تنها یک تصمیم دولت، هزار میلیارد تومان به جیب سودجویان ریخت!

در روزهای اخیر که انتقادات به ارز مسافرتی افزایش یافته بود، آمارهایی منتشر شد که نشان می داد، دولت توانسته است در بهار 97 از محل عوارض خروج مسافر از کشور مبلغی در حدود 200 میلیارد تومان کسب کند. مقایسه این میزان درآمد با درآمدهای حاصل از عوارض خروج مسافر از کشور در مدت مشابه سال گذشته خبر از رشد 154.3 درصدی می داد.

به گزارش تابناک اقتصادی، در سال های اخیر، تراز گردشگری کشور به دلیل متوازن نبودن ورود و خروج مسافر از کشور همواره منفی بوده و این عامل باعث خروج ارز فراوانی از کشور شده بود. دولت برای آنکه بتواند اندکی وضعیت خروج مسافر از کشور را سامان ببخشد تصمیم گرفت تا در سال 97، عوارض خروج هر نفر از کشور را افزایش دهد. این افزایش عوارض نسبت به سال 96، بیش از 2.5 برابر بود.

بنا بر قانون بودجه سال 97 کشور، وجوه خروج از کشور موضوع ماده 45 قانون مالیات بر ارزش افزوده برای هر مسافر از تمامی مرزهای کشور برای بار اول 2 میلیون و 200 هزار ریال، بار دوم 3 میلیون و 300 هزار ریال و برای بار سوم به بعد 4 میلیون و 400 هزار ریال و برای هر مسافر حج تمتع و عمره برای بار اول یک میلیون و 100 هزار ریال، بار دوم یک میلیون و 650 هزار ریال و بار سوم به بعد 2 میلیون و 200 هزار ریال و عتبات عالیات از مرزهای هوایی 375 هزار ریال و از مرزهای زمینی و دریایی 125 هزار ریال تعیین شد.

با این تصمیم دولت، در ابتدا بسیاری به این افزایش وحشتناک عوارض خروج از کشور توسط دولت اعتراض کردند، ولی این اعتراضات باعث نشد دولت از تصمیمی که گرفته بود عقب نشینی کند.  

با آغاز نوسانات بازار ارز در اوایل فروردین ماه سال جاری، دولت دومین تصمیم تأثیرگذار بر وضعیت خروج مسافر از کشور را گرفت. دولت در 22 فروردین 1397 و از طریق اطلاعیه شماره دو، بانک مرکزی اعلام کرد، ارز مسافرتی برای یک بار سفر در سال به میزان هزار یورو یا معادل آن به سایر ارزها به مسافران در مرزهای خروجی هوایی پرداخت می شود. همچنین میزان ارز مسافرتی پرداختی به مسافران هوایی به کشورهای هم مرز و کشورهای مشترک المنافع به غیر از عراق 500 یورو یا معادل آن به سایر ارزها اعلام شد.

این تصمیم دولت با فاصله گرفتن نرخ ارز دولتی با نرخ ارز در بازار آزاد، کم کم اثرات آن افزایش 2.5 برابری عوارض خروج از کشور در سال 97 در مقایسه با سال 96 را خنثی کرد و حتی وضعیت به گونه ای پیش رفت که نه تنها افزایش عوارض خروج از کشور باعث کاهش میزان مسافرت های خارجی نشد، بلکه در سه ماه اخیر تعداد سفرهای خارجی به بهانه دریافت ارز مسافرتی افزایش یافت و حتی برخی سفرهای خارجی برای مسافران رایگان هم تمام شد.

این افزایش تعداد سفرهای خارجی در کنار افزایش عوارض خروج مسافر از کشور باعث شد تا طبق آخرین آمار منتشره از سوی بانک مرکزی، در بهار 1397 درآمدهای دولت از محل عوارض خروج مسافر از کشور به 200 میلیارد تومان برسد. یعنی دقیقاً دولت در این زمینه به آنچه در بودجه برای سه ماهه سوم مصوب کرده بود، رسید. این میزان درآمد دولت از محل عوارض خروج مسافر از کشور در مقایسه با 80 میلیارد تومان درآمد از همین محل در مدت مشابه سال قبل، رشد 154.3 درصدی را نشان می دهد. همچنین در حالی که سهم درآمدهای دولت از محل عوارض خروج از کشور از کل درآمدهای مالیاتی در سال 1396، 0.4 درصد بوده است، این سهم در سال 97 به 0.9 درصد افزایش یافته است.

گفتنی است، بنا بر اطلاعات موجود، دولت از 21 فروردین ماه 1397 تا 23 تیر ماه 1397 حدود 312 میلیون دلار معادل 252 میلیون یورو (هر دلار دولتی 4200 و هر یوروی دولتی 5200) ارز مسافرتی پرداخت نموده است. اگر اختلاف قیمت ارز دولتی به یورو (5200 تومان) و میانگین هر یورو در بازار آزاد در این سه ماهه (میانگین 9200 تومان) حدود 4 هزار تومان بوده باشد، آنگاه دولت در مدت مذکور به مسافران خارج از کشور حدود هزار میلیارد تومان یارانه ارزی پرداخت نموده است. هر چند 200 میلیارد تومان درآمد دولت از محل عوارض خروج مسافر از کشور برای سه ماهه اول سال و میزان هزار میلیارد تومان یارانه ارزی پرداختی دولت به مسافران خارج از کشور برای مدت 21 فروردین تا 23 تیرماه است، باز هم می توان گفت، دولت حدود 5 برابر درآمدهای حاصل از عوارض خروج از کشور، یارانه ارزی به مسافران پرداخت نموده است!

در بسته جدید ارزی دولت که از شانزدهم مرداد 1397 به اجرا درآمد، دولت تصمیم گرفت، پرداخت ارز مسافرتی به قیمت دولتی را متوقف کند و همچنین میزان آن را افزایش دهد. در این بسته عنوان شد که هر مسافر خارج از کشور می تواند با در دست داشتن بلیت، گذرنامه و روادید کشور مقصد نسبت به دریافت 5 هزار یورو اقدام کند. بار تأمین ارز مسافرتی در بسته جدید ارزی بر دوش صرافی ها و بازار ثانویه قرار گرفته است؛ هر چند میزان ارز مسافرتی افزایش یافته، قیمت آن در مقایسه با ارز مسافرتی دولتی تقریباً دو برابر افزایش یافته است که همین موضوع می تواند تعداد سفرهای خارجی را کاهش دهد و اثرات افزایش عوارض خروج از کشور را به آن بازگرداند. از طرفی با اجرای بسته جدید ارزی، شرکت های هواپیمایی از شمول دریافت ارز دولتی خارج شده اند و همین عامل باعث افزایش قیمت بلیت سفرهای خارج از کشور شده که این نیز می تواند عاملی برای کاهش تعداد سفرهای خارجی باشد. احتمالاً با این روند در سه ماهه دوم میزان درآمدهای دولت از محل عوارض خروج از کشور در مقایسه با سه ماهه اول کاهش یابد.