دنياي اقتصاد نوشت:
در شرايطي كه حدود 10 روز تا دور جديد مذاكرات جامع هسته‌اي باقي مانده است، هم مقامات ايران و هم مقامات بلندپايه گروه 1+5 نسبت به فرجام مذاكرات ابراز خوش‌بيني مي‌كنند.
پس از آنكه هفته گذشته محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه ايران، نسبت به دستيابي به توافق هسته‌اي ابراز خوش‌بيني كرد، روز جمعه هم ماري هارف، يكي از سخنگويان وزارت خارجه آمريكا با تاكيد بر جدي و واقعي بودن مذاكرات عنوان كرد كه «كاخ سفيد متعهد است تا مذاكرات را به سرانجام برساند.»
خانم هارف همچنين تاكيد كرد كه «دو طرف به‌طور جدي و بي‌سابقه وارد جزئيات شده‌اند.» او با ابراز خوش‌بيني نسبت به دستيابي به توافق نهايي اضافه كرد كه «مذاكره‌كنندگان با حسن‌نيت پشت ميز نشسته‌اند.» او اين مذاكرات را «بهترين بخت ديپلماتيك براي دستيابي به توافق هسته‌اي» توصيف كرد.
همزمان، علي‌اكبر صالحي، رئيس سازمان انرژي اتمي ايران از «تغيير طراحي رآكتور آب سنگين اراك با هدف توليد پلوتونيوم كمتر» خبر داد، موضوعي كه تا پيش از اين، بزرگ‌ترين مانع براي دستيابي به توافق نهايي به‌شمار مي‌رفت.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به يادداشت ظريف در مجله «فارين افرز» تاكيد كرد
بهترين فرصت براي دستيابي به توافق هسته‌اي
متعهد هستيم مذاكرات را به‌نتيجه برسانيم
با نزدیک شدن به دور جديد و سرنوشت‌ساز مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 5+1 برای تدوین پیش‌نویس توافق جامع، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در پاسخ به یادداشت اخیر وزیر امور خارجه ایران در نشریه «فارین افرز» که در آن نسبت به مذاکرات ابراز خوش‌بینی کرده بود، گفت: «واقعیت این است که ما به شکلی بسیار جدی و واقعی در مورد جزئیات بحث و گفت‌وگو می‌کنیم که پیش از این، هیچ‌گاه تا این سطح در مورد آنها صحبت نکرده بودیم. این بهترین فرصتی است که ما تاکنون به دست آورده‌ایم تا بتوانیم از طریق دیپلماتیک این مساله را حل کنیم.»
ماری هارف، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در کنفرانس خبری هفتگی خود تاکید کرد که همه مذاکره‌کنندگان اکنون بر سر میز مذاکره هستند و با حسن نیت به‌کار خود ادامه می‌دهند.
هارف با بیان اینکه هیچ‌کس نمی‌داند که بتوان به توافق نهایی دست پیدا کرد، افزود: «ما موظفیم که این کار را انجام دهیم. ما در مورد این شانس که می‌توانیم به نتیجه برسیم خوش‌بین هستیم. شما شنیده‌اید که رئیس‌جمهور شانس این کار را 50-50 دانسته بود اما ما با آگاهی از اینکه این بهترین و موثرترین فرصت برای حل مسائل هسته‌ای است، وارد مذاکره شده‌ایم و متعهدیم که این کار را به سرانجام برسانیم.»
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران به تازگی در یادداشتی در نشریه فارین افرز با موضوع سیاست خارجی دولت روحانی ابراز امیدواری کرده بود که مذاکرات با سرعت غیرقابل انتظاری در حال پیشروی است و پیش‌بینی کرده بود که راه‌حلی سریع برای این بحران غیرضروری به دست خواهد آمد. بر اساس گزارش پایگاه اینترنتی وزارت خارجه آمریکا، ماری هارف در پاسخ به پرسش خبرنگاری مبنی بر اینکه آیا او نیز احساس امیدواری در این زمینه دارد یا خیر پاسخ داد: «من فکر می‌کنم ما در احساس واقع‌بینانه اشتراک نظر داریم. اما آنچه من پیش‌تر گفتم این است که همه ما اکنون با حسن نیت بر سر میز مذاکره هستیم.»
او ادامه داد: «ما معتقد هستیم که این توافق صورت گیرد، ولی آیا این به معني آن است که اتفاق خواهد افتاد؟ من نمی‌دانم. آیا همه ما قادر خواهیم بود تصمیمات دشواری را که باید بگیریم اتخاذ کنیم؟ من نمی‌دانم. من فکر نمی‌کنم در حال حاضر هیچ‌یک از ما بتواند با اطمینان چنین چیزی بگوید.»
ایران و گروه 5+1 در نوامبر سال گذشته (سوم آذرماه 92) به توافق اولیه‌اي در مذاكراتي كه به مذاكرات ژنو 3 شهرت يافت، دست یافتند که براساس آن ایران متعهد شد در ازای کاهش برخی تحریم‌های اقتصادی غرب، بخشی از فعالیت‌های هسته‌ای خود را به حالت تعلیق در آورد. این کشورها متعهد شدند که طی 6 ماه و در جریان انجام مذاکرات در این زمینه به توافق جامع نهایی دست یابند. دور بعدی مذاکرات برای تدوین پیش‌نویس توافق جامع قرار است 23 اردیبهشت در وین برگزار شود و پیش از آن هم گفت‌وگوهای کارشناسی در نیویورک برگزار می‌شود.
از سوی دیگر و در گروه 5+1، آنگلا مركل صدراعظم آلمان خواست تا فرصت دیگری به مذاکرات میان گروه 5+1 با ایران داده شود. به گزارش «ایسنا»، آنگلا مرکل روز جمعه در سخنانی در بین اعضای اتاق بازرگانی آمریکا گفت که بهتر است به مذاکرات با ایران فرصت داده شود؛ ولی در عین حال همچنان امکان اعمال تحریم‌ها در صورت لزوم وجود داشته باشد. او همچنین پایبندی و تعهد ایران را به توافق امضا شده خواستار شد و افزود: «اگر ایران به تعهداتش عمل نکند یا به اندازه کافی به آن عمل نکند، ما آماده خواهیم بود تا تعلیق محدودی را که در تحریم‌ها ایجاد شده‌است، بازگردانیم.»
حفظ ماهيت آب سنگين اراك
در ارتباط با مذاکرات هسته‌ای، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران با تاکید بر اینکه رآکتور اراک ماهیت خود را به عنوان یک رآکتور آب سنگین حفظ می‌کند، گفت: «رآکتور اراک برای تولید میزان پلوتونیوم کمتر بازطراحی می‌شود.» به گزارش «ایرنا»، علی اکبر صالحی در جمع خبرنگاران در پاسخ به پرسشي درباره وضعیت فعالیت رآکتور آب سنگین اراک در مذاکرات هسته‌ای با 5+1 افزود: «تا پایان ساخت رآکتور اراک 2 الی سه سال باقی مانده است و این رآکتور برای تولید میزان پلوتونیوم کمتر بازطراحی می‌شود؛ اما ماهیت خود را به عنوان یک رآکتور آب سنگین حفظ می‌کند.»
رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین درباره واکنش به ادعای غرب مبنی بر اینکه هدف مذاکرات نهایی با ایران باید از بین بردن موشک‌های بالستیک ایران باشد، تاکید کرد: «از آنجا که ظریف به عنوان مذاکره کننده ایران طرح چنین مطالبی را به‌طور کلی رد کرده است، ما باید صحبت‌های وزیر امور خارجه خود را مبنا قرار دهیم نه آنچه غرب مطرح می‌کند.»
اما در مقابل، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا گفت که تهدید موشک‌های بالستیک ایران ادامه دارد و آمریکا آن را جدی گرفته است. به گزارش «ایسنا»، جان کربی، سخنگوی پنتاگون روز جمعه در یک سخنرانی در وزارت دفاع این کشور در پاسخ به پرسشي مبنی بر اینکه آیا نمایش موشک‌های بالستیک عربستان در رزمایش اخیر این کشور پاسخی به فعالیت‌های هسته‌ای ایران است یا خیر؟ گفت: «من ترجیح می‌دهم که عربستان سعودی خود در مورد تصمیمش برای نمایش این موشک‌ها صحبت کند؛ اما همان‌طور که می‌دانیم دفاع موشکی ظرفیتی است که ما به‌طور قطع برای پیشرفت و توسعه آن به‌ویژه در نیروی دریایی تلاش کرده‌ایم و به این پیشرفت‌ها و توسعه‌های خود ادامه می‌دهیم.»
بر اساس گزارش پایگاه اینترنتی وزارت دفاع آمریکا، کربی ادامه داد: «ما به بحث و گفت‌وگوهای خود با دوستان و شرکای‌مان در خاورمیانه ادامه می‌دهیم، چون هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه تهدید موشکی بالستیک ایران رو به کند شدن است وجود ندارد و این تهدیدها واقعی و معتبر است. من فکر می‌کنم ما به اندازه سهم خود این مساله را جدی گرفته‌ایم.»
هفته گذشته، عربستان برای اولین بار موشک‌های بالستیک خود را که 27 سال پیش از چین خریداری کرده بود، در یک رزمایش گسترده به نمایش گذاشت که برخی تحلیلگران و کارشناسان آن را پاسخی به فعالیت‌های هسته‌ای ایران می‌دانند. کشورهای غربی تلاش می‌کنند تا فعالیت‌های ایران در زمینه گسترش موشک‌های بالستیک را در مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 5+1 بگنجانند. این در شرايطي است که ایران تاکید دارد در این مذاکرات تنها درخصوص فعالیت‌های هسته‌ای‌اش گفت‌وگو خواهد کرد و مساله دیگری مورد بحث نخواهد بود.
تغيير موضع اسرائيل
همزمان با این تحولات، یک مقام سابق آمریکا معتقد است اسرائیلی‌ها انتظار دارند توافق هسته‌ای جامع بین ایران و گروه 5+1 حاصل شود، بنابراین فهمیده‌اند که دیگر نمی‌توان برنامه هسته‌ای غیرنظامی ایران را برچید. به گزارش خبرگزاری تسنیم، مقامات سابق آمریکایی و متخصصان مسائل ایران که در گفت‌وگوهای اخیر با اسرائیل درگیر بودند در گفت‌وگو با المانیتور اعلام کردند که رژیم صهیونیستی به صورت فزاینده‌ای انتظار دارد توافقی بین ایران و 6 قدرت جهانی حاصل شود و نگرانی‌های خود را با مقامات آمریکایی درباره نظارت و نیز اجرای این توافق در میان گذاشته است.
اگرچه سیاست رسمی رژیم صهیونیستی درباره تنها برنامه هسته‌ای قابل پذیرش بر اصل («صفر، صفر، صفر» سانتریفیوژ صفر، غنی‌سازی داخلی اورانیوم یا پلوتونیوم صفر و تاسیسات تولید صفر) استوار است، اما مقامات سابق آمریکایی که در مشورت‌های اخیر با اسرائیلی‌ها دخیل بودند متوجه تغییر موضع اسرائیل درباره این موضوع شده‌اند، زیرا چشم‌انداز دستیابی به یک توافق هسته‌ای قوی‌تر شده است. مقام سابق آمریکایی در گفت‌وگو با المانیتور گفت: «بسیاری از مقامات و متخصصان اسرائیلی فهمیده‌اند که رویکرد صفر، صفر، صفر روی نخواهد داد. آنها فهمیده‌اند که یک برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز بومی برای ایرانی‌ها ضروری است.»
سفر دو مقام بلندپايه آمريكا به اسرائيل
همزمان و در آستانه دور دیگری از مذاکرات ایران با 6 قدرت جهانی بر سر برنامه اتمی جمهوری اسلامی، مقامات ارشد آمریکایی برای رایزنی با دولتمردان اسرائیل به بیت‌المقدس سفر می‌کنند.روزنامه اسرائیلی هاآرتص روز جمعه، دوازدهم اردیبهشت، خبر داد که سوزان رایس، مشاور امنیت ملی آمریکا و وندی شرمن، رئیس هیات آمریکایی در مذاکرات با ایران، روز پنج‌شنبه، ۱۸ اردیبهشت به اسرائیل می‌روند.
رقابت شرکت‌های آمریکایی برای حضور در ایران
روزنامه فرانسوی لوفیگارو در شماره روز شنبه خود در مقالهای از تلاش مضاعف شرکت‌های آمریکایی برای حضور در ایران خبر داد. به گزارش فیگارو، در پی لغو تحریم‌ها، اینک شرکت‌های کرایسلر، سیسکو و بوئینگ در تلاش برای فراهم کردن زمینه عقد قراردادهای تجاری با ایران هستند. روزنامه فرانسوی ادامه داده است: «در شرایطی که گفت‌وگوهای سیاسی بین کشورهای غربی و ایران رو به جلو است، شرکت‌های آمریکایی تماس با مقامهای تهران را افزایش دادهاند.»
لوفیگارو به نقل از یک بازرگان ایرانی نوشته در بخش خودروسازی، گروه کرایسلر آمریکا پیشنهاد سرمایه‌گذاری به ایران را داده است. این پیشنهاد ازطریق کانالهای دیپلماتیک، یعنی از طریق دولت آمریکا ابتدای ماه مارس به ایران ارائه شده است. این روزنامه در ادامه آورده است، این در شرایطی است که واشنگتن به‌طور رسمی از شرکت‌های خارجی خواسته تا رسیدن به توافق نهایی با تهران از امضای هرگونه قرارداد با ایران اجتناب کنند. از سوی دیگر شرکت مخابراتی سیسکو آمریکا نیز خواستار ارسال تجهیزات به ایران شده است. به گفته یک دیپلمات غربی در تهران، در پایان فوریه نیز 10 تن از روسای دانشگاههای آمریکا با سفر به ایران از دانشگاههای مختلف از جمله از دانشگاه شریف بازدید کردند. این هیات همچنین با وزیر آموزش عالی و محمد نهاوندیان مشاور اقتصادی حسن روحانی رئیس جمهوری دیدار کردند.
در واکنش به این دیدار، دولت آمریکا نیز از اعمال مقررات سخت در قبال دانشجویان ایرانی در دانشگاههای آمریکا صرف‌نظر کرد. فیگارو در ادامه این گزارش آورده است: «پس از جنرال‌موتورز شرکت‌های بزرگ نفتی و بوئینگ نیز در تلاش برای استفاده از فضای لغوتحریمها هستند.» براساس قرارداد موقتی که پایان نوامبر بین کشورهای غربی و ایران امضا شد، بوئینگ میتواند قطعات هواپیماهای مسافربری مورد نیاز ایران را در اختیار این کشور قرار دهد. این روزنامه فرانسوی در نهایت نوشت که ایران با لغو این تحریم‌ها میتواند به 80 میلیارد دلار از داراییهای خود که در آسیا مسدود شده، دسترسی پیدا کند و قادر خواهد شد، بودجه برخی قراردادهای اقتصادی خود را تامین کند.
