پس از آنکه طرح نمایش فیلمهای خارجی در سالنهای سینمای ایران به صورت محدود عملیاتی شد، روند اکران فیلمهای سینمایی به گونهای در پیش گرفته شده که خروجی این طرح شکست اکران عمومی این فیلمها باشد و چنین به نظر میآید که قرار است در نهایت عنوان شود مخاطبان ایرانی از فیلمهای خارجی استقبال نمیکنند و بدین ترتیب پرونده اکران فیلمهای خارجی به عنوان رقیب فیلمسازان انحصارطلب داخلی، به کل بسته شود.
به گزارش «تابناک»؛ در فاصله کمتر از یک هفته تا پایان سال 1396، سرانجام روند اکران فیلمهای سینمایی در سال 1397 مشخص و در قالب نظام نامهای منتشر شد. آنچه از دیگر مفاد این نظامنامه مهمتر بود، رسمیت یافتن اکران فیلمهای خارجی در سینمای ایران بود که بر اساس آن، در سال 1397، سینماهای دارای سه تا هفت سالن در دو سانس فوق العاده، سینماهای دارای هفت سالن و بیشتر در یک سالن کامل با کمتر از 150 صندلی و یک سانس قبل از سانسهای زوج و فرد روزهای تعطیل میتوانند، اقدام به اکران فیلمهای خارجی نمایند.
این رویکرد در تخصیص سالن به فیلم خارجی را باید در کنار اعتراض برخی سینماگران قرار داد که در ماههای اخیر نسبت به اکران فیلم خارجی برای تماشاگر ایرانی اعتراض و سینما را جزو قلمرو شخصی شان تلقی کردند. بر اساس این طرح، تأمین و توزیع فیلمهای خارجی بر عهده مؤسسه رسانههای تصویری گذاشته شد که این مؤسسه 40 درصد درآمد حاصله را به سینمادار اختصاص خواهد داد و 60 درصد درآمد را به حسابی واریز میکند که خانه سینما برای استفاده جهت هزینه درمانی و نیازهای ضروری دست اندرکاران سینما اعلام خواهد کرد.
البته طبیعتاً انتظار میرفت در این چرخه کپی رایت این فیلمها خریداری شود، چون در غیر این صورت، دولت وارد چرخهای شده که ممکن است با شکایات بینالمللی و تبعات گسترده حقوقی، از جمله جریمه و ضبط اموال کشورمان روبه رو شود. همچنین این توقع وجود داشت که عمده فیلمهای خارجی، آثار روز سینمای آمریکا باشد. اگر چنین اتفاقی رخ میداد، این نخستین بار بود که پس از چهل سال، شاهد اکران پیوسته و سراسری فیلمهای سینمایی خارجی در سینماهای ایران بودیم اما چنین اتفاقی رخ نداد.
فیلم سینمایی «تمام پولهای جهان / All the Money in the World» به کارگردانی ریدلی اسکات که 25 دسامبر 2017 مصادف با چهارم دی 1396 در آمریکا اکران شده بود، غروب چهارشنبه ششم تیرماه 1397 در ایران در قالب چند سانس سینمایی اکران شد و طبیعتاً این اکران با استقبال گستردهای همراه نبود و این روند تا امروز نیز ادامه داشت. این در حالی است که طبیعتاً مخاطب ایرانی به دیدن فیلمی که ماهها پیش در امریکا اکران شده و احتمالاً نسخه باکیفیت آن را دانلود و در خانه تماشا کرده، نمینشیند.
این رویکرد، نه محدود به مخاطب ایرانی و نه محدود به فیلم خارجی است. اگر فیلمهای خارجی ابتدا در VOD عرضه و در هولو یا نتفلیکس دیده و سپس اکران شود، فروش بسیار اندکی خواهد شد. همچنین اگر یک فیلم ایرانی پرفروش نظیر «هزار پا» ابتدا در شبکه نمایش خانگی عرضه و یا نسخه قاچاق آن با کیفیت بسیار بالا در اینترنت پخش شود، فروش بسیار اندکی در گیشه خواهد داشت؛ این رویهای است که درباره اکران فیلمهای خارجی در سینمای ایران نیز حاکم است.
اکران فیلم خارجی ماهها پس از اکران بینالمللی و در حالی که نسخه VOD آنها در معرض دانلود گسترده قرار گرفته، اتفاق تازهای نیست و در دولتهای پیشین نیز برخی از این فیلمها در سالنهای سینما اکرانهای محدود میگرفتند و اتفاقاً این اکرانها با استقبال مواجه میشد. تکرار همان شرایط تحت عنوان کاذب و پرسروصدای اکران فیلم خارجی، این ذهنیت را متبادر میسازد که نکند این روش اکران تعمداً با هدف زمین خوردن پروژه اکران فیلم خارجی در ایران در حال پیاده سازی است؟
به نظر میرسد، گروهی از سینماگران که اکران هر فیلم به جز فیلمهای خودشان را تهدیدی برای منافعشان تلقی میکنند و در همین راستا اکران فیلم خارجی را برنمیتابند و برخی از آنها علنی به اکران این فیلمها اعتراض کردهاند، گزینه مطلوبشان، تداوم همین وضعیت است. با تداوم این عملیات، به زودی مسئولان امر میتوانند اعلام کنند از اکران فیلم خارجی استقبال نشد و به همین دلیل این طرح تداوم نیافت.