«طرح کارورزی» یا «دستورالعمل اجرایی طرح کاروزی دانش اموختگان دانشگاهی» مصوب 5/11/1395 شورای عالی اشتغال انتقادات مختلفي را در بین فعالان کارگری و جامعه کارگران و دانشگاهیان با خود به همراه داشته است.
از کلیات که عبور کنیم، یکی از مسائل طرح کارورزی مساله بیمه اجتماعی کارورزان است. از آنجایی که کاروزان دردوره کارورزی از شمول قانون کار و تامین اجتماعی خارج شده اند، دولت متعهد شده است که بعد از جذب در بنگاه، کاروز بیمه اجتماعی شود اما این بیمه را چه کسی قرار است بدهد؟ دولت در این طرح جهت تشویق کارفرمایان تا دو سال کارفرما را از پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی معاف نموده و پرداخت صد درصد آن را به عهده گرفته است.
اما مساله این است که دولت در تمام این30 سال چقدر از بدهی های تامین اجتماعی را داده و چقدرش را به موقع داده و چقدرش را نقدی داده که اینبار بدهد؟ منابع تامین اجتماعی حق بین نسللیِ 40 میلیون بیمه شده و کارگر است . تامین اجتماعی خانه آنهاست. قرار نیست کارفرمایان را به بهانه رونق تولید معاف کنیم و سازمان متعهد به احتساب سابقه بیمه ایی شود و قول بدهیم که دولت این سهم بیمه ایی را می دهد اما این بدهی هم برود سر بدهی های قبلی. سازمان تامین اجتماعی در وضعیت سر به سریست و ضریب پشتیبانی آن به کمتر از6 رسیده است و این در محاسبات اکچوئری بیمه ای در دنیا یعنی خطر ورشکستگی یک صندوق بمیه ایی که راهکار علاج آن نهایتا و به اجبار اصلاحات پارامتریک است.
همواره از نهاهای قانونگذار فشارهایی متعددی به سازمان وارد شده و مثلاً دولت در خیلی از موارد 20 درصد از حق بیمه را قبول کرده اما هنوز پرداخت نکرده و این بدهی به سازمان در حال حاضر 130 هزار میلیارد تومان شده است.
همین «طرح تحول سلامت» که بسیار دولت روی آن هم در انتخابات مانور داده است. 85 درصد بودجه طرح تحول سلامت بر عهده سازمان تامین اجتماعی بوده است،سازمان تامین اجتماعی برای بیمه‌ها درگذشته 380 میلیارد تومان پرداخت می‌کرد اما اکنون یک‌هزار و 400 میلیارد تومان پرداخت می‌کند و اکثر بودجه این طرح بر عهده تأمین اجتماعی افتاده است .
قصه کارورزی هم همین قصه طرح تحول سلامت و طرح های معافیتی بیمه ایی دیگر می شود. کارفرما یک مدت از کارگر ارزان استفاده می کند به عنوان کارورز ، بعد هم اگر استخدامش کرد طی دو سال یک ریال هم حق بیمه اجتماعی نمی دهد و معاف است و در نهایت تنها بار مالی این بیمه ها بر دوش تامین اجتماعی می افتد. سازمانی که موظف است نقدا احتساب سابقه بیمه ایی کند در حالی که به پول بیمه اش نرسیده است و معلومن نیستدر آنیده برسد یا نه. به عبارت دیگر از جیب کارگران خرج کارگران می شود.
*پژوهشگر حقوق کار و تامین اجتماعی
