رئیس مرکز آمار ایران از اعلام رقم رشد اقتصادی سال ۹۵ در هفته آخر اردیبهشت ماه خبر داد و با برشمردن ویژگی‌های بازار کار ایران گفت: به زودی شاهد تقسیم کار ملی در حوزه تولید آمار خواهیم بود.
امیدعلی پارسا در گفتگوی مشروح با خبرنگار مهر با برشمردن ویژگی‌های بازار کار ایران گفت: مرکز آمار ایران در طرح نیروی کار، بیش از ۴۰ پرسش از هر نفر را مطرح کرده و چنانچه شاخصی را اعلام کند، به تفکیک شهری و روستایی، مرد و زن، گروههای سنی، بخش های اقتصادی و تحصیلات ارایه خواهد داد؛ اگرچه متاسفانه اعداد و ارقام حاصله بر روی یک عدد می‌چرخد؛ اما اگر صاحب‌نظران و کارشناسان در تجزیه این اعداد را به خوبی دقت کنند، مشخص می شود این اعداد حتی برای افراد عادی نیز، قابل حس کردن است و نشان می دهد که در کجا بهتر عمل شده و در کجا باید کار بیشتری صورت گیرد.
رئیس مرکز آمار ایران افزود: طرح آمارگیری از نیروی کار در سال ۸۲ طراحی شده و در سال ۸۳ مورد آزمایش قرار گرفته و در نهایت، از اردیبهشت ۸۴ که هنوز دولت نهم شروع به کار نکرده بود، مبتنی بر استانداردهای سازمان بین المللی کار، اجرا شده است، بنابراین تا پایان زمستان سال ۹۵، معادل ۴۸ فصل متوالی است که طرح آمارگیری نیروی کار با تعاریف، مفاهیم و مبانی ثابت و طی ۴ دولت مختلف، به شیوه ثابت مورد عمل واقع شده است، به همین دلیل این طرح را می‌توان یکی از باثبات‌ترین منابع آماری کشور برشمرد.
طی ۴۸ فصل، نرخ بیکاری ۲۰ بار کاهش و ۲۸ بار افزایش یافت
وی تصریح کرد: در این ۴۸ فصلی که طرح آمارگیری از نیروی کار به اجرا درآمده، نرخ بیکاری ۲۰ بار کاهش یافته و ۲۸ بار افزایش یافته است، بنابراین، همین یک دلیل کافی است که نشان دهد مرکز آمار ایران، یک دستگاه کامل بی‌طرف، حرفه‌ای و غیرسیاسی است؛ در غیر این صورت هر بار که نرخ بیکاری کاهش می‌یافت، مرکز آمار باید طرفدار یک گروه بود و با افزایش آن، طرفدار گروه دیگری می‌شد. بنابراین در قالب این طرح، نه تنها سیاسی‌کاری صورت نگرفته، بلکه کارشناسان مرکز آمار ایران که اتفاقا در چندین دوره متوالی سرشماری‌ها بدون تغییر بوده‌اند، شجاع، سالم و بی‌طرف، کار حرفه‌ای خود را انجام داده‌اند؛ به همین دلیل، در قالب نتایج این طرح‌ها، موضوعات زیادی وجود دارد که محققان می‌توانند آن را برای مردم توضیح دهند که نمونه آن، نقش زنان در بازار کار بوده یا اینکه تشریح شود زیربخش‌های اقتصادی، به چه صورت در بازار کار نقش داشته‌اند و حتی نشان داده شود که زیربخش های صنعت، کشاورزی و خدمات هر یک، الگوی خاص خود را دارند.
به گفته پارسا، نتایج همه این موارد از طریق طرح آمارگیری از نیروی کار قابل دستیابی است؛ ولی متاسفانه گروههای سیاسی سعی دارند که یکی دو عدد را به گونه‌ای بیان کنند که مردم دچار شبهه شوند. در این میان، یکی از ویژگی‌های مهم بازار کار در ایران، نوسانات شدید فصلی و کارهای موقتی است، به گونه ای که در برخی فصول، تعداد بیکاران تا ۳۰ درصد افزایش و یا کاهش می‌یابد؛ بنابراین مقایسه‌های فصلی کافی نیست و باید مقایسه‌ها سالانه و دوره‌ای باشد.
تاثیر تغییر تعریف نرخ بیکاری، تنها ۰.۹ درصد
وی در پاسخ به این سوال که تاثیر تغییر تعریف نرخ بیکاری از دو روز در هفته به یک ساعت در هفته چیست؟ خاطرنشان کرد: این تاثیر کمتر از یک درصد است و در طول سالهای ۸۴ تا ۹۵، آمارهای استخراجی بر اساس هر دو مبنا، تفاوت چندانی نداشته است؛ بنابراین حتی اگر به تعریف قبلی برگردیم، برای کل سالها، نرخ بیکاری تقریبا یک درصد (۰.۹ درصد) افزایش می‌یابد؛ البته باید به این نکته هم توجه داشت که این عدد، بایستی در سطح بین المللی، با آمارهای دیگر کشورها نیز مقایسه‌پذیر باشد و اگر به تعریف قبلی بازگردیم، آمارهای ما با آمارهای بین المللی، مقایسه پذیری مناسبی ندارند، ولی پذیرفتن هر یک از این دو تعریف، چندان تاثیری در تحلیل سیاستهای بازار کار ندارد.
پارسا تاکید کرد: لازم است بر اساس گزارش‌های تفصیلی که انواع نرخ‌های بیکاری بر حسب سن، جنس و منطقه و سواد در اختیار برنامه ریزان و پژوهشگران قرار می گیرد، سیاستهای معطوف به توسعه سرمایه گذاری و اشتغال و تولید لحاظ شود.
اعلام عدد رشد اقتصادی ۹۵ در هفته آخر اردیبهشت
رئیس مرکز آمار ایران با اشاره به جمع‌بندی نهایی برای اعلام رقم نهایی رشد اقتصادی سال ۹۵ گفت: رشد اقتصادی سال ۹۵ را تا هفته آخر اردیبهشت ماه، اعلام خواهیم کرد.
وی تاکید کرد: تا این لحظه هیچ آمار منتشر نشده‌ای از سوی مرکز آمار ایران وجود ندارد؛ ضمن اینکه افرادی که به دنبال شبهه در آمار هستند، برای تجزیه و تحلیل آمارهای کشور فصل خاصی را با فصل خاص دیگری مقایسه کرده و نتیجه‌گیری می‌کنند؛ در حالیکه در کشور ما بازار کار، به گونه ای است که آمار هیچ فصلی با هیچ فصل دیگر، قابل مقایسه نیست. البته حتی آمار یکسال هم با یکسال دیگر، به اندازه کافی در قضاوت برای عملکرد یک دوره، کافی نیست.
پارسا معتقد است: برای مقایسه عملکرد یک دوره، باید متوسط این دوره را با متوسط دوره دیگری مقایسه کرد؛ به نحوی که متوسط چند سال مربوط به یک دوره را با متوسط چند سال مربوط به دوره دیگر مقایسه کرد؛ پس یک فصل به تنهایی برای سنجش آمارها کافی نیست و حتی شاید تک سال و تک فصل هم کافی نباشد؛ بنابراین در مورد آمارها، باید متوسط دوره چند ساله را لحاظ کرد.
تقسیم کار عالمانه برای تولید آمار در کشور
پارسا گفت: در سال ۹۶ برنامه کلی استقرار نظام آمارهای ثبتی مبنا و حذف موازی کاری و تقسیم کار عالمانه تولید آمار در کشور را در قالب شورای عالی آمار کشور دنبال کرده و امیدواریم با انجام این کارهای زیربنایی، شاهد ارتقای فرهنگ و سواد آماری در کشور باشیم.
وی افزود: در عین حال امیدواریم بتوانیم از قضاوتهای ناپخته، شتاب زده و غیردقیق که باعث خدشه دار کردن سرمایه اجتماعی کشور و اعتماد عمومی می‌شود، فاصله بگیریم.
دولت یازدهم باید عملکرد خوب و بدش را بپذیرد
رئیس مرکز آمار ایران افزود: در ایران برای اینکه این مقایسه‌ها، جامع و همیشگی باشد، سال شروع دولت با سال پایان دولت را باید در نظر گرفت؛ بنابرایان دولت آتی هر کسی که باشد، از سال ۹۶ تا پایان دوره تصدی گری‌اش، باید آمارهای مربوط به خود را بپذیرد؛ به همین دلیل، دولت یازدهم بخواهد یا نخواهد باید آمارهای سال ۹۲ تا پایان ۹۵ را خوب و یا بد بپذیرد.
وی اظهار داشت: در مواقعی که دولتها جابجا می‌شوند این طور نیست که کل روندهای اقتصادی کشور کنتور صفر کند، پس بخواهند و نخواهند باید پروژه های نیمه تمام دولت قبل را تمام کنند و نمی‌توان گفت که از اینجا به قبل، دیگر مربوط به دولت دوازدهم نیست و به دولت یازدهم برمی گردد.
فشار بازار کار بین سال ۳۰ تا ۳۴ سال
پارسا فشار بازار کار را بین سنین ۳۰ تا ۳۴ سال عنوان و تصریح کرد: کسانی که ۳۴ سال قبل متولد شده‌اند و امروز به اینجا رسیده اند، اکنون فشار زیادی به بازار کار وارد می‌نمایند؛ به این معنا که بازار کار ما یکسری ویژگی‌هایی دارد؛ اما راجع به عدد و ارقام آن باید آمار قطعی را مورد بررسی قرار داد.
وی با بیان اینکه این آمار قطعی به تفکیک سالها وجود دارد، گفت: باید اول بدانیم نرخ بیکاری چطور حساب می‌شود و باید دید که تعریف نرخ بیکاری چیست و برای سنجش آن، چطور نمونه گیری صورت گرفته و به کل کشور، تعمیم داده می شود؛ بعد از آن می‌توان گفت که این عدد مقدماتی چه بوده و اعداد قطعی و تفصیلی چیست؛ ضمن اینکه باید فرق برآورد مقدماتی و عدد قطعی و تفصیلی را هم بدانیم و بعد حکم قطعی بدهیم.
به گفته پارسا، اساس علم آمار استنباطی، تعمیم نتیجه نمونه گیری به جامعه یا کشور است، علم آمار به دنبال این امر است و بنابراین ما به ۶۰ هزار خانوار مراجعه کرده، اطلاعات تک تک آنها را با مصاحبه‌های تفصیلی دریافت کرده و انواع خطاهای آماری ممکن را رفع می کنیم و در نهایت، کنترل ها و چک های مجدد صورت می گیرد و بعد از آن، با کمک علم آمار، این را به کل کشور تعمیم می دهیم.
نتایج قطعی سرشماری ۹۵ به زودی اعلام می‌شود
وی اظهار داشت: در هر سرشماری که انجام می‌شود، برای جمعیت کشور توزیع سنی، جنسی و منطقه ای نسبت به سرشماری قبل تغییراتی می کند و بایستی این تعمیم نتایج نمونه به جامعه، با استفاده از ضرایب آخرین سرشماری ها صورت گیرد. بر این اساس، آمار قطعی کشور استخراج خواهد شد، لذا در سالهایی که سرشماری داریم و تا وقتی که نتایج آن استخراج شود، هنوز نتایج جدید را نداریم و بنابراین با استفاده از ضرایب اهمیت سرشماری قبل، نتایج نمونه را به جامعه تعمیم می دهیم که به این نتایج مقدماتی می گویند.
پارسا گفت: پس از اینکه سرشماری جدید انجام شد و آمار و ارقام قطعی جدید کشور به دست می آید، برای سالهای ۹۰ و ۹۱ با ضرایب جدید بازنگری شده و به جامعه تعمیم داده می شود و به عنوان نتایج تفصیلی و قطعی، روی سایت مرکز آمار ایران قرار خواهد گرفت، این کار در تمام سرشماری های قبلی هم انجام شده و در سرشماری سال ۹۵ نیز، تکرار خواهد شد.
وی ادامه داد: آمار مقدماتی اشتغال و بیکاری، بر اساس ضرایب سرشماری سال ۹۰ اعلام شده و وقتی که سرشماری ۹۵ قطعی شد، با ضرایب قطعی سال ۹۵ در سال جاری، آن ضرایب اهمیت تکرار می شود، پس کار به صورت اصولی پیش خواهد رفت، ضمن اینکه این کار برای سرشماری های بعدی هم تکرار می شود.
رئیس مرکز آمار ایران خاطرنشان کرد: افرادی که به این کاری که در همه دنیا انجام می شود، آشنا نیستند، در مواقع خاص به دنبال تحلیل ها و نتایج جانب‌دارانه ای هستند، بنابراین اگر نتایج مقدماتی به نفعشان بود، استفاده می کنند؛ در حالیکه آمار قطعی کشور، همان آمار تفصیلی کشور است و بنابراین این نتایج تفصیلی و قطعی، چیزی نیست که این روزها یا امسال کار شده باشد؛ بلکه آنها از سال ۹۱ به بعد، وجود دارند بوده و هست. اینکه دوستان ما آمار مقدماتی را در سال ۹۱ از روی سایت برنداشته اند، این شائبه را ایجاد کرده است که چرا آمار ۹۱ را برنداشته اند؛ اما در این زمینه دو دیدگاه در سطح بین المللی وجود دارد.
رئیس مرکز آمار ایران گفت: دیدگاه اول این است که تا زمانی آمار قطعی یک سرشماری استخراج نشده است، همان آمار گذشته در دسترس کارشناسان و محققان باشد و کاربران حرفه ای می دانند که با آمدن آمار قطعی و تفصیلی، دیگر آمار کنونی کاربرد تحلیل اشتغال و بیکاری را ندارد؛ ولی برای کارهای قبلی خود از آن استفاده می‌کنند و قطعا می‌دانند که آن هم نتیجه مقدماتی بوده و هست، اما استراتژی دیگری که در دنیا مورد استفاده قرار می گیرد این است که این آمار برداشته می شود و وقتی که آمار قطعی منتشر شد، آن را در دسترس قرار می‌دهند.
آمار خالص شاغلان چقدر است؟
وی اظهار داشت: میانگین افزایش خالص شاغلان از سالهای ۸۴ تا پایان سال ۹۱، معادل ۷۶ هزار و ۱۸۳ نفر بوده است و در فاصله سالهای ۹۲ تا ۹۵ نیز به ۴۸۹ هزار و ۹۵۷ نفر رسیده است؛ بنابراین بیش از ۶ برابر متوسط سالانه، افزایش شاغلان رخ داده؛ بنابراین مسلم است که نیاز کشور خیلی بیشتر از این شغل های ایجاد شده بوده و ما عدد ۷۰۰ هزار نفری که برخی ها می گویند را به صراحت اعلام می‌کنیم که مربوط به فصل خاصی است که برای آن فصل این آمار درست است؛ ولی برای این دوره زمانی، ۷۰۰ هزار را تائید نمی کنیم.
پارسا ادامه داد: جمعیت فعال یا ورودی بازار کار نکته بعدی است که در دوره سالهای ۹۲ تا ۹۵ به شدت نسبت به دو دوره قبل افزایش یافته است، یعنی کسانی که با ادامه تحصیل و انتخاب گزینه ادامه تحصیل، از جمعیت جویای کار خارج بوده و غیرفعال محسوب می شدند، در این دوره متقاضی کار و جویای کار شده اند، بنابراین فشار زیادی به بازار کار وارد شده و هنوز هم وجود دارد.
وی گفت: باید به حق اشتغال، اولویت اصلی هر دولتی باشد؛ بنابراین ما از طرفی افزایش نرخ مشارکت اقتصادی را تائید می کنیم که رخ داده است و از سوی دیگر، همزمان با آن نیز متوسط تعداد شاغلان به صورت سالانه ۶ برابر بیش از گذشته افزایش یافته است، ولی این نتوانسته مشکل همه متقاضیان جویای کار را حل کند؛ بنابراین نرخ بیکاری هم افزایش یافته است.
رئیس مرکز آمار ایران اظهار داشت: تعداد مطلق بیکاران نیز از ۲ میلیون و ۸۴۸ هزار و ۲۳۷ نفر در سال ۹۱ به ۳ میلیون و ۲۰۳ هزار و ۳۹۹ نفر افزایش یافته است. در این میان مقایسه های ناصواب و کارشناسانه که این روزها زیاد به چشم می خورد، ناشی از جهت گیری خاص سیاسی است و مرکز آمار ایران، به عنوان نهاد متخصص بی طرف غیر سیاسی، وظیفه تفسیر صحیح آمار و اطلاعات رسمی کشور و جلوگیری از تفسیر غلط آن را به عنوان یکی از اصول بنیادین آمار دنبال می کند و پاسخگوی هر گونه شبهات موجود در این زمینه هست.
