مجازات‌های جایگزین حبس چند سالی است که وارد قانون جزایی کشورمان شده تا علاوه بر کاستن از خیل جمعیت محکومان در فضای محدود زندان‌ها، از بار مالی نگهداری آنها هم که بردوش دولت سنگینی می‌کند، بکاهد.
به گزارش جام جم، قانون مجازات جایگزین حبس تقریبا از سال 92 در قوانین مجازات اسلامی کشورمان گنجانده شد، اما این استان کرمانشاه بود که توانست طی سال‌های اخیر در اجرای این طرح پیشرو باشد و گوی سبقت را از دیگر استان‌ها برباید. اما نکته جالب و حائزاهمیت این‌که در کمتر از یک ماه اخیر که تقریبا مقارن با ایام اربعین است بیشترین حجم از این مجازات‌ها اعمال و اجرایی شده که به درخواست خود محکومان و به نیت خدمت به زوار اباعبدالله بوده است.
دانیال هودرجی، معاون فرهنگی دادگستری کل استان کرمانشاه در گفت‌وگو با جام‌جم به تشریح نحوه اجرای قانون مجازات جایگزین در چند سال اخیر و بویژه در این روزهای خاص می‌پردازد.
قانون مجازات جایگزین حبس از چه سالی در استان کرمانشاه اجرایی شد؟اعمال این نوع مجازات از سال 93 در کرمانشاه شروع شد و استان ما پیشرو در این زمینه بود و به همین خاطر هم مورد تقدیر مقامات قوه قضاییه قرار گرفت.
از آن سال تاکنون چند مورد مجازات جایگزین حبس در کرمانشاه اعمال شده است؟از زمان اجرای این طرح در سال 93 تا حدود یک ماه پیش، 153 هزار ساعت مجازات جایگزین اعمال شده که از رهگذر آن 800 نفر که باید به زندان می‌رفتند، از زندان رفتن معاف شدند.
از اولین مجازات جایگزین که در استان کرمانشاه به اجرا درآمد، یادتان هست؟بله، اولین گروه که این نوع مجازات درخصوص آنها در سال 93 اعمال شد، یک گروه 40 الی 50 نفره بودند که به سبب جرائم خردی که داشتند در یک اقدام هماهنگ بین دادگستری و نهاد پذیرنده که آن موقع اداره منابع طبیعی بود، مسیر اسلام‌آباد تا دالاهو را درختکاری کردند. البته این روند ادامه پیدا کرد و در نهادهای پذیرنده دیگری چون شهرداری ها، فنی حرفه‌ای و.... نیز اعمال و اجرا شد.
ظاهرا در روزهای اخیر استقبال بیشتری از این نوع مجازات از سوی محکومان صورت گرفته است؟بله، درواقع در کمتر از یک ماه اخیر چیزی بیش از 72 هزار ساعت اعمال مجازات جایگزین حبس داشته ایم که از قبل آن 300 نفر از زندان رفتن معاف شدند. به عبارتی در سه سال گذشته هر سال به‌طور میانگین 50 هزار ساعت مجازات جایگزین داشته‌ایم، درحالی که فقط در کمتر از یک ماه اخیر، بیش از 70 هزار ساعت مجازات جایگزین اعمال شده که اتفاقا با رغبت و رضایت خود محکومان بوده است، زیرا همان‌طور که در قانون آمده اعمال این نوع مجازات (انجام یک کار عام‌المنفعه رایگان) حتما باید به خواست و رضایت خود محکومان باشد.
دلیل این استقبال بی نظیر از سوی محکومان چیست، اتفاقی است یا دلیل خاصی دارد؟خب دلیل آن می‌تواند این باشد که برای محکومان توضیح داده شده بود که می‌توانند در فعالیت‌ها و خدمات محیط زیستی هم مشارکت کنند و از سویی محیط زیست به عنوان یک نهاد پذیرنده اعلام کرده بود که قصد پاکسازی حریم جاده‌ها را از زباله‌های انباشت شده دارد. از دیگر سو جاده‌های اصلی و فرعی کرمانشاه از هزار سال پیش تاکنون محل عبور و تردد زائران کربلا و عتبات عالیات و اربعین است و طبیعی است مردم کرمانشاه که عقبه و پیشینه هزار ساله برای خدمت به خاندان ائمه معصومین دارند، و بویژه آنها که محکومیتی دارند، به‌طور خودجوش تشویق و ترغیب شدند که محل خدمت خود را طوری انتخاب کنند که بتوانند به زوار امام حسین(ع) نیز خدمت کرده و حظ معنوی هم ببرند.
گذراندن دوره محکومیت در قالب پاکسازی جاده‌ها و محل عبور زائران، حتما با اتفاقات جالب توجهی نیز همراه بوده است، نمونه‌ای سراغ دارید؟بله اتفاقا صحنه‌های معنوی و جالب توجه بسیاری را شاهد بودیم، از جمله این‌که یک محکوم علیه از دستگاه قضایی خواهش کرد که اجازه بدهید فرزندانم هم در این طرح مشارکت کنند. در نمونه جالب‌تر آقایی درخواست کرد که خانمش نیز دوشادوش وی در این طرح مشارکت کند و... درمجموع این روزها و بواسطه اعمال این نوع مجازات در جاده‌های کرمانشاه حال و هوای خاصی ایجاد شده است.
پس اجرای این طرح در استان کرمانشاه با برکات زیادی همراه بوده است؟همین‌طور است، درواقع جدای از استقبال محکومان از اجرای این طرح در ایام کنونی که خدمتی است هم به مردم کرمانشاه و هم مسافران و زوار، این طرح درکل برکات متعددی داشته است، از جمله این‌که در موارد متعددی پیش آمده که نهاد پذیرنده وقتی مشاهده کرده که محکوم مجازاتش را به نحو احسنت انجام داده، وی را به استخدام اداره خود درآورده است که در این راستا تاکنون 16 نفر از همین محکومان استخدام و صاحب کسب و کار شده‌اند که در استان کرمانشاه که بالاترین سطح بیکاری در کشور را دارد بسیار حائزاهمیت است.
جدای از این، با اجرای این طرح بار مالی سنگینی که به‌خاطر نگهداری محکومان در زندان‌ها روی دوش دولت بوده، بسیار کاهش یافته، زیرا برای هر زندانی ماهی 500 تا 600 هزار تومان از بیت‌المال هزینه می‌شود که برای یک‌سال چیزی حدود شش میلیون تومان می‌شود، این درحالی است که در مجازات جایگزین نه‌تنها این هزینه صرفه‌جویی می‌شود، بلکه خدمات رایگانی هم به شهر و شهروندان ارائه می‌شود.
کاش برای جمع آوری زباله ها و آشغال های شمال و سایر شهر های توریستی هم از این طرح استفاده کنند و یه تخفیفی در مجازاتشون بدن ... این جوری شاید فرهنگ سازی هم بشه