روز گذشته، رئیس جمهور روسیه اعلام کرد: مسکو آمادگی مجهز کردن ترکیه به سامانه دفاع موشکی اس-۴۰۰ را دارد. این مسأله نگرانی هایی را در متحدان غربی ترکیه پدید آورد. برخی تحلیلگران بر این باورند که با این اقدام ترکیه، باید شاهد بروز شکاف هایی میان ترکیه و ناتو ـ به ویژه پس از تنش های این کشور با آلمان بر سر پایگاه اینجرلیک ـ باشیم.
به گزارش «تابناک»، پوتین در جمع مدیران خبرگزاری‌های بین‌المللی و در حاشیه نشست سنت‌پترزبورگ مسکو گفت: مسکو آمادگی مجهز کردن ترکیه به سامانه دفاع موشکی اس-۴۰۰ را دارد.
وی درباره احتمال ساخت این سامانه در اراضی ترکیه گفت: این موضوع به توانایی بخش صنعتی ترکیه بستگی دارد.
پوتین اضافه کرد: اما به صورت اولیه، هیچ چیز غیر ممکنی وجود نداشته و ما آمادگی صدور این سامانه پیشرفته و فعال را داریم و این موضوع را «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه و همچنین نظامیان ما و نظامیان ترک می‌دانند.
گفتنی است، ترکیه از سال 1952 عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) است و از آن زمان تاکنون سامانه های پدافند هوایی ناتو از این کشور دفاع می کند.
از سوی دیگر، مقامات روسیه روز جمعه اعلام کردند، همه تحریم های اقتصادی علیه واردات از کشور ترکیه را لغو کرده است.
بنا به گزارش خبرگزاری «اسپوتنیک»، دولت روسیه طی فرمانی اجرایی، تمام تحریم های واردات محصولات کشاورزی و مواد خام از ترکیه به جز واردات گوجه‌فرنگی را لغو کرده است.
مسکو در ژانویه سال 2016 در واکنش به سرنگونی جنگنده روسیه توسط نیروی هوایی ترکیه در حریم هوایی سوریه تحریم های اقتصادی شدیدی از جمله تحریم واردات محصولات کشاورزی علیه ترکیه اعمال کرد.
«اس 400»؛ پیامی برای ناتو
به گفته بسیاری از تحلیلگران، تصمیم ترکیه برای خرید سامانه های دفاعی «اس 400» و لغو تمامی تحریم های روسیه علیه ترکیه پیام واضحی برای ناتو است و می تواند این سازمان را با چالش جدی روبه رو سازد.
«یوسف بایزید»، رئیس کمیسیون دفاع ملی مجلس ملی ترکیه در مصاحبه با خبرگزاری اسپوتنیک روسیه گفت: « آنکارا در فرایند دستیابی با توافقی با روسیه برای تحویل سامانه های اس 400 به ترکیه در راستای تقویت ظرفیت های دفاعی است تا بلکه بتواند با فعالیت های تروریستی خارج و داخل ترکیه مقابله کند».
بایزید افزود: به عنوان یک عضو ناتو، ترکیه این اقدامات و تلاش ها برای مقابله با تررویسم را به ائتلاف و رهبری آمریکا هماهنگ می کند، ولی در ادامه گفت که استراتژی واشنگتن علیه داعش باعث شد، ترکیه به سمت چنین همکاری هایی در خارج از ائتلاف و ناتو برود.
این عضو مجلس ملی ترکیه در ادامه گفت؛ ترکیه در حال مبارزه با تررویسم است، در حالی که اعضای ناتو نه تنها نتوانستند کمک های کافی به آنکارا دهند، بلکه همکاری با سازمان های تررویستی همچون «حزب اتحاد دموکراتیک»(PYD) و «واحدهای مدافع خلق»(YPG) را در پیش گرفتند که در تضاد با منافع امنیتی ترکیه است.
وی افزود: تلاش آمریکا برای مبارزه با گروه تررویستی داعش توسط گروه های تروریستی دیگری نظیر «واحدهای مدافع خلق» بر خلاف عقل و منطق و کاملا غیرقابل قبول است.
بنابراین این اقدام ترکیه به عنوان یک عضو ناتو برای خرید سامانه های دفاعی اس 400 روسی پیام آشکاری برای ناتو و آمریکاست که تا پیش از این در میان اعضای ناتو سابقه نداشته است. بدون تردید، با خرید این سامانه های روسی توسط آنکارا باید شاهد وجود یک چالش و بحران جدی در سازمان ناتو باشیم.
تنش ها با اتحادیه اروپا و نزدیکی به روسیه
از سوی دیگر، این مسأله بی ارتباط با تنش های میان ترکیه و اتحادیه اروپا و به ویژه آلمان در دو ماه اخیر نیست.
هنوز زمان زیادی از مخالفت های اعضای اتحادیه اروپا و به ویژه آلمانی های با تحولات سیاسی ترکیه و اهداف اردوغان برای کنار زدن مخالفان داخلی اش نگذشته که اخباری در مورد احتمال خروج نظامیان آلمان از پایگاه اینجرلیک شنیده می شود. طبق قانون ترکیه، مقامات غیرنظامی خارجی حق دیدار با نیروهایشان در این پایگاه را ندارند؛ بنابراین، مرکل اعلام کرد چنانچه آنکارا بر ممانعت از دیدار قانونگذاران آلمانی با نیروهای این کشور مستقر در ترکیه پافشاری کند، ما نیروهای خود را از ترکیه به کشور دیگری منتقل می کنیم.
وی همچنین چند روز پیش با تأکید بر ادامه گفت وگوها با مقامات ترکیه خاطرنشان کرد: حضور 270 نظامی آلمانی در اینجرلیک در راستای مبارزه با تروریسم تعریف می شود و اگر آنکارا بر این قانون خود اصرار داشته باشد، برلین به دنبال جایگاهی دیگر برای انجام وظایف در ائتلاف بین المللی ضد داعش خواهد بود. او در ادامه از اردن به عنوان مقصد جدید و احتمالی نظامیان کشورش سخن گفت.
همزمان با بالا گرفتن تنش‌ها میان برلین و آنکارا بر سر همه‌پرسی تغییر نظام سیاسی ترکیه، گروهی از نمایندگان پارلمان آلمان نیز خواستار خروج نیروهای نظامی این کشور از پایگاه نظامی اینجرلیک شده‌اند.
در همین رابطه، یکی از نمایندگان حزب سبز در پارلمان آلمان بیان داشت: خروج نیروهای آلمانی از ترکیه، پیام روشنی برای آنکارا خواهد فرستاد و آن اینکه این کشور آخرین امیدها برای ورود به اتحادیۀ اروپا را از دست خواهد داد.
پایگاه اینجرلیک به دلیل نزدیکی به مواضع داعش در عراق و سوریه مکان مناسبی برای استقرار و آغاز عملیات جنگنده های اف 16 است؛ اما گویا اختلافات سیاسی و حقوق بشری آلمان با حکومت اردوغان باعث شده است، مرکل از خیر این پایگاه استراتژیک ـ که در حال حاضر میزبان نیروهای آمریکایی نیز هست ـ بگذرد و مناطق دورتری از سوریه از جمله اردن، کویت و یا قبرس را بررسی کند.
بدون شک خروج آلمانی ها از ترکیه نمی تواند تأثیر چندانی بر مبارزه با داعش در سوریه بگذارد. ضمن آنکه حضور نظامیان آمریکایی در اینجرلیک همچنان امنیت مورد نظر جنوب ترکیه را برای آنکارا تأمین خواهد کرد و اردوغان نگرانی بابت امنیت جنوب کشورش ندارد؛ اما این مسأله می تواند بر شکل همکاری ترکیه و آلمان در ناتو و نقشی که آنکارا در دریای سیاه برای جلوگیری از مانور قدرت روسیه دارد، اثرگذار باشد، چون آلمان و روسیه دو رقیب بزرگ در منطقه اروپا هستند و بحران اوکراین این موضوع را روشن کرد.
در واقع ادامه این تنش ها و نزدیکی روابط آنکارا ـ مسکو می تواند دست روسیه را برای قدرت نمایی در دریای سیاه باز بگذارد و قدرت ناتو در این منطقه برای مهار روسیه بکاهد.
عمیق تر شدن شکاف ها و یارگیری جدید ترکیه همین باعث شده که آنکارا به دنبال یافتن متحدانی در خارج از ناتو باشد، به گونه ای که خبرگزاری اسپوتنیک گزارش داد، بی میلی برلین و برخی دیگر از اعضای ناتو برای برگزاری نشست سال آتی سران این سازمان در استانبول، نشانه وجود شکاف در این بلوک است و ترکیه در جستجوی یافتن همپیمانی جدید خارج از این پیمان نظامی است.
رسانه های آلمان به تازگی گزارش های منتشر کردند، مبنی بر اینکه برلین و برخی همپیمانان آن در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) نسبت به برگزاری نشست سال آینده سران این سازمان در استانبول ابراز نارضایتی کرده اند.
اسپوتنیک به نقل از «الکساندر پرندژیف»، تحلیلگر نظامی و سیاسی روس نوشت: مخالفت ناتو با ترکیه در شکافی ریشه دارد که در میان این متحدان ایجاد شده است. به گفته پرندژیف، گرایش آشکاری در دولت ترکیه برای یافتن متحدانی جدید خارج از ناتو شکل گرفته که اولین آن ها روسیه خواهد بود.
پرندژیف افزود: همه این ها نشان دهنده این امر است که ترکیه در حال دور شدن از ناتو و این سازمان در حال پس زدن دولت آنکاراست.
وی همچنین نتیجه گیری کرد که رد پیشنهاد میزبانی ترکیه از سوی ناتو، شکاف میان آنکارا و متحدانش را عمیق تر خواهد کرد.
توافق در سوریهیکی از موارد اختلاف زای بین ترکیه و روسیه در چند سال اخیر، بحران سوریه و رویکرد متفاوت دو کشور نسب به این بحران بوده است؛ اما پس از وقوع کودتا در ترکیه، شاهد نزدیک تر شدن مواضع دو کشور در این زمینه بوده ایم.
در همین راستا، به نظر می رسد تصمیم روسیه برای فروش سامانه های دفاعی اس 400 به ترکیه و لغو تحریم های اقتصادی علیه این کشور نیز حکایت از حصول برخی توافقات میان مسکو و آنکارا در سوریه دارد.
در همین زمینه، روز گذشته ولادیمیر پوتین اعلام کرد: مسکو و آنکارا درباره مسائل کلیدی پیرامون بحران سوریه توافق کردند.
رئیس جمهور روسیه در جمع خبرنگاران گفت: ما درباره بسیاری از مسائل بحران سوریه با ترکیه به توافق رسیده‌ایم. اگر به توافق نمی‌رسیدیم، نه آتش بس و نه مناطق کاهش تنش قابل دستیابی در سوریه نبودند.
روز گذشته نیز خبرگزاری اسپوتنیک در تحلیلی اشاره کرد که مشارکت ندادن روسیه و ترکیه در عملیات رقه توسط آمریکا باعث نزدیک تر شدن هر چه بیشتر آنکارا و مسکو شده است.
پوتین هرکاری می کنه تا ترکیه از ناتو و آمریکا فاصله بگیره!