یک کارشناس اقتصادی گفت: دولت در تخصیص سبد کالا دو هدف داشت، یکی جلوگیری از افزایش نرخ مواد غذایی و دیگری تخصیص سبد کالابه افراد کم درآمد که در هدف اول موفق و در هدف دوم با شکست قابل پیش‌بینی مواجه شد.
به گزارش فارس، سعید لیلاز کارشناس اقتصادی در خصوص نارضایتی وسیع مردم از نحوه تخصیص و توزیع سبد کالا و اینکه چرا دولت در اجرای اولین طرح همگانی با مشکل مواجه شد، گفت: بخش مهمی از اتفاقات رخ داده در ماجرای توزیع سبد کالا ناشی از وخامت و بحرانی بودن اوضاعی است که آقای دکتر روحانی تحویل گرفته است.
وی افزود: وقتی آقای روحانی دولت را تحویل گرفت، نرخ تورم 45 درصد و نرخ تورم مواد غذایی بیش از 60 درصد بود، در بعضی کالاهایی که اصلی‌ترین قوت اقشار فقیر و کم درآمد جامعه بود بیش از 100 درصد دارای تورم وجود داشت.
این کارشناس اقتصادی اظهار داشت: بنابراین نرخ تورم و فشار واقعی نرخ تورم بر اقشار فرودست جامعه به خصوص در روستاها به حدود 100 درصد رسیده و از زمان جنگ جهانی دوم به بعد چنین چیزی در اقتصاد ایران سابقه نداشته است.
* شتابزدگی دولت در توزیع سبد کالا ناشی از وخامت اوضاع اقتصادی بود
لیلاز گفت: بنابراین بخش زیادی از عجله و شتابزدگی دولت در توزیع سبد کالا ناشی از وخامت و بحرانی بودن اوضاع اقتصادی مردم بود که طی آن دولت دو هدف را در نظر داشت.
وی افزود: یکی از اهداف دولت در توزیع سبد کالا پایین آوردن شاخص کلی تورم در حوزه مواد غذایی بود که البته دولت در رسیدن به هدفش موفق عمل کرده و هدف مذکور محقق شده است، بطوریکه رشد قیمت مواد غذایی از آبان‌ماه تاکنون به صفر و یا کمتر از یک درصد در ماه کاهش یافته و در کل این اقدام به نفع فقیرترین افراد جامعه است.
این کارشناس اقتصادی، تصریح کرد: اما دولت در هدف دوم یعنی هدف قرار دادن فقیرترین اقشار جامعه برای پوشش کالاهای خانوار شکست خورد، طبیعی هم بود که شکست می‌خورد و این موضوع از ابتدا هم قابل پیش‌بینی بود زیرا هیچ دستگاهی در ایران بطور کلی قادر به شناسایی واقعی طبقات اجتماعی و جداکردن آنها نیست.
لیلاز گفت: در دوره احمدی‌نژاد دولت یکبار اقدام به جمع‌آوری اطلاعات درآمدی مردم کرد که موفق نشد الان هم در دولت روحانی که هنوز جمع‌آوری اطلاعات اتفاق نیفتاده است.
* جمع‌آوری اطلاعات درآمدی مردم غیرممکن است
وی افزود: در ایران پنهان‌سازی درآمدها به یک فرهنگ 3 هزار ساله تبدیل شده است زیرا مردم به حاکمیت بی‌اعتماد هستند و حاکمیت را نامحرم می‌دانند بنابراین درآمدهای واقعی خود را پنهان می‌کنند و تقریبا به دست آوردن میزان درآمدهای مردم در ایران کاری غیرممکن است.
این کارشناس اقتصادی، اظهار داشت: حتی از راه‌های اطلاعاتی و امنیتی هم امکان جمع‌آوری اطلاعات درآمدی مردم وجود ندارد زیرا ساختارش وجود ندارد و اگر ساختار این کار را داشتیم، می‌تواستیم جلوی مفاسد اقتصادی را بگیریم.
لیلاز تصریح کرد: پیش‌بینی می‌کردیم که این طرح در هدف دوم شکست بخورد و نباید به این شکل اجرا می‌شد.
* حذف برخی دهک‌ها از شمول دریافت یارانه اشتباه است
وی در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس مبنی بر اینکه طبق گفته‌ها دولت می‌خواهد در فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها برخی از دهک‌ها را حذف کند برای اینکه دولت با مشکل کنونی بعد از اجرای فاز دوم هدفمندی مواجه نشود چه کاری باید بکند، گفت: برای اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها باید از همه تحولات گذشته پند بگیریم و برگردیم به روح برنامه چهارم توسعه، اولین بار هدفمندی را در آنجا پیش‌بینی کرده بودیم.
وی افزود: پرداخت یارانه نقدی یک استراتژی و یک سیاست بسیار اشتباه بود و این پرداخت‌ها در حد فعلی باید فریز شود و نباید متوقف شود همچنین نباید گسترش پیدا کند و یا محدود و دهک‌بندی شود.
* پرداخت 45 هزار و 500 تومان یارانه ادامه یابد
این کارشناس اقتصادی اظهار داشت: حذف 3 دهک بالای جامعه باز هم یک سیاست اشتباه خواهد بود، دولت باید پرداخت همین 45500 تومان را به عنوان یارانه نقدی به همه اقشار مردم ادامه دهد و همزمان با پرداخت این مبلغ به همه مردم فاز دوم هدفمندی را با قدرت اجرا کند.
لیلاز اظهار داشت: در فاز دوم هدفمندی دولت منابعی جدیدی را که بدست می‌آورد طبق روح برنامه چهارم توسعه به بهبود معیشت گروه‌های هدف مثل بیمارستان‌‌های دولتی، سرو سامان دادن به نظام آموزشی کشور، افزایش دستمزد کارگران، اختصاص وام به بخش‌های تولیدی، بازنشستگان تأمین اجتماعی، کمک به بهبود معیشت افراد تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی که همه جزء افراد شناخته شده‌اند تخصیص دهد.
* بهبود وضعیت بهداشتی، مهمترین هدف دولت در سال 93 باشد
وی افزود: سر و سامان دادن وضعیت بهداشت جامعه به نظر من می‌تواند مهمترین هدف دولت در سال 93 باشد زیرا ساختار بهداشتی ایران در بخش‌های مختلف بیمارستانی از آستانه بحران عبور کرده و در مرز فروپاشی قرار دارد، بنابراین اختصاص 10 تا 12 هزار میلیارد تومان به احیای نظام بهداشتی کشور می‌تواند بسیار مفید فایده باشد.
این کارشناس اقتصادی اظهار داشت: اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها اگر به صورت منسجم و همگن منجر به آزاد سازی کل اقتصاد ایران نشود هیچ فایده‌ای ندارد و به هیچ دردی نمی‌خورد.
لیلاز گفت: اصلی‌ترین علتی که طرح هدفمندی یارانه‌ها در دولت آقای احمدی‌نژاد را به شکست کشاند این بود که این طرح به صورت همگن و منسجم اجرا نشد.
وی افزود: هدفمندی یارانه‌ها فقط بخشی از استراتژی آزادسازی اقتصاد ایران است، نمی‌‌توان اصل پیکره را نادیده گرفت و فقط یک تکه از آن را اجرا کرد.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: اگر قرار است فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها اجرا شود باید بخش‌های مختلفی مثل تولید در قیمت‌گذاری کالا آزاد شود، نظام بانکی به سمت آزادسازی حرکت کند و نرخ بهره آزاد شود.
لیلاز گفت: تحقق این اتفاقات ممکن است به تدریج باشد ولی باید همگن باشد. یعنی هم همگن هم منسجم و هم پلکانی انجام شود و قانون کار باید به سمت آزادسازی برود، بیمه بیکاری برقرار شود، نظام تأمین اجتماعی پوشش 100 درصدی داشته باشد و ....
وی افزود: اگر منابع هدفمندی را به این موضوعات اختصاص دهیم، منابع کم هم می‌آید و نیاز نیست که این پول را بین مردم توزیع کنیم.
