چرا جوسازی‌ دوباره سفته‌بازان و دلالان برای جهش قیمت دلار، شکست خواهد خورد؟

در روزهای اخیر، دلالان با موج سواری روی خبر ورود احتمالی ایران به لیست سیاه نهاد مالی FATF در اواخر بهمن ماه سال جاری، بر آتش افزایش قیمت دلار در بازار ارز دمیده اند و با مهم جلوه دادن موضوع به دنبال خالی کردن جیب مردم و کسب منفعت های هنگفت از این بازار هستند. بررسی وقایع سیاسی و اقتصادی یک سال اخیر که ممکن بود بر قیمت دلار تاثیر بگذارد و عملکرد بانک مرکزی در این وقایع، می تواند در پاسخ به این پرسش که در بازار ارز سرمایه گذاری کنیم یا خیر، کمک کند.

به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ این روز‌ها دوباره روند صعودی بر بازار ارز حاکم شده است. در حالی که بانک مرکزی توانسته بود در هفته‌های اخیر جلوی روند صعودی قیمت دلار را بگیرد و آن را تا نزدیک‌های کانال ۱۲ هزار تومان پایین بیاورد و التهابات بازار را کاهش دهد، دوباره در یک هفته گذشته، قیمت دلار افزایش یافته و طبق اطلاعات موجود، قیمت دلار در روز دوشنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۸ در صرافی‌ها به ۱۳ هزار و ۶۰۰ تومان و در بازار آزاد به ۱۳ هزار و ۹۵۰ تومان رسیده است.

دلیل افزایش قیمت دلار در این روزها چیست؟

شاید برای بسیاری این پرسش مطرح باشد که دلیل افزایش قیمت دلار در این روزها چیست؟ پاسخ کاملاً مشخص است؛ موج سواری دلالان این بار بر نشست پیش روی FATF و احتمال ورود ایران به فهرست سیاه این نهاد مالی است.

این موج سواری باعث شده است تا دلالان روز به روز بر قیمت دلار در بازار آزاد ارز بیفزایند و در این فضا به دنبال کسب منفعت های هنگفت از پول و سرمایه های مردم باشند.

چقدر احتمال ورود ایران به فهرست سیاه FATF وجود دارد؟

نشست نهاد مالی FATF در اواخر بهمن ماه سال جاری برگزار می‌شود. تاکنون چندین بار این نهاد به ایران فرصت داده است تا همه بند‌های مربوط به این نهاد را به تصویب برساند، اما ایران بنا به دلایلی همه این بند‌ها را به تصویب نرسانده است و از ۴۱ بند ۳۶ بند به تصویب رسیده است. با توجه به اینکه ایران اکثر بند‌های این نهاد را به تصویب رسانده است؛ بنابراین، تاکنون چندین بار در نشست‌های مختلف این نهاد مالی به ورود ایران به لیست سیاه رای داده نشده است.

در جلسه پیش روی نهاد مالی FATF نیز تلاش‌های هیات ایرانی بر آن است تا از ورود ایران به فهرست سیاه این نهاد مالی جلوگیری کنند.

فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصاد و دارایی در این باره گفت: نمایندگان ایران در اجلاس مقدماتی شرکت کرده و نظرات خود را مطرح کردند. وی افزود: با توجه به اینکه ۳۶ بند از ۴۱ بند لوایح امتیاز توسط ایران تصویب و اجرا شده است، نمایندگان ایران استدلال می‌کنند که قرار دادن ایران در لیست سیاه توجیه‌پذیر نیست و امیدواریم مانع از پیوستن ایران به لیست سیاه شویم.

اگر ایران وارد لیست سیاه شود این موضوع چه تاثیری بر بازار ارز خواهد گذاشت؟

حالا به فرض آن که در نشست پیش روی این نهاد مالی، ایران به لیست سیاه وارد شود چه اتفاقی خواهد افتاد؟ اینکه ورود به فهرست سیاه احتمالاً دارای عواقبی می باشد، صحیح، اما این برای کشوری است که تا قبل از ورود به فهرست سیاه در شرایط عادی بوده باشد نه برای کشوری مانند ایران که شدیدترین تحریم ها از جمله تحریم های بانکی در دو سال گذشته برای آن وضع شده است. نکته ای که رئیس کل بانک مرکزی نیز به تازگی به آن اشاره نموده است. 

عبدالناصر همتی در این باره طی یادداشتی نوشت: نظرم را پیش از این در مورد اهمیت این موضوع گفته‌ام، لیکن در شرایط فعلی که اغلب بانک‌های خارجی به دلیل تشدید تحریم‌های آمریکا، همکاری لازم با بانک‌های ایران را ندارند و تبادلات ارزی ما از طریق مکانیسم‌های بانکی جایگزین و غیرقابل تحریم انجام می‌شود، تصمیم آتی FATF  اعم از عدم تمدید یا عدم آن نمی‌تواند تأثیر قابل توجهی بر شرایط ارزی کشورمان داشته باشد. دستاویز قرار دادن موضوع FATF برای اثرگذاری در نرخ ارز از طریق سفته‌بازان و فضای مجازی با واقعیات بازار و روند تأمین ارز در تجارت خارجی کشور و چشم‌انداز گشایش کانال‌های جدید همخوانی ندارد ضمن اینکه بانک مرکزی نظارت بر جریان پول و مبارزه با پولشویی را نیز در کنار مدیریت ارز با قوت ادامه خواهد داد. مردم عزیز مراقبت نمایند که با شگرد جدید سودجویان، این‌بار تحت عنوان «تأثیر FATF  دارایی‌های آنها در بازار ارز در معرض ریسک قرار نگیرد".

قیمت دلار به زودی کاهش می‌یابد

همچنین رئیس کل بانک مرکزی طی مصاحبه ای با ایلنا در روز جاری با بسیار پرشور دانستن راهپیمایی امسال در پاسخ به سئوالی درباره FATF و اینکه گفته می‌شود در صورت عدم تصویب آن کشورهای خارجی دیگر مانند چین و روسیه هم با ایران همکاری نخواهند کرد، گفت: نظر ما درباره تصویب شدن FATF مثبت است؛ اما واقعیت این است که امروزه ما بسیاری از مبادلات خارجی، پولی و مالی خود را با روش‌های غیرتحریمی انجام می‌دهیم.

همتی ادامه داد: بانک‌های مهم دنیا اصلا با ما کار نمی‌کنند. از این نظر، بودن و نبودن FATF خیلی تاثیری در اقتصاد ما ندارد و اگر همه تمرکز خود را روی FATF بگذاریم، شاید خیلی چیزها را از دست بدهیم. ما تلاشمان را بدون توجه به سایر مسائل انجام می‌دهیم و امیدواریم که اوضاع اقتصاد بهتر شود. وی در پاسخ به این که گفته می‌شود دولت خودش دلار را افزایش می‌دهد، گفت: چنین حرف‌هایی صحت ندارد و حرف‌های بی‌خودی است و قصد دارند تا جو روانی ایجاد کنند و انشاءالله قیمت دلار به زودی کاهش پیدا خواهد کرد.

در شرایط بحرانی بازار ارز در سال ۹۸ عملکرد بانک مرکزی چگونه بوده است؟

در یک سال اخیر حداقل چندین بار در وقایع مختلف دلالان بازار ارز از شرایط سیاسی پیش آمده برای کشور سواستفاده کرده و قیمت دلار را با شایعه پراکنی و خبرسازی افزایش داده اند و حتی به بالاتر از ۱۵ هزار تومان هم رسانده اند. اما پرسش این است که در این گونه مواقع، عملکرد بانک مرکزی چگونه بوده است؟

برای پاسخ به پرسش فوق، روند قیمت دلار در سال ۹۸ و وقایع پیش آمده و موج سواری دلالان بر این وقایع و سرانجام این موج سواری‌ها را بررسی می‌کنیم.

همان گونه که از نمودار زیر ملاحظه می‌گردد در همه وقایع مهم سال ۹۸ که ممکن بود بر قیمت دلار تاثیرگذار باشند، سرانجام بانک مرکزی توانسته است قیمت دلار را کنترل نماید.

بالاترین قیمت دلار در اردیبهشت ماه سال جاری و پس از اعلام لغو معافیت هشت کشور از تحریم‌های نفتی اتفاق افتاد و قیمت دلار به بیش از ۱۵ هزار تومان رسید؛ اما بانک مرکزی از ادامه روند رو به رشد دلار جلوگیری کرد. حتی بالا گرفتن تنش‌های نظامی بین ایران و آمریکا در دی ماه سال جاری پس از ترور سردار شهید قاسم سلیمانی و متعاقب آن حمله ایران به پایگاه عین الاسد هم نتوانست آن گونه که تصور می‌شد بازار ارز را با تکانه‌های شدید مواجه کند.

این نشان می‌دهد که بانک مرکزی تسلط کافی بر بازار ارز دارد و مردم نباید اسیر موج سواری دلالان در بازار ارز شوند و سرمایه‌های خود را به سوی این بازار روانه کنند، چون در نهایت بازندگان اصلی آن‌ها خواهند بود.

پیشنهاد این است که مردم اگر سرمایه دارند به سمت بازار ارز نروند و این سرمایه خود را به سمت بورس سوق دهند چرا که در سال جاری اولاً بازار سرمایه با بازدهی بیش از ۱۰۰ درصدی پربازده‌ترین بازار بوده است، ثانیاً نقدشوندگی در این بازار در مقایسه با سایر بازار‌ها بالاست و ثالثاً این نوع سرمایه گذاری در راستای کمک به تولید و اشتغال کشور است.