عملیات بازار باز برای پیش‌بینی‌پذیر کردن بازار پول است

رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه تمام هدف ما این است که اقتصاد را پیش‌بینی‌پذیر کنیم، گفت: عملیات بازار باز به منظور پیش‌بینی‌پذیر کردن بازار پول صورت گرفته است و وظیفه بانک مرکزی این است که متغیرهای کلان اقتصادی را برای خروج از رکود و رشد پیش‌بینی‌پذیر کند.

به گزارش «تابناک» به نقل از ایسنا، عبدالناصر همتی در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری ضمن احترام به روح شهید سپهبد سلیمانی و قربانیان حادثه هواپیما بوئینگ، گفت: امیدوارم کشور از این نوع داغ‌ها کمتر ببیند و ان‌شاءالله روزهای بهتر و شادی برای مردم داشته باشیم.

وی ادامه داد: اکنون بعد از اینکه سر و سامانی که به بخش ارزی دادیم و آن شوک‌های خارجی که تاثیر خودش را بر بازار ارز گذاشته بود، تقریبا می‌توان گفت که بازار ارز به ثبات نسبی رسیده است. وظیفه مهم و اصلی بانک مرکزی اعمال سیاست‌هایی برای کنترل تورم است و این موضوع را جز اهداف اصلی خود قرار داده‌ایم و فکر می‌کنیم که اکنون وقت آن است که بر روی کنترل بازار پول تمرکز کنیم.

رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه تمام اقدامات در زمینه کنترل بازار پول، برای کنترل تورم است، اظهار کرد: هدفگذاری تورم برای ما بسیار مهم است. اکنون در تمام دنیا سیاست‌های پولی، کنترل نقدینگی و تورم خود را از طریق عملیات بازار باز انجام می‌دهند و این بازار بسیار مهمی در ساختار بانک‌های مرکزی دنیا است.

وی افزود: وقتی که با توجه به عوامل و متغیرهای اقتصادی یک تورم انتزاعی را پیش‌بینی می‌کنیم؛ یعنی در واقع بانک مرکزی باید سود کوتاه مدت بانکی را طوری تنظیم کند که از آن طریق سود بانکی و تورم را جهت دهد. اگر ما بتوانیم یک هدفی را برای تورم انتزاعی تدیون کنیم؛ از طریق خرید و فروش کل اوراق خزانه‌داری کشور که در تمام دنیا رایج است، ما می‌توانیم بر بازار پول تاثیر بگذاریم.

همتی با بیان اینکه سیاست بازار باز به یکسری ابزار برای عملیاتی‌شدن احتیاج دارد، گفت: یکی از این ابزار این است که بازار اوراق کم عمق نباشد که اکنون بازار اوراق کم عمق است و در این زمینه باید کمک کنیم تا عمق بیشتری پیدا کند. عمده بدهی‌های دولت، بدهی‌های قابل نقد شدن نیست یعنی به صورت اوراق نیست؛ درحالیکه در دنیا این بدهی‌ها به صورت‌ اوراق وارد بازار سرمایه می‌شود.

کنترل نقدینگی بانک‌ها از طریق بازار باز

وی ادامه داد: بانک مرکزی باید بتواند از طریق این بازار باز، نقدینگی بانک‌ها را کنترل کند. مواقعی که بانک‌ها نیاز به نقدینگی بالا دارند، سود بانکی افزایش پیدا می‌کند که ما از طریق افزایش سود بین بانکی، متوجه این می‌شویم که نرخ‌ها در بازار پول بالا می‌رود که در این مواقع ما با خرید اوراق و تزریق پول مداخله می‌کنیم.

رئیس کل بانک مرکزی یکی دیگر از ابزار مورد نیاز سیاست بازار باز را، خارج‌کردن بانک‌ها از ناترازی دانست و تصریح کرد: از طریق خرید و فروش اوراق ما می‌توانیم، با تعیین کردن یک کانال نرخ سود که یک حاشیه بالا و پایین دارد، به بازار جهت‌گیری بدهیم و این ابزار مهم در تمام دنیا استفاده می‌شود. تقریبا بیش از یکسال است که در این زمینه داریم کار می‌کنیم. بانک مرکزی زمان زیادی است که خرید و فروش اوراق نداشته و ما در این زمینه مصوبات شورای فقهی، شورای عالی هماهنگی اقتصادی، مجلس شورای پول و اعتبار را گرفتیم.

وی ادامه ادامه داد: همکاران را به کشورهایی که این سیاست را اجرا کرده و بر آن مسلط هستند، فرستادیم تا دوره آموزشی ببینند.

همتی در پاسخ به اینکه آیا نرخ سود سپرده با اجرای عملیات بازار باز تغییر می‌کند، گفت: خیر نرخ سود سپرده اکنون به تعادل رسیده است. سود بین بانکی ما چیزی حدود ۱۸.۵ درصد است و در سال گذشته این روند نزدیک به ۲۳ درصد بوده که اکنون با دو واحد درصد کاهش مواجه شده است. اکنون در بانک‌ها بالای ۲۰ درصد سود وجود ندارد.

وی با بیان اینکه چهارشنبه اولین حراج اوراق را داریم، اظهار کرد: ما فعلا داریم عملیات بازار باز را تمرین می کنیم و به تدریج بازار هم در این زمینه آگاهی پیدا می‌کند و اوراقی هم که در بودجه سال آینده پیش بینی شده به بازار عرضه می‌شود. یکی از تاثیرات بانک مرکزی این است که نرخ این اوراق بی جهت بالا نرود. اکنون میانگین اوراق دولت بین ۲۱ تا 21/5 درصد است که این موضوع بسیار خوب است.

رئیس کل بانک مرکزی، ادامه داد: در دی ماه گذشته تورم ماهانه به ۸ دهم درصد رسید. ما جدی سر این قضیه هستیم که عملیات بازار باز به دلیل کسری بودجه ۹۹، محملی برای استقراض و افزایش نقدینگی نشود. اگر اکنون در اوج فشار اقتصادی، رشد نقدینگی را نگاه کنید نقدینگی را درمیانگین یک دهه گذشته نگه داشته‌ایم.

وی در پاسخ به اینکه چرا بانک‌ها سخت تسهیلات می‌دهند، گفت: این یک برداشت اشتباه است در حالی که از اول سال تاکنون معادل ۶۲۶ هزار میلیارد تومان‌ بانک‌ها تسهیلات داده‌اند. معادل ۷۵۰ هزار نفر به میزان ۲۴ هزار میلیارد تومان وام قرض الحسنه ازدواج دریافت کرده‌اند. همچنین شرکت‌های دانش بنیان معادل ۸ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده‌اند و علاوه بر این به بنگاه‌ها ۳۸ هزار میلیارد تومان تسهیلات داده شده و علاوه بر این به بنگاه‌های کوچک و متوسط معادل ۲۸ هزار میلیارد تومان امسال تسهیلات داده شده است.
همتی با بیان اینکه ۷۱ درصد از وام‌هایی که به بخش صنعت داده شده سرمایه در گردش هستند، اظهار کرد: اکنون معادل ۱۰ هزار میلیارد تومان برای اشتغال پایدار تسهیلات داده‌ایم که حداقل معادل ۳۲۸ هزار نفر اشتغال پیدا کرده‌اند. وام‌هایی که به کمیته امداد داده‌ایم نزدیک ۸۵ هزار نفر و برای بهزیستی معادل ۷۵ هزار نفر را توانمند ساخته است.
وی با بیان اینکه تحریم مردم را کلافه کرده و همه اقشار جامعه تحت فشار هستند، گفت: اطلاعات و آماری که در دست من است نشان می‌دهد به مردم تسهیلات داده می‌شود. چرا در شش ماهه اول سال جاری، صادرات غیرنفتی مثبت شد به این دلیل که بانک‌ها دارند وام می‌دهند و تولید را راه انداخته‌اند.

اولویت بانک مرکزی ثبات نرخ ارز است نه نرخ ارز

رئیس کل بانک مرکزی درباره ثبات بازار ارز و پیش بینی پذیر بودن بازار ارز در آینده، خاطر نشان کرد: این ثباتی که اکنون در بازار ارز وجود دارد ناشی از یکسری اقدامات پیچیده بوده است. خوشبختانه توانستیم تجارت خارجی را به یک ثبات برسانیم و در ۹ ماهه امسال، معادل ۳۱ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار صادرات و ۳۱ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار واردات داشته‌ایم که یعنی معادل ۱۰۰ میلیون دلار مازاد تجاری داشته‌ایم که این فوق‌العاده است. با همه مشکلات اقتصادی توانستیم این اقدام را انجام دهیم که این یک پیروزی بزرگ برای کشور است. من این قول را به فعالان اقتصادی می‌دهم که ثبات نرخ ارز از نرخ ارز برای ما مهم‌تر است و نرخ ارز کنونی ما از ارزش ذاتی آن کم‌تر است. من هیچ موقع ثبات را فدای این نمی‌کنم که فشار بیاوریم و نرخ را دچار نوسان کنیم که این موضوع موجب لطمه‌زدن به تولید، گرفتاری مردم و تحت فشار قرار گرفتن فعالان اقتصادی می‌شود. هدف ما پیش‌ بینی پذیر کردن اقتصاد است و عملیاتی شدن بازار باز در جهت پیش بینی پذیر کردن بازار پول است که وظیفه بانک مرکزی در این زمینه این است که متغیرهای کلان اقتصادی را برای خروج از رکود و رشد پیش‌بینی پذیر کند.

میانگین نرخ ارز در سامانه نیما؛ بین ۱۱ هزار و ۵۰۰ تا ۱۱ هزار و ۷۰۰ تومان

وی در پاسخ به اینکه ارز نیمایی وارد کانال ۱۲ هزار تومان شده است یا خیر، گفت: ارز نیمایی حدود ۱۱ هزار ۵۰۰ تا ۱۱ هزار و ۷۰۰ تومان است و این نرخ بالا و پایین می‌شود. میانگین ارز نیمایی در ۷ ماهه گذشته تغییری نکرده است. از اول سال تاکنون تقریبا معادل ۲۰ میلیارد دلار صادرات غیر نفتی در سامانه نیما ثبت شده است. ما می توانیم بیش از ۳۲ میلیارد دلار تامین واردات داشته باشیم. بیش از ۲۰ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داشته‌ایم که این موضوع تولید و صادرات را به آرامش رسانده است.

همتی با اشاره به همت وزیر بهداشت در راستای تولید بخشی از داروهای وارداتی در داخل، خاطر نشان کرد: اصلاح نظام بانکی یک کار حساس است و ما با آرامش داریم در این زمینه پیش می‌رویم. یکسری بانک‌های ناتراز داشتیم که به وسیله مجوزی که از سران قوا و تایید مقام معظم رهبری دریافت کردیم اضافه برداشت آنها متوقف شده و یکسری از بانک‌ها تخلف داشتند و بازار را به هم می‌زدند؛ برای آنها مجوز گرفتیم و هیئت مدیره آنها را کاملا عوض می‌کنیم.

وی درباره قدرت خرید مردم، اظهار کرد: وقتی ارزش پول ملی چند برابر پایین آمد قدرت خرید مردم هم کاهش پیدا کرد. ما زمان می خواهیم تا این را احیا کنیم. به تدریج کاری کنیم که با رشد اقتصادی از رکود تورمی خارج شویم و به سمت نرخ تورم کمتر حرکت کنیم. باید مدیریت کنیم تا وضعیت کشور بدتر نشود. ما در شرایط ایده‌آل نیستیم. باید به اقتصاد مهلت بدهیم تا خودش را احیا کند . تمام تلاش دولت در این زمینه این است که به دهک‌های پایین درآمد کمک کند.

رئیس کل بانک مرکزی درباره نرخ رشد گفت: نرخ رشد نفت که منفی است اما نرخ رشد غیر نفتی مثبت نیم درصد است که این میزان کم است. صنعت، معدن، کشاورزی نرخ رشد مثبتی دارند اما در بخش خدمات مقداری رشد منفی است. من خیلی امیدوار هستم که تا پایان سال این نرخ رشد منفی محصولات غیرنفتی، بیشتر شود. من هم مانند شما نگران محقق شدن بودجه هستم تا در شرایط فعلی آثار نفتی بودجه را به حداقل برسانیم و شاید این بودجه نعمتی برای رشد اقتصاد غیرنفتی باشد.

همتی در پاسخ به این که آیا اکنون زمان مناسبی برای حذف چهار صفر از پول ملی است اظهار کرد: این موضوع در دستور مجلس است و فوریت آن تصویب شده است و اکنون موقعیت خوبی است. ما فکر می کنیم که مردم پول‌های خرد را بیشتر مصرف می‌کنند در حالیکه طبق ارزش پولی که چاپ می کنیم ۸۵% از آن مربوط به پولهای ۵۰ هزار تومانی، ۱۰ هزار تومانی و ۱۰۰ هزار تومانی است. یعنی در واقع نقش پول‌های خرد از بین رفته است. در این زمینه اجازه دهید مجلس تصمیم بگیرد و ما هم تابع آن هستیم.

وی درباره رمز دوم پویا، گفت: توانستیم رمز دوم پویا را از طریق اس‌ام‌اس عملیاتی کنیم که این موضوع را همکاران من در بخش آی‌تی انجام دادند و از ۸ بهمن ماه یکی یکی بانک‌ها وارد این سامانه می‌شوند. این طرح تا سقف ۱۰۰ هزار تومان اتفاق می‌افتد زیرا طبق بررسی‌ها، تعداد فیشینگ‌های زیر ۱۰۰ هزار تومان، معادل ۱۵۰۰ مورد بوده است و تراکنش‌های بالای ۱۰۰ هزار تومان از ۸ تا ۱۰ بهمن ماه از یکی دو روش اپلیکیشن یا اس‌ام‌اس به رمز دوم پویا مجهز می‌شوند.

همتی درباره طرح بخشودگی وام‌های زیر ۱۰۰ میلیون تومان، اظهار کرد که تاکنون بالای ۵ هزار میلیارد تومان از این طرح اجرا شده و حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومان از این طرح باقی مانده که درکل ۸۰ درصد این طرح عملیاتی شده است.

وی تاکید کرد که بانک مرکزی اصلاً به خودروهای وارداتی ارز نخواهد داد و افزود: برخی یاد گرفته اند که خودرو وارد می‌کنند و در گمرک نگه می دارند، تا بعد از چند ماه اجازه ترخیص را بگیرند؛ ولی بانک مرکزی دیگر ارزی را برای ورود ماشین اختصاص نخواهد داد.

رئیس کل بانک مرکزی به مقررات وارات خودرو در مرداد سال ۹۷ اشاره و تصریح کرد: اگر خارج از ضوابط واردات خودرو صورت گیرد من به عنوان مسئول بانک مرکزی با این واردات مخالفت خواهم کرد و ارز آن را تامین نمی کنم.

همتی با طرح این پرسش که در شرایطی که مواد اولیه ما با مشکل تامین ارز مواجه هستند، چرا باید خودرو وارد شود؟ گفت: حتی با واردات خودروهای هیبریدی هم موافق نیستم چراکه کارهای واجب تری داریم و باید برای سال‌های آینده ذخیره ارزی داشته باشیم؛ ما به هر حال هنوز نمی دانیم شرایط تحریم در سال‌های آینده چه خواهد شد.

رئیس کل بانک مرکزی در ادامه درباره ادغام بانک‌های نظامی گفت: گروههایی از دادگستری مشغول ارزیابی اموال و دارایی‌های بانکی هستند؛ دو بانک به زودی در بانک سپه ادغام شده و اکنون بیش از ۶۰ درصد سهام بانک‌ها به بانک سپه منتقل شده است و امکان ابقای آنها وجود ندارد و ظرف دو سه ماه آینده تابلوی بانک سپه بالای این شعب خواهد رفت.

وی همچنین خطاب به بانک‌ها گفت: اگر بانک‌ها می‌خواهند تخلف کرده و قوانین را رعایت نکنند، بانک مرکزی با آنها برخورد جدی خواهد کرد.