فتاوای آیت الله العظمی گلپایگانی (قدس سره)
مسائل متفرقه امر به معروف و نهى از منكر
سؤال 53 - دختر دانشگاه ديده نجيبى را براى ازدواج، در نظر گرفته‌ام كه قول همه گونه تفاهم را بر اساس منطق، براى زندگى مشترك آينده، به من مىدهد ولى به سبب محدوديتهاى شغلى، " دبيرى " و نيز تربيت خانوادگى، خود را آن چنان اسير پسند همجنسان و غير همجنسان كج فهمش مىبيند. كه بازگشت كامل يك باره به سوى حجاب اسلامى را محال مىانگارد و از طرفى اينجانب نيز با پشت گرمى، به يارى و مساعدت الهى، در خود احساس مىكنم كه انشاء الله مىتوانم به تدريج، او را به رعايت حدود الهى مجاب سازم حال چنانچه خداى نكرده حقير نتوانستم پس از ازدواج يك باره يا به تدريج، وى را بدين كار، وادار سازم آيا از نظر شرع، گناهى متوجه اينجانب خواهد بود؟.
جواب: در فرض سؤال، كه معلوم است از معصيت و گناه ديگرى نيز متأسف مىباشيد و قصد جلوگيرى از منكر نيز داريد ازدواج با او صحيح و گناهى براى شما ندارد و اميد است خداوند، به شما توفيق دهد كه او را هدايت نمائيد.
سؤال 54 - آيا مىشود از زكوات و صدقات واجبه و سهم مبارك به سيد فقيرى كه تارك الصلاة و شارب الخمر است كمك نمود يا نه؟.
جواب: امر سهم مبارك امام با مجتهد جامع الشرائط است و اما زكات و صدقات واجبه ديگر اگر صرف در معصيت كند جائز نيست و اما اگر براى مخارج ضرورى او باشد و دادن اين طور صدقات، موجب ارتداعش از معصيت شود در صورت اضطرار، به او بدهند و اگر ندادن صدقات، موجب ارتداعش شود به او ندهند و بگويند كه به اين جهت است تا مرتدع شود.
سؤال 55 - كسانى كه خمس نمىدهند آيا مىشود به زور از آنان خمس گرفت يا نه؟.
جواب: اگر بشود بعنوان امر به معروف، آنان را ملزم به خمس دادن بنمايند در صورتى كه مستلزم محذورى نباشد اشكال ندارد.
سؤال 56 - در مورد كار نيكى كه در نظر انسان خيلى مهم است ولى پدر و مادر راضى نيستند و بطور كور كورانه و عدم اطلاع از نتيجه آن كار، او را نهى مىكنند پيروى از آنان لازم است يا اين كه شخص، به نظر خودش عمل كند؟.
جواب: اگر آن كار نيك، مستحب باشد و پدر و مادر از آن نهى كنند و مخالفت فرزند با آنها سبب ناراحتى آنها شود بايد آن را ترك كند و اگر آن عمل، واجب است و پدر و مادر از عملى كه بر فرزند، واجب است نهى كنند اطاعت آنها جائز نيست.
سؤال 57 - اطفالى كه رو به قبله، بول مىكنند بر كسان آنها واجب است كه نهى كنند يا نه؟.
جواب: براى تمرين، آنها را عادت به ترك دهند.
سؤال 58 - اطفال كه در مكتب يا مدرسه، دست بى وضوء بر خطوط قرآن مىگذارند آيا براى آموزگار، اشكالى دارد يا نه؟.
جواب: معلم بايد دستور ترك آن را بدهد و اگر ديد منع كند.
سؤال 59 - دخترى هستم كه سال قبل، ديپلمه شدم و به علت اين كه فكر مىكردم معلم شدن براى زن اشكال داشته باشد، آن را نپذيرفتم و ليكن از آن موقع تاكنون، شديدا تحت فشار والدين و فاميل قرار گرفته‌ام از اينرو خواستم حضرت آية الله العظمى نظر مبارك را مرقوم فرمايند كه وظيفه خود را بدانم.
جواب: اگر بدانيد وارد شدن در تعليم، موجب ارتكاب معصيت يا ترك واجبات نيست تدريس دروس مشروعه، اشكالى ندارد، مخصوصا اگر بتوانيد اطفال را به عقائد حقه دينيه و احكام شرعيه، راهنمائى نمائيد.
سؤال 60 - آيا براى احقاق حق يا ابطال باطل و جلوگيرى از ظلم و منكرات مراجعه به ظلمه جائز است يا نه؟ و آيا فرقى بين اين كه راه جلوگيرى از منكر و ظلم يا احقاق حق منحصر در رجوع به آنان باشد و يا نباشد هست يا نه؟.
جواب: براى احقاق حق و ابطال باطل و امر به معروف و نهى از منكر در صورتى كه راه منحصر به رجوع به آنان باشد رجوع به آنان جائز است.
سؤال 61 - متداول است كه بچه‌ها و بزرگسالان، در كوچه‌ها توپ بازى مىكنند و مزاحم ساكنين خانه‌ها مىشوند مكرر توپ آنان به خانه مىافتد، در اين صورت، وظيفه ساكنين خانه چيست و تا چه حد مسئوليت شرعى دارند؟.
جواب: جلوگيرى از مزاحمت، بطورى كه خود انسان مرتكب معصيت نشود جائز است.
سؤال 62 - هر گاه شخصى كه مرتكب معصيت است به انسان سلام كند آيا مىتوان به خاطر اظهار تنفر از عمل او جواب سلامش را نداد يا نه؟.
جواب: واجب است جواب سلام را بدهد.
سؤال 63 - آيا ازدواج با زن مسلمان بى حجاب حرام است؟ و آيا اگر اين امر، انجام شد، مرد فعل حرام كرده است؟.
جواب: با احتمال آن كه بواسطه ازدواج با او ممكن است او را ارشاد كند و از معصيت باز دارد، مانعى ندارد.
سؤال 64 - تكليف ديگران درباره كسى كه به ظاهر خود را مسلمان دانسته ولى در دستورات اسلامى اخلال و افساد مىكند چيست؟.
جواب: حكم مسلمان را دارد هر چند مفسد و گناهكار باشد ولى به هر نحو ممكن است بايد او را نصيحت و موعظه كرد تا دست از اخلال و افساد بردارد.
سؤال 65 - شخصى در منزل، شراب مىخورد و گاهگاهى در همان منزل، از قرآنى كه در خانه دارد، تلاوت قرآن مىكند به او گفته مىشود در برابر اين قرآن، معصيت نكن مىگويد به كسى مربوط نيست، من هم شراب مىخورم و هم قرآن مىخوانم، حال آيا مىشود اين قرآن را از او گرفت يا نه؟.
جواب: در فرض مرقوم، گرفتن قرآن مجيد از او جائز نيست همين قدر كه او را نهى از منكر كنيد و آيات قرآن را - در حرمت خمر - به او تذكر دهيد به تكليف خود عمل كرده‌ايد.
سؤال 66 - دخترم به سن 16 سال. دوره سوم متوسطه را به پايان رسانيده و اكنون مىخواهد در دانشسراى مقدماتى ثبت نام كند، من مىدانم كه اين كار، مفسده اخلاقى و انحراف دينى دارد و به عفت و عصمت وى لطمه وارد مىآيد و نصيحت مرا هم نمىپذيرد، خواهشمندم نظر مبارك را مرقوم فرمائيد.
جواب: با روش آموزش و پرورشى كه در اين مملكت است كه سعى دارند شخصيت اسلامى افراد را با تعليم و تربيت تغيير دهند، مطلب همان است كه خودتان، تشخيص داده‌ايد ادامه اين وضع، معرض فساد است و منع شما بجا و به مورد است و حتى الامكان او را نصيحت كنيد، شايد نصيحت مشفقانه شما در او اثر نمايد.
سؤال 67 - در محل... دبستانى با سابقه چندين ساله است. سال قبل (..
بهائى) زمينى را از شخصى خريدارى كرده و در آن زمين، دبستانى ساخت و در اختيار اداره فرهنگ گذاشت و دبستان قبلى ما را منحل كرد آيا رفتن اطفال، به اين دبستان جائز است يا نه؟.
جواب: فرستادن اطفال، در چنين محلى كه موجب تقويت فرقه ضاله مضله است، جائز نيست و بسيار جاى تأسف است كه فرهنگ كشور اسلامى چنين ننگى را به خود انتساب دهد نعوذ بالله من سوء الخاتمه. به فرهنگ اطلاع دهيد اگر اقدام در رفع اين ننگ، نمود فبها و الا اطلاع دهيد تا از مركز، اقدام شود 2.
سؤال 68 - آيا جائز است به منزل اشخاصى كه خمس و زكات نمىدهند، رفت و با آنان معاشرت نمود يا نه؟.
جواب: جهت ارشاد و هدايت آنان مجازيد كه وارد منزل آنان شويد.
سؤال 69 - شغل اينجانب بازرسى و معاينه گوشت مىباشد كه در كشتارگاه بايد انجام وظيفه نمايم و از نظر قانون حق دارم گوشت و جگر و ساير اعضاء دامى كه مريض باشد ضبط و معدوم نمايم... البته، چون توقيف گوشت حيوان مريض براى حفظ سلامتى مردم است به نظر خودم اين كار خدا پسندانه است اكنون حضرتعالى حكم آن را بيان فرمائيد.
جواب: اگر واقعا يقين داريد كه گوشت و ساير اعضاء حيوان مريض، مضر و خطرناك است و اگر به صاحب دام بگوئيد خودش از فروش خوددارى نمىكند و وسيله جلوگيرى از فروش آن منحصر به از بين بردن گوشت باشد، ممكن است از باب نهى از منكر يا به حكم حاكم شرعى، آن را از بين ببريد.
سؤال 70 - چنانچه در مورد مريضى روانى كه كارهاى خطرناكى از او صادر مىشود تشخيص داده شود كه تنبك و دهل و دايره زدن و رقصيدن او برايش فايده دارد و مسكن است آيا جائز خواهد بود؟.
جواب: در صورت انحصار تداوى، منع او از اين عمل لازم نيست.
