حجت‌الاسلام حسن روحانی در هشتمین جشنواره بین‌المللی فارابی با اشاره به اینکه خوشحالم که در جمع شما اندیشمندان، فرهنگیان، صاحب‌نظران و پژوهشگران و نیز نویسندگان بزرگی که در زمینه علوم انسانی و اسلامی تلاش کردند و می‌کنند، حاضر شدم، گفت: جشنواره فارابی همواره به عنوان تجلیل و تکریم از صاحب‌نظران علوم انسانی و اسلامی چه فرهیختگان داخلی و چه کسانی که درباره ایران، اسلام و انقلاب در خارج از کشور تلاش می‌کنند، به شمار رفته است.
وی با اشاره به اینکه در ایام پیروزی انقلاب و جشن سالگرد انقلاب اسلامی هستیم، گفت: این انقلاب وارد سی و نهمین سال از پیروزی خود شده است. هنوز هم از صاحب‌نظران علوم انسانی و اسلامی درخواست می‌کنم برگردند و انقلاب اسلامی را بازخوانی و تحلیل کنند که چطور و چگونه در یک عصر دو اردوگاهی و در دوران جنگ سرد، ملتی که به هیچ یک از اردوگاه‌ها تکیه نکرد، توانست بزرگترین انقلاب مردمی را به پیروزی برساند.
رئیس‌جمهور ادامه داد: امام (ره) به عنوان راهبرد انقلاب، فیلسوف، صاحب‌نظر اخلاقی و مرجع تقلید چگونه توانست این انقلاب بزرگ را به نتیجه برساند؟
روحانی با بیان اینکه در ابعاد مختلف این مسئله می‌توان سخن گفت، تصریح کرد: اگر مردم‌شناسی دقیق امام (ره) نبود و اگر امام (ره) قضاوتی که نسبت به جامعه‌شناسی ایران و روانشناسی اجتماعی ایران داشت، نبود، انقلاب به پیروزی نمی‌رسید.
وی گفت: امام (ره) نسبت به وحدت، انسجام و قدرت مردم، اندیشه‌ای داشت که شاید در آغاز تعداد انگشت‌شماری از فرهیختگان با او همراه بودند، همه می‌گفتند مگر مردمی با دست خالی در برابر یک قدرت بزرگ منطقه‌ای که با پشتیبانی همه قدرت‌های بزرگ جهان همراه است؛ آن هم بدون سلاح، امکانات و حتی بدون تشکیلات منظم حزبی می‌توانند پیروز شوند.
رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: مگر می‌شود مردم را از طریق مساجد، حسینیه‌ها، اعلامیه، نوار، کتاب و سخنرانی به خیابان‌ها کشاند که بتوانند در برابر یک قدرت استبدادی تا دندان مسلح پیروز شوند؟
روحانی افزود: امام (ره) از همان ابتدای مبارزه در سال‌های ۴۱، ۴۲ و ۴۳ به قدرت مردم ایمان داشت. بیشتر به ذهن ما می‌آید که امام (ره) بر مبنای ایمان و اعتقادش به خداوند که اصل نیز همان است و دل‌های مردم و گردش افکار هم به دست اوست، به صحنه آمد؛ حتی در روزهایی که خیلی تنها بود.
وی تصریح کرد: امام (ره) به مردم و قدرت مردم باور داشت که این نکته بسیار مهمی است.
رئیس‌جمهور در ادامه سخنان خود گفت: از لحاظ علوم اجتماعی، روانشناسی و جامعه‌شناختی باید این مسئله را تحلیل کنیم که چه چیز باعث شد یک ملت بزرگ بتواند در برابر همه قدرت‌ها پیروز شود.
روحانی با بیان اینکه بار مسئولیت بر روی دانشمندان اسلامی است، گفت: آنها هستند که باید انقلاب را بازخوانی کنند و ابعاد این انقلاب شکوهمند را تبیین و تفسیر کنند.
وی افزود: وظیفه علوم تنها شناخت و تغییر نیست، بلکه هدایت و تعالی انسان و جامعه است. اگر بُعد دینی و اسلامی علوم را کنار بگذاریم، وظیفه علم به شناخت و تغییر منحصر می‌شود، اما اگر از نگاه اسلامی به آن نگاه کنیم، وظیفه هدایت و تعالی جامعه را برعهده دارد؛ همان‌گونه یک طبیب تنها در پی شناخت درد یک بیمار نیست، بلکه به دنبال بازگشت تعادل کامل به آن است.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه از طریق ادبیات و زبان است که دریچه‌ای به فرهنگ واقعی ملتها باز می‌شود، گفت: در تمام علوم اسلامی و انسانی به غیر از بخش بنیادی آن باید به فکر کاربردی کردن این علوم باشیم.
روحانی با اشاره به مشکلات امروز جامعه ما گفت: آیا فقط علوم تجربی و پایه می‌تواند راه درمان باشد یا بیشترین بار مسئولیت بر دوش عالمان اسلامی و انسانی است؟ مشکل اقتصاد ما را چه کسانی باید حل کنند؟ مگر امروز اقتصاد یکی از بزرگترین مشکلات ما نیست؟ مگر یکی از مشکلات ما خروج از رکود نیست؟ علم مدیریت بر دوش کدام رشته‌هاست؟
وی فرهنگ را مهمترین عامل حرکت ملتها دانست و ادامه داد: حتی اگر تحول در سیستم بانکی که یک مشکل بزرگ در کشور ماست، بگذریم و به مسائلی بنگریم که صرفاً با علم قابل حل و فصل است، باز هم باید به این مسئله توجه کنیم که علوم انسانی نقش بسیار تأثیرگذاری در جامعه دارد.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه بدون هدایت فرهنگ عمومی، حل مشکلات اقتصادی و زیست محیطی ممکن نیست، تصریح کرد: اگر مشکل آب و محیط‌زیست داریم، اگر ریزگردها به یک مشکل بزرگ در غرب و شرق تبدیل شده است و مردم گرفتار آلودگی هوا هستند، اگر باید شدت مصرف انرژی متعادل شود و اگر باید صنعت متحول شود؛ حل این مسائل بدون تغییر فرهنگ جامعه و سبک زندگی امکانپذیر نیست.
روحانی با بیان اینکه تشریح و تبیین قوانین سیاسی بر دوش عالمان انسانی است، گفت: اگر در جامعه قواعد بازی مراعات نشود و فرهیختگان نتوانند افکار صحیح را منتقل کنند، همین وضعی به وجود می‌آید که امروز در آمریکا شاهد هستیم. در آمریکا این سؤال پیش‌روی مردم است که با وجود این همه دانشگاه، دستگاه‌های تبلیغاتی و عالم و فرهیخته چطور نتوانسته‌اند افکار عمومی مردم را قانع کنند.
وی با بیان اینکه یکی از افتخارات انقلاب، برگزاری مداوم انتخابات و تصمیم گیری مردم است، گفت: ۳۵ نوبت مردم ما در طول این ۳۸ سال پای صندوق‌های رأی رفتند و یکی از افتخارات این انقلاب، پویا و جوان بودن انقلاب اسلامی است که دلیل آن نیز برگزاری انتخابات‌های مختلف است.
رئیس‌جمهور ادامه داد: امام (ره) به ما گفت پدران ما نمی‌توانند در مورد سرنوشت ما تصمیم بگیرند و ما سالی یکبار و یا دو سال یکبار پای صندوق انتخابات می‌رویم.
وی با طرح این سؤال که مگر می‌شود پای صندوق انتخابات بدون اخلاق و بدون مراعات قواعد بازی رفت، گفت: این نیز بارش بر دوش فرهیختگان، عالمان و اندیشمندان علوم اسلامی و انسانی است.
روحانی خطاب به این اندیشمندان گفت: انقلاب را بازخوانی و برای اصلاح جامعه تلاش کنیم و بپذیریم که تنها مسئولیت علم، شناخت نیست. علوم اسلامی و انسانی باید پایه و اساسی باشد برای علوم دیگر در راستای تحول در جامعه.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه هدف نهایی از علوم، فلاح است، گفت: فلاح زمانی صورت می‌گیرد که همه دانه‌ها و حبه‌ها در روح، ذهن و جان انسان شکفته شود.
