چه کسانی علیه حضور سینماگران جشنواره فیلم فجر اقدام کردند؟

سی و هفتمین جشنواره جهانی فجر، در حالی از امروز آغاز می‌شود که شواهد نشان می‌دهد، برای این دوره نیز همچون دو دوره پیشین، یک سلسله عملیات روانی هدفمند در راستای عدم حضور سینماگران در این رویداد صورت پذیرفته است؛ اما دقیقاً چه کسانی علیه حضور سینماگران جشنواره فیلم فجر اقدام کردند؟

به گزارش «تابناک»؛ سی و هفتمین جشنواره جهانی فجر از امروز رسماً آغاز شد و تا ششم اردیبهشت تداوم خواهد داشت. برگزاری اولین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر به سال ۱۳۶۱ بازمی گردد. جشنواره فجر، به عنوان بزرگترین جشنواره فیلم ایران، هر ساله در تهران برگزار می شود. این رویداد عرصه ای مناسب برای تبادلات فرهنگی، نمایش دستاوردهای خلاقانه سینماگران مطرح و نیز تقدیر از فیلم‌های ملی و بین المللی است. این جشنواره از زمان تأسیس تا کنون، نقش مهمی در پیشرفت سینمای ایران ایفا کرده و هر ساله کارگردانان پیشکسوت و فیلم سازان جدید آثار خود را در آن به نمایش گذاشته اند.

در سال هایی که از طول عمر این جشنواره می گذرد، آیین نکوداشت شخصیت های مهم سینمای جهان برگزار شده است؛ از شخصیت هایی که در مقام داور نیز با جشنواره فیلم فجر همکاری داشته اند، می توان به عنوان نمونه به فولکر شلوندورف، کریشتف زانوسی، رابرت چارتف، سمیح کاپلان اوغلو، بروس برسفورد، پرسی ادلون، پل کاکس، شیام بنگال، بلا تار، یان تروئل، هلما سندرس برامس، الیا سلیمان، آنییژکا هولاند، آندری زویاجینتسف، رستم ابراهیم بکف و… اشاره کرد.

از آثار اولیه به یاد ماندنی و تأثیرگذار فیلم سازان مطرح که در این جشنواره از آن ها تقدیر و جوایزی نیز به آنان اهدا شده است ،می توان به مابوروزی ساخته هیروکازو کره ادا، قول ساخته برادران داردن، ابرهای بهاری ساخته نوری بیلگه جیلان، ۲۳ ساخته هانس کریستین اشمید، منابع انسانی ساخته لوران کانته، ناپولا ساخته دنیس گانسل، بازگشت ساخته آندری زویاجینتسف، زندگی دیگران ساخته فلوریان هنکل فون دونرسمارک و… اشاره کرد.

در دوره‌های مختلف جشنواره فجر، سینماگران صاحب سبک و نخبه ای از جمله کوستا گاوراس، فرانچسکو رزی، تئو آنگلوپولوس، ماریو مونیچلی، مصطفی عقاد، داریوش خنجی و… در جشنواره فجر حضور داشته اند و جایزه یک عمر فعالیت سینمایی را از آن خود کرده‌اند. در چهار دوره اخیر، جشنواره جهانی فجر، مجزا از جشنواره ملی فجر برگزار می‌شود که باعث شده از زیر سایه جشنواره ملی خارج شود و این اتفاق منجر به ایجاد حواشی تازه‌ای شد.

از مهم‌ترین اتفاقات، تلاش عده‌ای برای عدم حضور گروهی از فیلمسازان در این رویداد بین الملل سینمای ایران است؛ تلاشی که در دو دوره پیشین رسانه‌ای شد و ظاهراً در این دوره نیز تداوم دارد. در همین ارتباط شهاب اسفندیاری مسئول برنامه‌های علمی جشنواره نوشته است: «تلاش کردیم که استادان سینما و هنرمندان صاحب‌نام بین‌المللی را در این شرایط جنگ تبلیغاتی و تحریم علیه ایران، دعوت کنیم تا دانشجویان و پژوهشگران ما از دانش آنها استفاده کنند. آن وقت برخی «ویرانی‌طلبان» به مهمان‌ها ایمیل می‌زدند و آنها را می‌ترساندند تا به ایران نیایند!»

برنامه نمایش جشنواره را از اینجا دانلود کنید

چه کسانی جشنواره فجر را داوری می‌کنند؟

بخش «سینمای سعادت» با حضور هفت داور بیشترین تعداد داوران را از آن خود کرده و پنج بخش دیگر یعنی «جلوه گاه شرق»، «جایزه بین الادیان»، «نت پک»، «فیلم های اول» و «جایزه منتقدان بین المللی» هرکدام سه داور را به خود اختصاص داده است.

«سینمای سعادت»

داوران بخش «سینمای سعادت» عبارتند از نرگس آبیار، نوید محمد زاده، پیتر فلایشمان، لابینا میتوسکا، مظفر اوزدمیر، مایک فان دیم و وانگ شیائوشوایی که در ادامه به معرفی مختصری از آنها می پردازیم.

نرگس آبیار، کارگردان، نویسنده و فیلمنامه‌نویس متولد سال ۱۳۵۰ در یزد و دانش‌آموخته زبان و ادبیات فارسی است. او از معدود کارگردانان زن سینمای ایران است که موفق به کسب سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی از جشنواره فیلم فجر شده است و در مقام نویسنده مجموعه داستان و رمان‌های زیادی منتشر کرده و گاه بر اساس نوشته خود همچون کتاب «شیار۱۴۳» و « نفس» آثار سینمایی تولید کرده است.

پیتر فلایشمان در سال ۱۹۳۷ در زوایبروکن آلمان به دنیا آمد. او بعد از تحصیلات فیلم در مونیخ و پاریس، چند فیلم کوتاه و فیلم کودک ساخت. فلایشمان برای فیلم «الکساندر و ماشین بدون چراغ» جوایزی در ونیز و تهران برد و جایزه فیلم کودک آلمان را برای فیلم «پاییز گاملرها»، مستندی درباب تقابل بین نسل‌ها در آلمان و خارج از کشور برد. فلایشمان در سال ۱۹۸۰ به عنوان رئیس مجمع نویسندگان اروپا انتخاب شد.

لابینا میتوسکا بازیگری را در سال ۱۹۹۳ با ایفای نقش زامیرا در فیلم «پیش از باران» میلچو مانچفسکی، برنده شیر طلای جشنواره ونیز، آغاز کرد. در سال ۱۹۹۶ همکاری موفقی با مایکل وینترباتم داشت و پس از فیلم «به سارایوو خوش آمدی» در فیلم «من تو را می‌خواهم» جلوی دوربین این کارگردان رفت. وی به خاطر این همکاری‌ها، جایزه شوتینگ استارز برلیناله سال ۱۹۹۸ را از آن خود کرد.

نوید محمدزاده، بازیگر تئاتر و سینما سال ۱۳۵۶ در ایلام متولد شد. این بازیگر جوان سینمای ایران جوایز معتبر جهانی همچون جایزه بخش افق‌های جشنواره ونیز و مراسم آسیاپاسیفیک را در کارنامه دارد. محمدزاده کار بازیگری را از دهه ۱۳۸۰ آغاز کرد و بعد از آنکه سال‌ها حضوری تحسین‌برانگیز روی صحنه تئاتر داشت، مقابل دوربین سینما قرار گرفت.

«عصبانی نیستم»، «ابد و یک روز» و «بدون تاریخ، بدون امضا»، از جمله آثار تحسین شده این بازیگر در جشنواره جهانی فیلم فجر هستند که دو فیلم آخر برای او سیمرغ بلورین جشنواره فجر را به ارمغان آورد.

مظفر اوزدمیر بازیگر، کارگردان و فیلم نامه‌نویس در سال ۱۹۵۵ در گوموش‌هانه ترکیه به دنیا آمد. این کارگردان تاکنون در سه فیلم «قصبه»، «ابرهای بهاری» و «فاصله» به کارگردانی نوری بیلگه جیلان به ایفای نقش پرداخته و برای بازی در فیلم «فاصله» برنده جایزه بهترین بازیگر مرد از جشنواره فیلم کن در سال ۲۰۰۳ شده است.

مایک فان دیم متولد ۱۹۵۹، کارگردانِ برنده جایزه اسکار و فیلمنامه‌نویس است. او در سال ۱۹۸۹ از مدرسه فیلم آمستردام فارغ‌التحصیل شد و جایزه آکادمی فیلم دانشجویی را برای ساخت تریلر ۴۵ دقیقه‌ای «آلاسکا» دریافت کرد. «لاله‌ها» یکی دیگر از آثار ساخته شده توسط این کارگردان است که تاکنون در هشت جشنواره بین‌المللی موفق به کسب جایزه شده است.

وانگ شیائوشوایی به‌ عنوان یک کارگردان مؤلف، یکی از پیشگامان سینمای مستقل چین در دهه ۱۹۹۰ به ‌شمار می‌رفت. او طی بیش از سی سال فعالیت حرفه‌ای خود، سیزده فیلم را کارگردانی کرده که از میان آن‌ها می‌توان به مستند «پرتره چینی» (۲۰۱۸) اشاره نمود. شیائوشوای به دلیل فعالیت‌های هنری خود، نشان شوالیه هنر و ادبِ وزارت فرهنگ فرانسه را دریافت کرده است.

«جلوه‌گاه شرق»

داوران «جلوه‌گاه شرق» عبارتند از رهاب ایوب، روسودان گلورژیدزه و خسرو معصومی که در ادامه به صورت مختصر معرفی می شوند.

رهاب ایوب تهیه‌کننده‌ای پرکار و خلاق است و تاکنون حمایت مالی و تهیه‌کنندگی فیلم‌های متعددی را در کشور سوریه برعهده داشته است. از میان آثار آن‌ها می‌توان به «انتظار برای سقوط»، «باران حمص» (۲۰۱۷)و «مسیر بهشت» (در حال ساخت) اشاره کرد.

روسودان گلورژیدزه در تفلیس گرجستان به دنیا آمد و تحصیلات خود را در رشته زبان و ادبیات فرانسوی در دانشگاه دولتی تفلیس پشت سر گذاشت. او بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۶ در رشته فیلمنامه‌نویسی و کارگردانی سینما در دانشگاه سینما و تئاتر شوتا روستاولی زیر نظر گیورگی شنگلایا تحصیل کرده است.

روسودان عضو هیأت داوران جشنواره بین‌المللی فیلم کارلووی واری و جشنواره بین‌المللی فیلم اور آسیا در سال ۲۰۱۷ بوده است.

خسرو معصومی، کارگردان سینمای ایران، در سال ۱۳۳۴ در بهشهر متولد شد. او دانش آموخته سینما و تلویزیون از دانشکده هنرهای دراماتیک است. فیلم‌های این کارگردان‌ جوایز داخلی و خارجی را برای او به ارمغان آورده است.

فیلم «دوران سربی» در جشنواره‌های پزارو ایتالیا، پراگ و دهلی به نمایش درآمد. «رسم عاشق‌کشی» در جشنواره شانگهای برنده جایزه بهترین فیلم شد و در جشنواره‌های مسکو، دنور آمریکا، دانشگاه یوسی‌ال و دهلی مورد تقدیر قرار گرفت. فیلم دیگر او «خرس» در جشنواره شانگهای چین به نمایش درآمد و برنده بهترین فیلم شد و در آسیا پاسیفیک نامزد بهترین فیلم و بهترین کارگردانی بود.

«جایزه بین الادیان»

داوران جایزه بین الادیان را داگلاس فالسون، اینیس گیل و سید محمد حسین نواب تشکیل می دهند که در ادامه به معرفی مختصری از آنها پرداخته می شود.

داگلاس فالسون، نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده در هیأت داوران بخش‌های کلیسای جهانی و سیگنیسِ جشنواره‌های بین‌المللی متعددی در یک دهه گذشته حاضر بوده است. او همچنین به‌ عنوان منتقد فیلم مشغول به فعالیت است و به برگزاری تعدادی از رویدادهای نمایش شبانه فیلم در محله‌های مختلفِ دوبلین، که طی آن مسأله ایمان و هنر مورد بحث قرار می‌گیرد، کمک کرده است.

اینیس گیل، متولد پرتغال، مدرس سینما در دانشگاه لوسوفونای لیسبون است. او رساله دکترای خود را در سال ۲۰۰۵ و با موضوع «اتمسفر سینمایی» منتشر کرد و پس از آن به تهیه‌کنندگی مستندها و ویدیو اینستالیشن‌هایی اغلب با موضوعات مربوط به معنویات و مقدسات پرداخته است. «سرزمین موعود» آخرین فیلم او یک فیلم کوتاه داستانی که به ارائه تفسیری درباره افسانه رابطه بین نارسیس و اکو می‌پردازد. او مرتب به‌ عنوان عضو هیأت داوران سیگنیس و کلیسای جهانی در جشنواره‌های مختلف در سراسر دنیا شرکت می‌کند.

سید محمدحسین نواب، متولد ۱۳۶۰ و عضو هیأت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، سرپرست مؤسسه آموزش عالی هنر و اندیشه اسلامی و مدیر مدرسه اسلامی هنر، دارای مدرک دکترای فلسفه هنر از دانشگاه علامه طباطبایی است. او که علاقه‌مندی به نگاه فلسفی در هنر را در مطالعات و آموزش‌های خود نیز دنبال کرده، درباره مبانی و مسائل فلسفی هنر سابقه تدریس دارد.

«نت پک»

اعجاز گل، سید غلامرضا موسوی و لاتیکا پادگائونکار داوران بخش نت پک را تشکیل می دهند که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم.

اعجاز گل مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در زمینه مطالعات سینمایی از دانشگاه کالیفرنیای لس‌آنجلس دریافت کرد. اعجاز گل چهار کتاب درباره سینما تألیف کرده است، که آخرین آن‌ها با عنوان «سفری از دریچه لنز؛ سینمای پاکستان» در سال ۲۰۱۸ منتشر شد.

گل به عنوان یک عضو نت‌پک و فیپرشی تابه‌حال در بیش از سی جشنواره بین‌المللی به عنوان یکی از اعضای هیأت داوری یا رئیس هیأت داوری در مسکو، توکیو، دهلی، بمبئی، یاماگاتا، مانیلا و وزول شرکت کرده است.

سید غلامرضا موسوی متولد ۱۳۳۰ تربت جام است و در دوره روزنامه کیهان به عنوان نویسنده و خبرنگار مشغول کار شد و هم زمان فعالیت در سینمای آماتور و تولید  فیلم کوتاه را آغاز کرد. در سال ۱۳۵۲ سینمای آزاد مازندران را پایه‌گذاری می‌کند.

موسوی جزو پایه‌گذاران فعالیت‌های صنفی تهیه‌کنندگی است و سال‌ها ریاست و عضویت در هیأت رئیسه اتحادیه تهیه‌کنندگان سینمای ایران را بر عهده داشته است. او هم چنین چهار دوره عضو هیأت مدیره خانه سینما و به دفعات داور جشن بزرگ سینمای ایران بوده است.

لاتیکا پادگائونکار ستون‌نویس، مترجم، مؤلف چند عنوان کتاب و مدیر سابق جشنواره فیلم اوسیان سینه‌فن و سردبیر سابق نشریات سینمایا و فصل‌نامه سینمای آسیاست. او در دهه ۸۰ از پاریس ستونی ثابت برای روزنامه یک‌شنبه‌های تایمز هند می‌نوشت و بعدها خبرنگار مقیم پاریس برای روزنامه تلگراف شد که در کلکته منتشر می‌شد. او در حال حاضر یکی از اعضای مرکز بین‌المللی پوناست و جشنواره‌های کوچک سینمایی را در مرکز آرشیو ملی سینمای هند برگزار می‌کند.

«فیلم‌های اول»

عمار هادی العرادی، غسان سهلب و بهروز شعیبی فیلم های اول را داوری می کنند که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم.

عمار هادی العرادی مدرک کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای خود را در رشته سینما از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه بغداد دریافت کرده است. او رئیس بخش سینما در مؤسسه هنرهای زیبا و مدرس فیلمنامه‌نویسی و کارگردانی در این مرکز آموزش است.

غسان سلهب، متولد داکار، سنگال، علاوه بر ساختنِ فیلم‌های خود، در نوشتن فیلمنامه‌های مختلفی همکاری دارد و در لبنان به تدریس سینما مشغول است. هفت فیلم بلندی که او تا به امروز کارگردانی کرده، عبارت اند از«شبح بیروت»، «سرزمین ناشناخته»، «آخرین مرد»، «۱۹۵۸»، «کوه»،«دره» و یک «گل سرخ شکفته / واردا».

بهروز شعیبی، کارگردان و بازیگر، سال ۱۳۵۸ در مشهد متولد شد. این کارگردان با نخستین ساخته سینمایی‌اش«دهلیز» سیمرغ بلورین جشنواره ملی فیلم فجر را دریافت کرد. این فیلم در ده رشته نامزد دریافت جایزه شد و در نهایت دو سیمرغ فیلم اول و بهترین بازیگر زن را برای شعیبی و بازیگر فیلمش به همراه آورد. از دیگر آثار وی می توان به «سیانور» و «دارکوب» اشاره کرد.

«جایزه منتقدان بین‌المللی»

داوری بخش جایزه منتقدان بین المللی بر عهده باربارا لوری، سعداله رحیم اف و روبرت صفاریان است که در ادامه به معرفی مختصری از آنان پرداخته می شود.

باربارا لوری روزنامه‌نگار مستقل، منتقد فیلم و متصدی امور سینمایی ساکن پاریس است. او در آلمان شرقی سابق متولد شد و در رشته‌های تئاتر در مونیخ و علوم اجتماعی در هامبورگ و پاریس به تحصیل پرداخت و مدرک کارشناسی ارشد خود را در روان شناسی بالینی و جامعه‌شناسی اخذ کرد. وی عضو هیأت داوران جشنواره‌های متعددی در سرتاسر جهان، شامل ونیز، کن، کارلووی واری، سن سباستین، استانبول، قاهره و کارتاگنا بوده و همچنین عضو آکادمی فیلم اروپاست.

سعداله رحیم‌اف در سال ۱۹۵۱ در بخارای تاجیکستان به دنیا آمد و تحصیلات خود را در دانشکده زبان‌شناسی روسی دانشگاه ملی تاجیک پشت سر گذاشت. او عضو اتحادیه سینماگران تاجیکستان و عضو کنفدراسیون اتحادیه سینماگران کشورهای مستقلِ مشترک‌المنافع و کشورهای بالتیک است. همچنین برای بیش از ده سال است که مسئولیت اداره استودیوی سینمایی «تاجیک‌فیلم» را بر عهده دارد.

روبرت صافاریان متولد ۱۳۳۳ در تهران و فارغ‌التحصیل رشته کارگردانی مدرسه عالی تلویزیون و سینما در سال ۱۳۵۳و زبان و ادبیات فارسی در سال ۱۳۷۴ است. صافاریان فیلم‌های مستند متعددی از جمله «وارونگی» (۱۳۸۵) و «جفت شیش»(۱۳۸۶ ) را ساخته است. او همچنین مؤلف کتابی درباره‌ سینمای کیارستمی و کتاب دیگری درباره سرگئی پاراجانف است و در حال حاضر دوره‌ مستندسازی مؤسسه فرهنگی خوانش را اداره می‌کند.