل و نقل جاده‌اي بر عهده دارد.
همچنين وزارت هوانوردي كشوري مسئوليت حمل و نقل هوايي، وزارت هوانوردي كشوري مسئوليت حمل و نقل هوايي و وزارت راه‌آهن مسئوليت حمل و نقل ريلي را دارند.
در سنگاپور وزارتخانه مسئول، وزارت راه‌آهن است كه مسئوليت حمل و نقل را دارد و در فيليپين وزارتخانه مسئول دپارتمان حمل و نقل و ارتباطات است كه مسئوليت حمل و نقل، ارتباطات و فناوري اطلاعات را دارد.
در قطر وزارتخانه مسئول، سازمان هوانوردي كشوري اداره كل بنادر و گمركات است كه مسئوليت حمل و نقل را دارد و در امارات متحده عربي وزارتخانه مسئول، سازمان ملي حمل و نقل سازمان هوانوردي كشوري است كه مسئوليت حمل و نقل را دارد.
در تايوان وزارتخانه مسئول، وزارت حمل و نقل و ارتباطات است كه مسئوليت حمل و نقل، پست، مخابرات و ارتباطات را دارد و در بحرين وزارتخانه مسئول وزارت حمل و نقل است كه مسئوليت حمل و نقل، مخابرات و فناوري اطلاعات را دارد.
در عربستان سعودي وزارتخانه مسئول، وزارت حمل و نقل است كه مسئوليت حمل و نقل را دارد و در چين وزارتخانه مسئول، وزارت حمل نقل و وزارت راه‌آهن است كه مسئوليت حمل و نقل را دارد.
در سوريه وزارتخانه مسئول وزارت حمل و نقل است كه مسئوليت حمل و نقل را دارد و در تركيه وزارتخانه مسئول وزارت حمل و نقل و ارتباطات است كه مسئوليت حمل و نقل و ارتباطات را دارد.
* ساختار مديريت حمل و نقل در كشورهاي اروپاييدر نروژ وزارتخانه مسئول، وزارت حمل و نقل و ارتباطات است كه مسئوليت حمل و نقل، پست، مخابرات و فناوري ارتباطات را دارد و در هلند وزارتخانه مسئول وزارت زيرساخت و محيط زيست است كه مسئوليت حمل و نقل ، پست، محيط زيست، آمايش سرزمين، آب، مسكن را دارد.
در دانمارك وزارتخانه مسئول وزارت حمل و نقل است كه مسئوليت حمل و نقل، حفاظت از سواحل و پست را دارد و در روسيه وزارتخانه مسئول وزارت حمل و نقل است كه مسئوليت حمل و نقل، بنادر ماهيگيري، آبراه‌هاي درون سرزميني را دارد.
در بلغارستان وزارتخانه مسئول وزارت حمل و نقل، فناوري اطلاعات و ارتباطات است كه مسئوليت حمل و نقل، فناوري اطلاعات و ارتباطات را دارد.
در آلمان وزارتخانه مسئول وزارت فدرال حمل و نقل، ساختمان و توسعه شهري است كه مسئوليت مسكن، حمل و نقل، توسعه شهري و روستايي را دارد و در انگلستان وزارتخانه مسئول دپارتمان حمل و نقل است كه مسئوليت حمل و نقل را دارد.
در يونان وزارتخانه مسئول وزارت زيرساخت، حمل و نقل و شبكه‌ها است كه مسئوليت حمل و نقل، مخابرات و پست را دارد و در جمهوري آذربايجان وزارتخانه مسئول وزارت حمل و نقل است كه مسئوليت حمل و نقل را دارد.
در فنلاند وزارتخانه مسئول وزارت حمل ونقل و ارتباطات است كه مسئوليت حمل و نقل، پست، ارتباطات و فناوري اطلاعات را دارد و در جمهوري چك وزارتخانه مسئول وزارت حمل و نقل است كه مسئوليت حمل و نقل را دارد.
در ايرلند وزارتخانه مسئول دپارتمان حمل و نقل، جهانگردي و ورزش است كه مسئوليت حمل و نقل، جهانگردي و ورزش را دارد و در لهستان وزارتخانه مسئول وزارت زيرساخت است كه مسئوليت حمل و نقل، مخابرات، پست، مسكن را دارد.
در سوئد وزارتخانه مسئول وزارت سرمايه‌گذاري، انرژي و ارتباطات است كه مسئوليت توسعه بازرگاني و رقابت، ارتباطات الكترونيك، انرژي، جنگل‌داري، فناوري اطلاعات، پست، توسعه منطقه‌اي، گردشگري، حمل و نقل را دارد.
در سوئيس وزارتخانه مسئول دپارتمان فدرال محيط زيست، حمل و نقل، انرژي و ارتباطات است كه مسئوليت محيط زيست، حمل و نقل، آمايش سرزمين، انرژي و ارتباطات را دارد.
در پرتغال وزارتخانه مسئول وزارت ساخت، حمل و نقل ارتباطات است كه مسئوليت توسعه چارچوب قانوني و نظارتي ساخت و ساز و خدمات عمومي، حمل و نقل، و توسعه و تنظيم فعاليت‌هاي ارتباطاتي است.
در لوكزامبورگ وزارتخانه مسئول وزارت زيرساخت و توسعه پايدار است كه مسئوليت حمل و نقل، آمايش سرزمين، محيط زيست را دارد.
*ساختار مديريت حمل و نقل در كشورهاي آمريكاي شماليدر كانادا وزارتخانه مسئول وزارت حمل و نقل است كه مسئوليت حمل و نقل را دارد و در ايالات متحده آمريكا وزارتخانه مسئول دپارتمان حمل و نقل است كه مسئوليت حمل و نقل را دارد.
در گرينلند وزارتخانه مسئول وزارت مسكن، زيرساخت و حمل و نقل است كه مسئوليت آمايش سرزمين، برنامه‌هاي واكنش در شرايط بحران، ساختمان، حفاظت از محيط زيست، حمل و نقل، پست و مخابرات، انرژي را دارد.
در مكزيك وزارتخانه مسئول وزارت ارتباطات و حمل و نقل است كه مسئوليت حمل و نقل و ارتباطات را دارد و در جامائيكا وزارتخانه مسئول وزارت حمل و نقل و ساخت است كه مسئوليت حمل و نقل را دارد.
* ساختار مديريت حمل و نقل در كشورهاي آمريكاي جنوبيدر برزيل وزارتخانه مسئول وزارت حمل و نقل است كه مسئوليت حمل و نقل را برعهده دارد و در پرو وزارتخانه مسئول وزارت حمل و نقل و ارتباطات است كه مسئوليت حمل و نقل را دارد.
در آرژانتين وزارتخانه مسئول وزارت فدرال برنامه‌ريزي، سرمايه‌گذاري و خدمات عمومي است و در پاراگوئه وزارتخانه مسئول وزارت ارتباطات و ساخت است.
در شيلي وزارتخانه مسئول وزارت حمل و نقل و مخابرات است كه مسئوليت حمل و نقل و مخابرات را برعهده دارد.
*ساختار مديريت حمل و نقل در كشورهاي آفريقاييدر مصر وزارتخانه مسئول وزارت حمل و نقل است كه مسئوليت حمل و نقل را دارد و در آفريقاي جنوبي دپارتمان حمل و نقل است كه مسئوليت حمل و نقل را برعهده دارد.
در بوتسوانا وزارتخانه مسئول وزارت حمل و نقل و ارتباطات است كه مسئوليت حمل و نقل و ارتباطات را برعهده دارد و در نيجريه وزارتخانه مسئول وزارت فدرال حمل و نقل است كه مسئوليت حمل و نقل را برعهده دارد.
در كشورهاي ايتاليا، اسپانيا، فرانسه، مالزي، كويت، استراليا، سودان، عراق، پاكستان و افغانستان نيز وزارت متولي امر ارتباطات و مخابرات با وزارت متولي امور مسكن و راه ادغام نشده و در كنار هم جاي ندارند.
