۵ مانع مهم از دیدگاه فعالان اقتصادی بر سر راه «رونق تولید» چیست؟

رهبر انقلاب در صحبت‌های ابتدایی سال ۱۳۹۸ خود با اشاره به این موضوع که مسأله تولید امسال مطرح است، گفت: لذا من شعار امسال را "رونق تولید" قرار دادم. با این نامگذاری، حالا پرسش اساسی این است که از دیدگاه فعالان اقتصادی چه موانعی باعث می‌شود، تولید و کسب و کار‌های آن‌ها رونق نگیرند؟ پاسخ این پرسش را می‌توان در گزارش‌های دو فصل اخیر پایش محیط کسب و کار که توسط اتاق بازرگانی ایران تهیه و منتشر می‌شود، جستجو کرد.

به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ سال ۱۳۹۷ با تمام افت و خیز‌های اقتصادی خود سرانجام به پایان رسید و امروز اولین روز از سال جدید است. رهبر انقلاب در صحبت‌های ابتدایی سال ۱۳۹۸ خود ضمن اشاره به این موضوع که مشکل اساسی کشور همچنان مشکل اقتصادی است، افزودند: بخشی از این‌ها به مدیریت‌های نارسا در زمینه مسائل اقتصادی مربوط است که این‌ها باید حتماً جبران بشود.

ایشان در ادامه سخنان خود گفتند: برنامه‌هایی وجود دارد، تدابیری اندیشیده شده که انشاءالله این تدابیر در سال جاری، سالی که امروز از این لحظه شروع می‌شود (سال ۹۸) باید به ثمر بنشیند و مردم آثار آن را احساس بکنند. آنچه من عرض می‌کنم، این است که مسأله فوری کشور و مسأله جدّی کشور و اولویّت کشور فعلاً مسأله "اقتصاد" است. در مسأله اقتصاد مسائلی که داریم، زیاد است: بحث کاهش ارزش پول ملّی یک مسأله مهم است، بحث قدرت خرید مردم همین جور، بحث مشکل کارخانجات و کم کاری و احیاناً تعطیل بعضی از کارخانجات از این قبیل است. این‌ها مشکلات است. آنچه من مطالعه کردم و از نظر کارشناس‌ها استفاده کردم، کلید این همه، عبارت است از "توسعه تولید ملّی".

رهبر انقلاب در بخش دیگری از سخنان خود گفتند: ما سال ۹۷ را سال «حمایت از کالای ایرانی» اعلام کردیم. نمی‌توانم بگویم که این شعار به طور کامل عملی شد، امّا می‌توانم بگویم این شعار به صورت وسیعی مورد توجّه قرار گرفت و در بسیاری از موارد، این شعار از سوی مردم مورد استقبال قرار گرفت و عمل شد و همین قطعاً تأثیر خواهد داشت. امسال مسأله "تولید" مطرح است. می‌خواهم مسأله تولید را به عنوان محور فعّالیّت قرار بدهم. مقصود خود از تولید را ان شاءالله در سخنرانی روز اوّل سال توضیح خواهم داد که منظور از تولید چیست. تولید اگر چنانچه به راه بیفتد، هم می‌تواند مشکلات معیشتی را حل کند، هم می‌تواند استغنای کشور از بیگانگان و دشمنان را تأمین و هم مشکل اشتغال را برطرف و هم حتّی مشکل ارزش پول ملّی را تا حدود زیادی برطرف کند. لذا مسأله تولید به نظر من مسأله محوری امسال است؛ من شعار را امسال این قرار دادم: "رونق تولید".

بعد از این سخنان رهبر انقلاب و انتخاب شعار سال ۱۳۹۸، حالا این پرسش مطرح می‌باشد که چگونه می‌توان در کشور تولید را رونق بخشید؟

قطعاً پاسخ این پرسش مشخص است و آن برداشته شدن موانع از سر راه تولید و کسب و کارهاست. موانعی که رفع آن‌ها از عهده فعالان اقتصادی خارج و رفع آن‌ها نیازمند همت تمام مسئولین و مدیران کشور است. اما حالا پرسش این است که مهمترین موانع تولید در سال ۱۳۹۷ چه موانعی بوده است؟

برای پی بردن به مهمترین موانع تولید در سال ۱۳۹۷ نیاز است تا به گزارش‌های منتشر شده توسط اتاق بازرگانی ایران در زمینه پایش محیط کسب و کار مراجعه کنیم.

بیشتر بخوانید

• تولید چیست و راهکارهای رونق تولید از نگاه رهبر انقلاب چگونه است؟
• در مورد فلسفه و کیفیت نام گذاری سال ها توسط رهبر انقلاب چه می دانید؟

این گزارش که سعی در سنجش وضعیت محیط کسب و کار در فصول مختلف سال برای اقتصاد ایران و استان‌ها دارد، حاصل نتایج ۲۸ مؤلفه (مانع) موثر بر محیط کسب و کار است که در معرض پرسش از فعالان اقتصادی سراسر کشور قرار می‌گیرد. هر فعال اقتصادی پرسشنامه ای، حاوی این ۲۸ مؤلفه را در اختیار می‌گیرد و به هر مؤلفه بر مبنای میزان تاثیرگذاری آن مولفه بر کسب و کار خود، عددی را بین صفر تا ده اختصاص می‌دهد که هر چه عدد به ده نزدیکتر باشد، مؤلفه نامناسب‌تر و مانع جدی تری برای فعالان اقتصادی است.

مهمترین موانع کسب و کار و تولید

همان گونه که از جدول زیر ملاحظه می شود، در دو فصل تابستان و پاییز سال 1397 و مطابق با گزارش های منتشره پنج مؤلفه (مانع)، "غیرقابل پیش بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات"، "بی ثباتی سیاست ها، قوانین و مقررات و رویه های اجرایی ناظر بر کسب و کار"، "دشواری تأمین مالی از بانک ها"، "موانع در فرآیندهای اداری و اخذ مجوزهای کسب و کار در دستگاه های اجرایی" و "فساد و سوء استفاده افراد از مقام و موقعیت اداری در دستگاه های اجرایی" مهمترین موانع کسب و کار و تولید از دیدگاه فعالان اقتصادی هستند.

همچنین باید به این نکته نیز اشاره داشت که در چند فصل اخیر، "بی ثباتی و غیرقابل پیش بینی بودن قیمت‌ها (مواد اولیه و محصولات)" از رتبه سوم به رتبه اول مهمترین مانع بر سر راه کسب و کار‌ها رسیده است. این روند در جدول زیر نشان داده شده است.

بنابراین مسئولین و مدیران برای رونق بخشیدن به تولید در سال جاری نیاز است تا در گام نخست این پنج مانع را از سر راه کسب و کارها و تولید بردارند. هیچ یک از این موانع هم به تحریم های خارجی ارتباطی ندارد و همه این موانع، مشکلاتی است که از داخل برای تولید و کسب و کارها به وجود آمده و به نوعی می توان گفت تحریم های داخلی هستند.