مدیر برنامه بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت، تنفس گاز رادون در افراد غیر سیگاری را اولین عامل موثر در بروز سرطان ریه خواند و گفت: گاز رادون به طور معمول آلوده کننده هوای آزاد نیست و موضوعی که می‌تواند سبب نگرانی باشد، تجمع گاز رادون در اماکن سر بسته مانند منازل است.
به گزارش «تابناک»، مهندس علی گورانی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه گاز رادون از مشتقات ماده رادیو اکتیو اورانیوم ۲۳۸ است، گفت: اورانیوم ۲۳۸ به طور طبیعی در سراسر جهان وجود دارد، اما در برخی نقاط با غلظت بیشتری یافت می‌شود. اورانیوم طول عمری برابر با ۴.۵ میلیارد سال دارد؛ به صورتیکه پس از این مدت نصف می‌شود و سپس ۴.۵ میلیارد سال دیگر طول می‌کشد تا آن دو نصف، خود به دو نیم دیگر تبدیل شود. این زنجیره آنقدر ادامه می‌یابد تا به آخرین ذره که ذرات سرب هستند، برسیم؛ اما گاز دیگری که در این زنجیره از اورانیوم ۲۳۸ مشتق می‌شود، گاز رادون است.
وی در ادامه به ویژگی‌های گاز رادون اشاره کرد و افزود: اولین ویژگی رادون، ماهیت گازی شکل آن است که با تنفس به راحتی به بدن انسان وارد می‌شود؛ ویژگی دوم طول عمر ۳.۸ روزه است که تقریبا کوتاه تلقی می‌شود اما، اگر از بدن خارج نشود در عرض ۳.۸ روز نیمی از انرژی خود را در بدن انسان تخلیه می‌کند. ویژگی سوم نیز آسیب‌زایی به ریه‌ها توسط آلفا دهی است. آلفا یک ذره سنگین در این گاز است که با توجه به وجود خلل و فُرج ریه‌ها، خارج شدن گاز زمان‌بر و قدرت آسیب‌رسانی به ریه افزایش می‌یابد. به همین دلیل گاز رادون را اولین عامل بروز سرطان ریه در افراد غیرسیگاری و دومین عامل سرطان ریه در افراد سیگاری می‌دانیم.
مدیر برنامه بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت با تاکید بر اینکه در نقاطی که تجمع اورانیوم بیشتر است، گاز رادون بیشتری هم وجود دارد، بیان کرد: گاز رادون به طور معمول آلوده کننده هوای آزاد نیست و موضوعی که می‌تواند سبب نگرانی باشد، تجمع گاز رادون در اماکن سر بسته مانند منازل است. با فراهم شدن شرایط جوی، گاز رادون در یک محل تجمیع کرده و موقعیت برای آسیب‌رسانی گاز به اعضای داخلی بدن بویژه ریه‌ها فراهم می‌شود.
وی در ادامه گاز رادون را آلاینده‌ای تاثیرگذار در اعضای داخلی بدن دانست و تاکید کرد: از همین رو گاز رادون باعث ایجاد عوارض در بافت‌های خارجی بدن نمی‌شود. گاز رادون علاوه بر تنفس، از طریق تغذیه هم ممکن است وارد بدن شود، اما از آنجا که در دستگاه گوارش سریع‌تر دفع می‌شود، عوارض کمتری خواهد داشت.
گورانی در خصوص راهکارهای جلوگیری کننده از اثرگذاری عوارض گاز رادون، تصریح کرد: ساختن ساختمان‌ها به شکل اصولی یکی از عوامل مهم در جلوگیری از ورود گاز رادون به منازل است. با توجه به اینکه ذکر کردیم گاز رادون از مشتقات ماده رادیواکتیو ۲۳۸ است، اگر سنگ‌ها یا مصالحی که برای ساخت ساختمان استفاده می‌شوند از مکان‌هایی تهیه شوند که تجمع این ماده زیاد است، می‌توان انتظار داشت که مصالح ساختمانی عاملی برای انتقال گاز رادون به منازل باشند. در این بین استفاده از سیستم تهویه گاز و به کارگیری آن در فندانسیون منازل عامل موثر کاهش دهنده انتقال گاز رادون خواهد بود؛ البته اکنون استفاده از چنین سیستم تهویه‌ای در ساخت منازل رواج ندارد؛ چراکه متاسفانه نیازهای بهداشتی ما معمولا متاثر از نیاز اقتصادی است. البته در سال ۹۶ دستورالعمل رعایت اصول حفاظت در مقابل گاز رادون تدوین و تبیین شده و توسط سازمان برنامه و بودجه به پیمانکاران ساختمانی در سراسر کشور اعلام شده است، اما آنچنان که لازم است جدی گرفته نمی‌شود.
وی ضمن آنکه عامل اصلی انتقال گاز رادون را زمین معرفی کرد، گفت: از این رو امکان ورود گاز رادون به منازل وجود خواهد داشت که با رعایت نکات بهداشتی مسکن می‌توان عوارض آن را کاهش داد. در نقاطی که وجود گاز رادون نسبت به سایر نقاط بیشتر است بهتر است از سکونت در طبقات پایینی ساختمان خودداری کنید تا امکان ورود گاز رادون به منازل کمتر باشد. همچنین ساکنین طبقات بالایی نیز با رعایت نکات بهداشتی و استفاده از تهویه مناسب و باز کردن پنجره‌ها برای عبور و مرور هوای تازه به منزل می‌توانند در کاهش تجمع گاز رادون موثر باشند.
مدیر برنامه بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت در خصوص فعالیت‌های این وزارتخانه برای شناسایی نقاطی در کشور که تجمع گاز رادون زیاد است، اظهار کرد: شناسایی نقاط به اتخاذ انواع سیاست‌گذاری‌ها در مناطق مختلف به ما کمک می‌کند. کار شناسایی نقاط مختلف کشور از حیث میزان گاز رادون در منطقه را از سال ۹۵ و به دنبال تاکید سازمان جهانی بهداشت به کشورها آغاز کرده‌ایم و تاکنون به شناسایی میزان گاز موجود در استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، کرج، اصفهان، یزد، بندرعباس و... پرداخته‌ایم.
شاید اولین بار است که به استاندارد ساختمان در ارتباط با گاز رادون پرداخته شده.در کشورهای پیشرفته رعایت این استانداردها در ساختمانهای عمومی مخصوصا در بیمارستانها الزامی است. از جمله مصالحی که دارای اورانیوم متصاعد کننده گاز رادون می باشد سنگ گرانیت است مخصوصا گرانیت مشکی که در ایران هم آزمایشاتی صورت گرفته و معدن سنگ گرانیت که بییشترین رادون را سنگهای آن دارد مشخص شده.البته متاسفانه گرانین را ما در ساختمانهای مختلف استفاده میکنیم.