فتاوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)
تصرف در امانت
١ – تصرف در امانت به عنوان قرض
سؤال: تصرّف در وجوه صدقه، کفّاره، زکات، خمس و مانند آن، به عنوان قرض و سپس برگرداندن آن چه صورت دارد؟ پولهایى که به عنوان امانت در نزد انسان است چطور؟
جواب:در صورتى که صاحب پول، آنها را به عنوان صدقه یا خمس جدا کرده، مى تواند در آنها تصرّف کند; ولى اگر کسى به عنوان امانت به آنها سپرده، حقّ تصرّف ندارند.
٢ – استفاده فرزند از پول امانتی پدر
سؤال: اگر پدر مبلغی را به فرزند برای نگهداری بدهد آیا فرزند می تواند از آن پول استفاده کند و در صورت طلب پدر بلافاصله آن را به پدر برگرداند؟
جواب:در صورتیکه به عنوان امانت برای نگهداری سپرده حق تصرف در آن را ندارد.
٣ – خیانت امین در امانت
سؤال: چنانچه خروج از امانت در خصوص امری که به امین سپرده شده محرز شود تکلیف شرعی چیست؟
جواب:هرگاه امین خیانت کند محکوم به جبران خسارت می باشد و عدالت او ساقط می گردد.
٤ – حکم آسیب رساندن به فیلمهای امانتی
سؤال: بسم الله الرحمن الرحیم با عرض سلام من یک فیلم آموزشی از مدرسه خودمان کرایه کردم اما هنگام در آوردن این فیلم از دستگاه ویدیوی خودمان این فیلم پاره شد متاسفانه این کار را برای چند فیلم کرایه ای دیگر نیز انجام دادم اکنون من باید چه کنم؟ ضمنا قسمت انتهایی این فیلم ها پاره شده اند به طوری که به محتوای فیلمها آسیبی نرسیده است و پس ازاینکه من قسمت پاره شده این فیلم ها را چسب زدم این فیلمها دوباره قابل استفاده شدند؟
جواب:باید جریان را به صاحبان اصلی فیلمها بگویید و از آنها حلیت بطلبید.
٥ – آسیب رسیدن جزئی به شیء امانتی
سؤال: چنانچه سهوا به کتابی که از کتابخانه به امانت گرفته ایم آسیب جزئی برسد یا مثلا خطی با خودکار بر روی آن ایجاد شود تکلیف چیست؟
جواب:آسیب های جزئی مثل آنچه نوشته اید برای شما ضمان ایجاد نمی کند هرچند باید مراقب بود این آسیب ها حاصل نشود.
٦ – تصرف در امانت به عنوان قرض
سؤال: تصرّف در وجوه صدقه، کفّاره، زکات، خمس و مانند آن، به عنوان قرض و سپس برگرداندن آن چه صورت دارد؟ پولهایى که به عنوان امانت در نزد انسان است چطور؟
جواب:در صورتى که صاحب پول، آنها را به عنوان صدقه یا خمس جدا کرده، مى تواند در آنها تصرّف کند; ولى اگر کسى به عنوان امانت به آنها سپرده، حقّ تصرّف ندارند.
٧ – خیانت در امانت
سؤال: آیا خیانت در امانت حقّ الناس و قابل گذشت است؟ یا حقّ اللله است، و غیر قابل گذشت؟
جواب:در صورتى که خیانت در امانت سبب اتلاف عین، یا منفعت شده حق الناس است، و باید خسارت را به صاحب آن بدهد.
